Læknablaðið - 01.04.1973, Blaðsíða 26

54
LÆKNABLAÐIÐ
Áhrif PGA á æðakerfið hefur vakið
mesta athygli vegna þess, að þau hafa
tiltölulega lítil áhrif á slétta vöðva utan
þessa kerfis. Því hefur jafnvel verið hald-
ið fram,23 að PGA-efnin hafi ýmsa eigin-
leika, sem ,,ideal“ blóðþrýstingslækkandi
lyf þurfa að hafa. I mönnum með,,essential
hypertension“ lækka PGA blóðþrýsting
með því að víkka út periferar arteriolur,
en þessu fylgir aukning á „cardiac output"
vegna „reflex tachycardiu". Þó að fall
verði á blóðþrýstingnum verður engin
minnkun á blóðrennslinu um nýrun vegna
beinu áhrifanna á blóðrennsli nýrna og
eins og áður segir verður aukning á út-
skilnaði vatns og salta.
Lee og félagar24 gáfu sex sjúklingum
með „fixed diastolic essential hyperten-
sicn“ infusion af PGA,. Þegar efnið var
gefið hægt (0.1-2.1 p,g per kg líkamsþunga/
mín.) J.ækkaði blóðþrýstingur ekki, en það
varð marktæk aukning á ERPF (effective
renal plasma flow), GFR (glomerular
filtration rate), þvagrennsli og útskilnaði
á natrium og kalium. Þegar lyfið var gefið
hraðar (2.1-11.2 |.ig per kg líkamsþunga/
mín.) lækkaði meðalblóðbrýstingur frá
205/112 mmHg í 140/85 mmHg, sem aftur
olli lækkun niður í byrjunargildi á ERPF
og GFR, þvagrennsli og útskilnaði á
natrium og kalium. Lokastaðan varð því
eðlilegur blóðþrýstingur fyrir áhrif PGA,
með eðlilegu blóðflæði um nýru og eðli-
legum útskilnaði á söltum. Aukaverkanir
voru léttur, skammvinnur niðurgangur í
einum sjúklingi og bradycardia í tveim
sjúklingum, þegar stærri skammturinn var
gefinn. í öðru beirra tilfella mældist einn-
ig of lækkaður blóðþrýstingur, 90/45
mmHg.
PGA finnst í nýrum og var raunar fyrst
einangrað úr medulla renalis og nefnt
medullin. Síðar sannaðist, að medullin er
sama og PGA9.23 Þar sem PGA myndast
í nýrum er hugsanlegt, að „essential hyper-
tension" stafi ekki eingöngu af aukinni
framleiðslu þrýstingsaukandi efna í nýr-
unum heldur einnig af minnkaðri mynd-
un þrýstingslækkandi efna. Hvort PGA á
þátt í að stjórna blóðþrýstingi við venju-
legar aðstæður er ekki sannað og bíður
frekari rannsókna.
Magi og garnir: Prostaglandin Ej og E2
og Aj draga úr myndun sýru, pepsins og
heildarmagni magasafa.25 31 Að minnsta
kosti Ej getur stöðvað þá aukningu á
secretion sem pentagastrin, histamin og
fæða valda venjulega. Þetta á við bæði
um dýr og menn, þegar efnið er gefið í
æð. Á hinn bóginn fundu Horton og fé-
lagar,14 að þegar PGE var gefið heilbrigð-
um mönnum per os, þá hafði það engin
áhrif á sýruframleiðslu, en olli miklu „re-
flux“ af galli upp í maga. Robert og fé-
lagar25 hafa gert tilraunir, sem sýna áhrif
PGE á myndun sára. Sárin voru framköll-
uð með því að binda fyrir pylorus eða
með inndælingu stórra skammta stera. I
báðum tilfellum dró PGE stórlega úr
myndun sáranna.
Einangraðir sléttir langvöðvar úr görn-
um allra dýrategunda, sem hingað til hafa
verið rannsakaðar, dragast saman fyrir
áhrif PGE og F. Vöðvarnir eru mjög næm-
ir fyrir áhrifum þessara efna, enda hafa
þeir mikið verið notaðir til þess að mæla
efnin á lífrænan hátt, eins og áður segir.
Á hinn bóginn hafa þessi sömu efni hindr-
andi áhrif á samdrætti hringvöðva garna.
In vivo auka þessi efni hreyfingar garna
og geta valdið ógleði og uppköstum, colic
verkjum og niðurgangi. Þetta eru aðal-
aukaverkanir, sem fram koma, þegar
prostaglandin eru notuð sem lyf.
Taugakerfi: Áhrif PG á taugakerfið eru
mikil og mjög eftirtektarverð, en þau eru
jafnframt svo flókin, að erfitt er að lýsa
þeim í stuttu máli eða fá neina heildar-
mynd yfir verkun þeirra á núverandi
þekkingarstigi. Hin ýmsu PG hafa oft
mismunandi verkun, sem auk þess er háð
dýrategundinni og þvi, hvort dýrin eru
vakandi eða hafa verið svæfð, þegar lyfið
er gefið. Áhrifin eru háð skammti efnis-
ins, hvernig það er gefið o. s. frv.
PGE dælt inn í æð í stórum skömmtum
eða inn í ventriculus lateralis í litlum
skömmtum12 í vakandi hænuunga, mús eða
ketti hefur róandi (sedative — tranquiliz-
ing) áhrif. Dýrin sitja eða liggja kyrr,
lygna aftur augunum og sýna ekki áhuga
á umhverfinu. Þau færa sig undan sárs-
aukafullum áverka og reflexar vii'ðast
eðlilegir. Sum dýr leita á afvikna staði.