Læknablaðið - 01.08.1972, Síða 51

LÆKNABLAÐIÐ
83
Á íslandi eru um 200 þús. íbúar, og þannig færri íbúar á land-
inu öllu en í fámennasta svæðinu í Svíþjóð. Hafa verður þó, lækna-
menntunar vegna, því sem næst sömu sérgreinar og við sænsk svæða-
sjúkrahús. Við teljum, að líta beri á ísland sem eitt svæði og draga
megi hliðstæður milli hinnar sérhæfðu þjónustu á sænskum svæða-
sjúkrahúsum og þarfarinnar á Islandi fyrir sérfræðiþjónustu.
Yfirlitsáætlunin verður ekki unnin í eitt skipti fyrir öll. Hana
verður sífellt að endurskoða. Við álítum, að heppilegast sé að koma
á fót áætlanastofnun fyrir heilbrigðisþjónustuna á íslandi á svipaðan
hátt og gert hefur verið í Svíþjóð. Verkefni stofnunarinnar yrði þá
að safna gögnum um alla heilbrigðisþjónustu í landinu og draga upp
yfirlitsáætlanir fyrir landið.“
Til þess að gefa nokkra hugmynd um svið áætlanagerðar, ætla
ég að leyfa mér að draga upp ófullkomna mynd yfir nokkra megin-
drætti og aðalþætti í yfirlitsáætlanagerð. Ætti hún að varpa nokkru
Ijósi á samhengi hinna tilgreindu þátta.
Eins og fram kom í hugleiðingunum hér að framan, eru upplýs-
ingar um sjúkdómatíðni meðal frumgagna um áætlun þarfar heil-
brigðisþjónustu. Til þess að mæla raunverulega sjúkdómatíðni íslend-
inga til fullnustu, þarf mjög víðtæka rannsókn, sem næði langt út
fyrir sjúkrahúsin. Á hinn bóginn fæst mun betra yfirlit en nú er
fyrir hendi með því að líta á sjúkleika þeirra, sem vistast á sjúkra-
húsum.
Sem fyrsta spor í þá átt að gera heildaryfirlit yfir sjúkdóma-
tíðni, hefur undirritaður lagt til (9. 7. 1970), að skipulegri gagna-
vinnslu um þessi mál verði komið á. Hugmyndin að baki þeirrar
gagnavinnslu byggist þó jafnframt á stjórnunarlegum grunni. Gert
er ráð fyrir, að safnað verði á skipulegan hátt upplýsingum um tíðni
tilfella og dreifingu legutíma fyrir tiltekna flokka aðgerða og sjúk-
dóma.
Gerð er tillaga um, að teknir verði 27 sjúkdómsflokkar í hinar
almennu töflur, sem sýna sjúkdómadreifingu og legutíma. Skurð-
aðgerðir yrðu flokkaðar í 35 flokka.
Fyrir hvert ár yrðu unnar töflur, sem sundurliðuðu sjúkdóma
og legutíma með ýmsu móti. Þannig er gert ráð fyrir samdráttar-
töflum yfir sjúkdómatíðni á sjúkrahúsunum, er sýni fjölda sjúklinga
í hverjum flokki, sundurliðað eftir kyni og eftir aldri. Þá er ætlunin
að fyrir hinar ýmsu deildir verði unnar töflur yfir legutíma og dreif-
ingu hans, þ. e. a. s. hve títt sé, að hann sé af einni eða annarri lengd,
sundurliðað eftir sjúkdóma- og aðgerðaflokkum. Ennfremur á að vinna
töflur, er sýni árstíðadreifingu og dreifingu tilfella eftir landshlutum.
I þessari gagnasöfnun er lögð sérstök áherzla á að afla upplýs-
inga um legutíma sjúklinga. í því sambandi er rétt að vekja athygli
á, að sá mælikvarði, sem nú er oft miðað við um nýtingu sjúkra-
húsa, þ. e. a. s. heildarlegutími, gefur alls ekki rétta mynd af nýtingu
sjúkrahúsanna, því að raunveruleg nýting stendur í öfugu hlutfalli
við lengd l'egutíma hinna einstöku sjúklinga. Sé hann stuttur, er fleiri
sjúklingum líknað á ári hverju en ella, en tilkostnaður er óbreyttur,
þannig að kostnaður á hvern sjúkling er auðvitað minni.