Læknablaðið - 01.09.1963, Qupperneq 79

LÆKNABLAÐIÐ
141
f. dýralækningar;
4) að skipuleggja sjúkrahús-
þjónustu og rannsókna-
stofnanir fyrir aðsend sýni;
5) að skipuleggja og efla
ýmiss konar rannsóknir í
þágu heilbrigðismála.
6) að annast þátttöku i al-
þjóðasamvinnu um iieil-
brigðismál.
Allar áætlanir og ákvarðanir
um heilbrigðisþjónustu á hér-
aðsstigi verður að miða við
ákveðið jafnvægi í félagslegri
þróun, jafnvægi milli heilhrigð-
isstigs, menntunarstigs, félags-
þroska og atvinnutækni. í sum-
um menningarlöndum starfa
sérstakar nefndir (national
planning hoards), sem eiga að
samræma áætlanir í ýmsum
greinum héraðsstjórnsýslu og
vinna að samræmdri þróun.
Við allar áætlunargerðir er
nauðsynlegt að hafa sem nán-
asta samvinnu við almenning,
svo að ljóst sé, hvers liann tel-
ur þörf, og eins, að honum sé
gert ljóst, hvað liægt er að gera
og rétt er að gera hverju sinni.
Grundvöllur allra áætlunar-
gerða er rannsókn og skýrslu-
söfnun varðandi heilbrigðisstig
þjóðfélagsins. Allir vita, að vilji
læknir ganga úr skugga um
heilsufar manns, sem hann er
að skoða, spyr liann manninn
spjörunum úr, telur æðaslög,
mælir hlóðhita og blóðþrýsting,
telur andartök og þar fram eft-
ir gölunum. Með öðrum orðum:
Með því að telja og mæla leit-
ast hann við að gera sér ákveðna
hugmynd um ástand mannsins,
hvort hann er heill eða sjúk-
ur. Líkt og læknir hefur skyld-
ur gagnvart sjúklingi, sem leit-
ar lians, er heilbrigðisþjónust-
unni á hærri og lægri stjórn-
sýslustigum skylt að fylgj-
ast öðru hverju með heilsufari
þjóðfélagsins. Líkt og læknirinn
fer að við sjúklinginn, verður
hún að reisa niðurstöður sínar
um heilsufar þjóðfélagsins á
upplýsingum, talningu og mæl-
ingum. En hvað á þá að telja
og mæla? Hvaða kvarða á að
nota? Hver eru kennimörk heil-
brigðisstigs þjóðfélagsins?
Venja er að skírskota til dán-
artalna, meðalævi og tíðni
næmra sjúkdóma, þegar dæmt
er um framför eða afturför i
heilbrigðismálum. Þessar tölur
eru þó fjarri því að vera ein-
hlítar. Kennimörk hins almenna
heilbrigðisstigs verður að miða
sem mest við þá skýrgreiningu,
sem viðurkennd er á heilbrigði
í víðtækustu merkingu. Af þeim
sökum hefur Alþjóðaheilbrigðis-
stofnunin Iagt til ákveðið kerfi
kennimarka, sem ætlað er að
gefa sem nærfærnasta hugmynd
um heilbrigðisstigið, fvrst og
fremst til leiðbeiningar heil-
brigðisþjónustunni, en er jafn-
framt grundvöllur fyrir sam-
anlnirð við alþjóðasamvinnu
um heilbrigðismál.
Aætlunargerðir um heilbrigð-