Læknablaðið - 01.10.1966, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ
195
því iim að ræða 15 sjúklinga, sem nánar verður vikið að hér á eftir.
Þcss skal getið, að í sjúkraskýrslum fundust upplýsingar um sjúkl-
ing, er látizt liafði eftir að hafa drukkið tríklóretýlen og svokallað-
an cellulósaþynni. Sjúklingi þessum er sleppt hér.
Upplýsinga var leitað um sölu tetraklórmetans, tríklóretýlens
og tetraklóretýlens í fimm elztu apótekum í Reykjavík, svo og í
Lyfjaverzlun ríkisins. Allmiklum örðugleikum var bundið að afla
gagna um sölu þessara efna fyrir 1952. Því verður hér eingöngu
stuðzt við söluskýrslur áranna 1952—64 að báðum árum meðtöld-
um.
A. Eitranir af völdum tetraklórmetans
Líkur licnda til j)css, svo sem aður segir, að 11 menn hafi
veikzt af tetraklórmetaneitrun í Reykjavík og nágrenni á árunum
1945—1964. Niðurstöðutölur helzlu meinafræðilegra rannsókna,
er gerðar voru á þessum sjúklingum, svo og ýmsar aðrar upplýs-
ingar, er að þeim lúta og máli skipta, eru sýndar í 1. töflu. Sjúkra-
sögur þessara manna verða síðan raktar í stuttu máli hér á eftir.
Fyrst verður vikið að sjúklingum X og XI, enda j)ótt þeir sén tald-
ir síðastir í safninu, sbr. 1. töflu. Sú er ástæða jæssa, að langbeztar
heimildir eru að sjúkrasögum j)essara tveggja manna. Rétt j)ótti
því að rekja þær til meiri hlílar en ella er gert hér, enda er og að
ætla, að þær séu næsta dæmigerðar um aðdraganda og rás alvar-
legra tetraklórmetaneitrana.
Sjúklingur X (Þ. /., farmaður; f. 3.12.m3, d. 17.1.1963)
Þ. hafði setið að bjórdrykkju ásamt fleirum um borð í skipi
sínu sunnudaginn 13.1.1963. Samtímis bjórdrykkjunni vann Þ. að
því að hreinsa bletti úr fötum. Til þess notaði hann tetraklórmetan,
sem hellt hafði verið á bjórflösku. Þannig atvikaðist, að Þ. saup
á tetraklórmetani í misgripum fyrir bjór. Kvaðst hann hafa tekið
gúlsopa, en óðara spýtt vökvanum út úr sér. Þó fór eitthvað niður
í hann. Þ. setti síðan fingur í kok sér, seldi upp og drakk vatn á
eftir. Rjórdiykkjan stóð fram á kvöld, en j)á tók Þ. á sig náðir.
Um nóttina kastaði hann upp nokkrum sinnum, en var allhress að
morgni 14.1. Honum hrakaði, er á daginn leið og var með upp-
köstum. Um kvöldið var hann lagður í Landakotsspítala.
Við komuna í spítalann var sj. fölur og ræfilslegur. Hlustun yfir
bjarta og lungum leiddi ekkert óeðlilegt í ljós nema það, að hjartsláttur
var mjög hraður (tíðni 140/mín.). Blóðþrýstingur var innan eðiilegra