Læknablaðið - 01.06.1963, Blaðsíða 47

LÆKNABLAÐIÐ
71
Þegar læknirinn hefur greinilega
fundið slátt í arteria carotis og
ákveðið, hvar heppilegast muni að
stinga í æðina, er deyft með Lido-
cain 0,5%, með eða án adrenalíns,
1 húð og undir húð á þeim stað.
Því næst er stungið á æðina, er
læknirinn heldur milli fingra
vinstri handar. Til ástungu er not-
uð sérstök nál (0 .80—.90 mm; 80
—90 mm löng), og við ‘hana tengd
plastslanga, fyllt saltvatni, með
viðtengdri sprautu, sem einnig er
saltvatnsfyllt. Gott er að hafa að-
stoð við að halda í sprautuna. Þeg-
ar sláttur æðarinnar finnst greini-
lega undir nálaroddinum, er stung-
ið á, og er oft ekki hægt að kom-
ast hjá því, að stungið sé aðeins
gegnum æðina. Nálin er dregin
varlega aftur um einn eða nokkra
millimetra, og kemur þá í gusum
blóðrennsli upp í plastslönguna
og sprautuna.
Þegar læknirinn hefur gengið úr
skugga um, að rennsli er fullnægj-
andi um nálina, með því að dæla
inn dálitlu saltvatni til þess að sjá,
að blóð renni vel til baka, er sett-
ur loki á ytri enda plastslöngunn-
ar, sem leitazt er við að hafa vel
vatnsfyllta, og nálin fest varlega
með grisju og heftiplástri. ____
Þessu næst er dælt inn skugga-
efni (kontrastefni). Skuggaefni
þau, sem notuð eru til þessara
rannsókna, verða að sameina
þrennt: að vera heilavefnum
óskaðleg, að vera án eiturverkana
á æðar og gefa góðan skugga með
tiltölulega litlu magni. Skuggaefni
þau, sem nú eru mest notuð og
eru upplausnir af þríbundnum joð-
söltum, diaminobenzoesýru og me-
tylglucamins, fullnægja öll með
ágætum þessum skilyrðum (uro-
grafin, hypaque, diaginol o. fl.).
Við hverja inndælingu eru not-
aðir 8—9 ml af 45%—60% upp-
lausn af skuggaefninu, og verður
sjúklingnum yfirleitt ekki meint
af því. Þó ber vitanlega ávallt að
hafa í huga, að einstöku sjúkling-
ar geta haft ofnæmi fyrir þessum
efnum sem öðrum.
Meðan á inndælingu stendur, eru
teknar röntgenmyndir með stuttu
millibili, og þegar ekki er völ á
vélknúnum filmuskiptara, verður
að tímasetja myndatökuna þannig,
að fáist vel fylltar aðalæðar, vel
fylltar smáæðar og loks vel fyllt-
ar bláæðar og sinusar.
Myndir eru vitanlega teknar
með tveimur geislastefnum, horn-
réttum hvorri á aðra, beinar hlið-
armyndir og beinar framanfrá-
myndir. Auk þess koma til greina
ýmsar skástöður, þegar leitað er
að sérstökum atriðum, svo sem
aneurysmata.
Þegar röntgenrannsókn er lokið
og nálin dregin út úr æðinni, þarf
að halda þéttingsfast við stunguna
með grisju nokkra stund til að
forðast blæðingu.
Loftencephalogra.fi: Sjúklingur
fær lyf fyrir aðgerð eins og um
minni háttar skurðaðgerð í stað-
deyfingu sé að ræða. Sjúklingur
er látinn setjast við höfuðborðið á
sérstakan stól, með talsverða
kryppu í columna lumbalis og enn-
ið nokkuð fram á við. Húðin yfir
regio lumbalis er dauðhreinsuð, og
staðdeyft er, eftir atvikum milli
processi spinosi L III — L IV, L
IV — L V eða jafnvel L V — S I,
og síðan stungið á dura með sér-
stakri þar til gerðri hryggstungu-
nál með rennslisloku á.
Þegar gengið hefur verið úr
.skugga um, að nálin liggi vel inni
í subarachnoidealhólfinu, er var-
lega dælt inn 5—8 cc af lofti, og
þegar í stað tekin hliðarmynd af
fossa cranii posterior. Sú mynd