Læknablaðið - 01.02.1974, Blaðsíða 55

LÆKNABLAÐIÐ
31
Umsjón og ábyrgð:
Páll Sigurðsson ráðuneytisstjóri
STJÓRNUNARÞÁTTUR YFIRLÆKNA
(Erindi flutt á fundi í Félagi yfirlækna 6. des.
1973).
Um það málefni, sem ég ætla að ræða hér
í kvöld, hefur margt verið ræít og ritað, einn-
ig innan vébanda þessa félags, því að þáttur
sérmenntaðra stétta í stjórnun hefur verið
meir til umræðu undanfarin ár en áður.
Ekki hafa menn orðið á eitt sáttir í þess-
um efnum sem kunnugt er. Sumir halda fram
kostum þess, að sérmenntað starfslið sé
jafnframt stjórnendur, en aðrir og einkum
þeir, sem af hefð hafa talið sig sjálfkjörna
stjórnendur, hafa litið þróun af þessu tagi
hornauga.
Það er alkunna, að lengi vel var svo í
stjórnkerfi Vesturlanda, að stjórnunarstörf
voru eingöngu unnin af þeim, sem höfðu
lagatúlkun og lagasmíð að atvinnu, og
stjórnunarstörfin töldust fyrst og fremst
þessar tvær greinar lögfræðinnar.
Ef við lítum á svið heilbrigðismála og
gætum að, hvernig þróunin hefur verið í hin-
um ýmsu löndum, hefur hér orðið um mjög
mismunandi stefnur að ræða.
í nýfrjálsum ríkjum, sem flest eða öll hafa
hlaupið yfir blómaskeið skrifstofumennsku
eins og Vestur-Evrópa upplifði hana á fyrri
hluta jiessarar aldar, heyrir það til undan-
tekninga ef stjórnendur ráðuneyta og jafn-
vel ráðherrar heilbrigðismála eru ekki lækn-
ismenntaðir. Sama er yfirleitt að segja um
þjóðir með socialistiskt stjórnarfar, svo sem
nú er í Austur-Evrópulöndum og Kína.
í Vestur-Evrópu er þessu nokkuð á annan
veg farið, sennilega mest vegna tregðu
þeirra, sem hafa haft með stjórnun að gera
um árabil, svo og vegna tregðu háskólanna
til þess að líta á stjórnun sem hluta af nauð-
cyniegri háskólamenntun allra stétta háskól-
ans.
Ég þarf í þessum hóp tæplega að minna
á, að hér á landi hafa svipaðar stefnur ríkt
á þessu sviði og á Vesturlöndum. Fram til
þessa og jafnvel enn hefur mörgum þótt það
hið mesta glapræði, að t. d. stjórnendur
ráðuneyta séu ekki lögfræðingar.
íslensk læknasamtök hafa og, sem kunn-
ugt er, birt skoðun sína á þessu máli við
umræður á Alþingi á þessu ári um nýja heil-
brigðislöggjöf og settu það, sem kunnugt er,
sem skilyrði fyrir stuðningi sínum við lög-
gjöfina, að numið yrði burt úr frumvarpi
ákvæði um að stjórnandi ráðuneytis heil-
brigðismála væri læknismenntaður í fram-
tíðinni.
Þegar þessi stefna Læknafélags íslands
liggur fyrir um svo veigamikið stjórnunar-
starf heilbrigðismála, hlýtur sú spurning að
vakna, hvaða afstöðu læknasamtökin hafi til
annarra stjórnunarstarfa innan heiIbrigðis-
kerfisins og hvort það sé stefna lækna-
samtakanna að reyna að færa stjórnunar-
störf sem mest af herðum lækna yfir á herð-
ar annarra starfsstétta.
Hvað sem þessu líður, liggur nokkurn veg-
inn Ijóst fyrir, að Félag yfirlækna telur stjórn-
un vera einn þátt í starfi yfirlækna.
í bréfi, sem heilbrigðisráðuneytinu barst
frá Félagi yfirlækna á þessu ári, skilgreinir
félagið starf yfirlækna þannig:
1. Starf yfirlækna er tvíþætt, stjórnunar-
starf og læknisstarf.
2. Báðir þættir eru samtvinnaðir og verða
fyrirsjáanlega ekki aðskildir.
3. Yfirlæknir má ekki, nema í neyðartilfelli,
sinna svo miklu af daglegu læknisstarfi
(rutina) að stjórnarstörf hans verði van-
rækt.
Á þessu stigi er ekki úr vegi að spyrja,