Læknablaðið - 01.09.1963, Qupperneq 72

136
LÆKNABLAÐIÐ
mjög að „centralisation“, þrátt
fyrir allt lýðræði, eða e. t. v.
einmitt vegna þess. Gallinn á
mikilli „decentralisation“ er sá,
að einstakar heildir þjóðfélags-
ins fara að gera kröfur um
heilbrigðisþjónustu fyrir sig án
þess að skeyta um raunhæfan
grundvöll. Glöggt dæmi eru vax-
andi kröfur hér á landi um
stofnun nýrra læknishéraða fyr-
ir liltölulega fámenna hópa á af-
skekktum stöðum og stór sjúkra-
liús fvrir tiltölulega fámenn
svæði. Gallinn á „centralisation“
er liins vegar sá, að sé ábyrgð
og vald dregið saman í hendur
yfirstjórnsýslu, reynir ofl meira
á þegnskap og félagsþroska al-
mennings en þol virðist til. Hér
munu flestir kannast við, að úti
um sveitir eru margir áfjáðir i
að fá sem mestar bætur greidd-
arúr sjóðum almannatrygginga,
þótt áföllin séu ekki ætíð sem
stórvægilegust. Hið opinbera er
ekki of gott að borga. Sé bins
vegar vitanlegt, að þeirra eigin
sjóðir, sjúkrasamlögin, eigi að
svara út bótunum, horfir málið
öðru vísi við.
Tilhögun á yfirstjórn heil-
brigðismála er víðast bvar á
þann veg, að ekki er lagt kapp
á að sameina öll þau málefni,
sem varða beilbrigði, undir eina
grein almennrar stjórnsýslu,
enda meira en svo bæpið, að
slíkt sé framkvæmanlegt, svo
mjög eru lieilbrigðisinál samof-
in öðrum greinum stjórnsýsl-
unnar.
I samræmi við „socialmedi-
cinsk“ sjónarmið yrði heilsu-
varnarstarfsemi vænlegust til
árangurs,ef viðborf bennarnæðu
að ganga eins og rauður þráð-
ur gegnum alla löggjöf og sam-
félagsviðleitni, sem á einlivern
bátt varða kjör almennings. Til
þess að svo megi verða, þurfa
allir, sem lilut eiga að stjórn-
sýslu félagsmála, að gera sér
ljósa þýðingu síns hlutar fyrir
almenna heilbrigði. Líklegasta
leiðin til að ná þessu marki er
sú að skipuleggja heilsuvarnar-
starfsemi sem „team work“, þar
sem hver starfshópur væri skip-
aður reyndum fulltrúum frá öll-
um starfsgreinum, sem ein-
hverja aðild eiga að heilsu-
varnarstarfi, fulltrúum, sem
væru gagnkunnugir sjónarmið-
um og verkefnum sinna greina.
Þessum fulltrúum væri ætlað
að setjast á rökstóla, skiptast
á skoðunum og taka síðan
ákvarðanir um heilsuvarna-
framkvæmdir, sem kalla að i
þeirra umdæmi hverju sinni.
Með þess háttar „decentralisa-
tion“ ætti að mega tryggja al-
mennari þátttöku, meira vinnu-
siðgæði og meira samræmi
milli þarfa, getu og fram-
kvæmda. Yfirstjórnsýslan vrði
að sjálfsögðu að hafa liönd í
bagga með starfsemi þessara
hópa, „centralisera“ eftir því
sem nauðsyn býður, en þá fyrst