Læknablaðið - 01.04.1973, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ
39
Friðþjófur Björnsson
LUNGNAREK, KLINISK RANNSÓKN
102 SJÚKLINGAR MEÐ LUNGNAREK Á LYLÆKNINGADEILD
LANDSPÍTALANS Á ÁRUNUM 1961-1970
INNGANGUR
Fair sjúkdómar eru taldir jaínal-
gengir, eins lífshættulegir og þó svo oft
ógreindir og lungnarek. Talið er, að
lungnarek finnist við krufningu hjá u. þ. b.
10% sjúklinga.1 Sjúkdómurinn er greind-
ur fyrir dauða hjá aðeins um 20% þeirra
sjúklinga, sem deyja úr honum.2 í rann-
sókn, sem stóð í 10 ár hjá Oxford United
Hospitals í Englandi, var við fjórðu hverja
krufningu tekið hægra lungað, það ex-
panderað, fixerað og síðan rannsakað.
Fannst lungnarek í 51,7% af lungunum.
Úr þeim sömu var vinstra lungað rann-
sakað á venjulegan hátt og fannst lungna-
rek hjá 11,8%.7 Lungnarek er algengara á
lyfjadeildum en á skurðdeildum, en lík-
lega algengast á langlegudeildum. Lungna-
rek er sjaldgæft hjá fólki innan við fer-
tugt, en fer svo jafnt vaxandi með hverj-
um áratug upp að áttræðu.11
KLINIK
Mjög erfitt er að greina lungnarek klin-
iskt, því að aðrir sjúkdómar t. d. hjarta-
TAFLA I
Kynskipting, aldursdreifing og afdrif 102
sjúklinga með lungnarek.
AL Lifa Deyja
dur Karlar Konur Karlar Konur
20 -30 2 — —
30 -40 2 3 — —
40 - 50 3 5 1 —
50 - 60 4 10 1 2
60 -70 7 9 6 4
70 -80 3 1 5 11
>80 2 — 11 10
Samtals 21 30 24 27
sjúkdómar, sem oft eru því samfara, trufla
greininguna, og rannsóknaraðferðir eru
margar ófullkomnar. Til að sjá, hvernig
þessum málum er háttað hér, athugaði
ég sjúkraskrár allra þeirra, sem höfðu
greininguna lungnarek á lyfjadeild Land-
spítalans á 10 ára tímabili 1961-1970. Voru
þetta 104 sjúklingar, en 2 voru dregnir
frá, þar sem sjúkdómsgreiningin gat ekki
staðizt og verður þá heildartala 102.
Meðal þeirra 51, sem deyja, eru karlar
24, en konur eru 27. Meðalaldur látinna
er 77,8 ár. (Tafla I).
Meðal þeirra 51, sem lifa, er meðalaldur-
inn 55,9 ár. Konur eru í meirihluta eða
30, karlar eru 21. Kemur þessi munur
fram hjá þeim, sem eru innan við sextugt
og getur skýringin verið sú, að hjá kon-
um eru thrombophlebitar algengari og svo
TAFLA II
Ástand, sem eykur líkurnar fyrir lungna-
reki. (102 sjúklingar).
Sjúkdómsástand Fjöldi sjúklinga
Rúmlega>2 vikur 58
Hjartasjúkdómar 55
Hjartabilun 47
Hrörnun 43
Æðabólga 36
Æðahnútar 19
Saga um lungnarek 15
Kransæðastífla<l mánuð 15
Offita 13
Krabbamein 11
Eftir aðgerð<3 mánuði 10
Áverkar á ganglimi 6
Eftir barneign<l mánuð 4
Beinbrot á mjaðmagr. eða ganglimum 2