Læknablaðið - 01.12.1960, Side 72

186
LÆKNABLAÐIÐ
inni 1887 eru mjög á sama veg
og í skýrslu landlæknis.
„Hinir svonefndu „rauðu hundar"
(Erythema multiforme)", segir Jón-
assen, og enn fremur: .....flestir,
sem lögðust, kenndu hálsbólgu ...
á sumum börnum var svo mikið
hreistrið, að hörundið losnaði í stór-
um flögum". Og aðrir: „ ... líktist
mjög searlatina ... hálsaffektion
mikil og illörtuð"..... meiri eða
minni angina og desquamation,
næstum sem við searlatina". „Út-
brotaveiki (roseola) ... varð tals-
vert skæð, einkum hjá börnum ...
fylgdi oft hálsbólgu."
Tveir héraðslæknar, Árni
Jónsson (5). héraði) og Þorvarð-
ur Kjerúlf (14. liéraði), nefndu
veikina þó skarlatssótt, en ekki
rauða hunda.
Á. J.: „Skarlatssótt (scarlatina
lævis) ... hélt fyrst vera venjulega
hálsbólgu, en er ég heyrði um út-
slátt, datt mér í hug rauðir hundar,
en féll frá því, er ég sjálfur sá út-
sláttinn ... auk þess hefði hálsbólga
ekki verið sjúkdómseinkenni á sér-
hverjum sjúkling í rauðhundasótt“.
Og Þ. K.: „... gengið mjög al-
mennt væg scarlatina á börnum og
enda fullorðnum, og þar af nokkur
tilfelli scarlatina sine exanthemate,
einkum á fullorðnum ... Rubeolae
hafa ei gengið hér svo ég viti.“
Seinni ár faraldursins (1888
og 1889) láta læknar yfirleitt
nægja að greina frá fjölda til-
fella, og verða ekki fundnar
heimildir fvrir því, er landlækn-
ir sagði 1888, að sóttin hafi þá
síður likst skarlatssótt. Fvrir-
sögnin i skýrslu Jónassens það
ár er: „Hinir svonefndu rauðu
hundar (Ruheolae)“.
Af þvi, sem hér hefur verið
lilfært, ntá þykja Ijóst, að far-
aldurinn 1887—89 liefur verið
skarlatssótt, en ekki rauðir
hundar, eins og talið var af f lest-
um.
Næstu 5 árin (1890—94) eru,
skv. skýrslum landlæknis, skráð-
ir frá 1—10 sjúklingar hvert ár
(1, 10, 3, 4, og 1), og virðist
líklegt, að fremur hafi verið
skarlatssótt.
Faraldurinn 1895—97. Þá
kemur faraldurinn, sem Guðm.
Hannesson telur, að liafi gengið
1896—97. En þessi faraldur, —
eða faraldrar, sbr. síðar —
skráður sem rubeola, hófst 1895,
og það ár voru flestir sjúkhng-
ar skráðir, 168 í 5 héruðum,
þar af að vísu 105 í einu þeirra.
Tíu sjúklingar voru skráðir í
marzmánuði, hinir allir í júlí
til desember. Árið eftir eru
skráðir sjúklingar 50*) (jan.—
júni) i 7 héruðum, en i 4 þeirra
hafði veikin og verið skráð árið
áður. Og loks eru svo þriðja ár-
ið (1897) skráðir 75 sjúklingar
(ágúst—desember), en allir i
sama héraðinu (15. héraði) og
hinir fyrstu ekki fyrr en 13 mán-
uðum eftir að rauðir hundar
voru síðast skráðir annars
staðar.
Nú er einkennum veikinnar
vfirleitt ekki lýst nema í skýrslu
frá 15. héraði, þar sem greint
*) Mistaldir 46 í prentuðu skýrsl-
unni.