Læknablaðið - 01.04.1973, Blaðsíða 64

82
lÆKNABLAÐIÐ
TAFLA 3
Erfðafrumuskammtur við röntgenrannsóknir á fullorðnum.
Gonad dose Approximate ]y[ean Approximate
mrad percentage bone percentage
contribution marrow contribution
Male Female t0.genetically ^dose ^ per capiia
sigmficant mrad mean bone
dose marrow dose
A. Low Gonad Dose Group
Head (including cervical spine) less than 10 less than 1 50 3
Dental (full mouth) 11 20 6
Arm (including forearm and hand) Bony thorax (ribs, sternum, 11 11 <10 —
clavicle shoulder) 11 11 100 —
Dorsal spine 11 11 200 —
Lower leg, foot 11 11 <10 —
Chest (heart, lung) including mass miniature radiography 11 4 40 35
B. Moderate Gonad Dose Group Stomach and upper gastro-intestinal tract 30 150 4 300 15
Cholecystography, cholangiography 5 150 1 100 —
Femur, lower two-thirds 400 50 4 50 —
C. High Gonad Dose Group Lumbar spine, lumbosacral 1000 400 18 200 7
Pelvis 700 250 9 100 2
Hip and femur (upper third) 1200 500 8 50 1 —
Urography 1200 700 12 500 10
Retrograde pyelography 1300 800 4 300 —
Urethrocystography 2000 1500 1 300 —
Lower gastro-intestinal tract 200 800 13 600 8
Abdomen 500 500 4 100 3
Obstetric abdomen 600 10 100 2
Foetal 1000
Pelvimetry 1200 7 800 4
Foetal 4000 2000
Hysterosalpingography 1200 <1 300 —
in^ur fái geislun á allan líkamann, sem
samsvarar 1 rad, hefði bað í för með sér
samtals aukningu á hvítblæði um 20 til-
felli. Sama stærðargráða mundi gilda fyrir
önnur krabbamein af geislavöldum.
Mjög eríitt er að áætla hinn rétta
áhættustuðul geislunar. Kemur bar tvennt
til. Bæði geta áhrifin komið fram löngu
síðar, og eins eru áhrifin yfirleitt ekki
einkennandi fyrir geislun, heldur gætu
þau verið af mörgum öðrum orsökum.
Full ástæða er til að ætla, að fóstur séu
sérstaklega næm fyrir geislun. Geislun
fósturs á fyrstu 3 mánuðum meðgöngu-
tímans, b. e. á tímabili „organogenesis“
getur leitt til vansköpunar. í tilraunadýr-
um hefur slíkt komið fram eftir skammta,
sem ekki hafa verið hærri en 5 rad. Sá
skaði, sem líklegast er, að fram komi, fer
eftir þrcunarstigi fóstursins, þegar það
verður fyrir geisluninni. Geislanæmi er
breytilegt og getur verið miklu hærra á