Læknablaðið - 01.02.1974, Síða 56

32
LÆKNABLAÐIÐ
hvað sé stjórnunarstarf. Við vitum, að stjórn-
unarstarf hefur verið skilgreint á marga
vegu, en það er auðséð, að Félag yfirlækna
á í sinni skilgreiningu við stjórnun í víð-
íækari merkingu, ekki stjórnun einstaks
læknis á læknisstarfi sínu, heldur heildar-
stjórn læknis á fyrirtæki, heilbrigðisstofnun,
sjúkrahúsi eða deild.
Það má því gera ráð fyrir því, að yfir-
læknum sé Ijóst, að þeir verða í stjórnunar-
störfum sínum að vinna eftir lögmálum fyr-
irtækjaskipulags og uppbyggingar, þar sem
einstaklingurinn er skoðaður með sjónarmið
fjöldans, þ. e. a. s. heildarsjónarmið í huga.
Fessi vinnumáti er andstæður því, sem
læknirinn hefur vanist í samskiptum sínum
við sjúklinginn, því að þar verða vandamál
hvers einstaklings að sitja í algeru fyrir-
rúmi.
Lögmál stjórnunar yfirlæknis á stofnun
sinni eru því ekki önnur en í hvaða þjón-
ustufyrirtæki sem er. Hann verður í raun að
hætta að vera læknir, en starfa að sjórnun-
inni sem hver annar stjórnandi, sem hefur
það fram yfir aðra stjórnendur á þessum
stað, að hann hefur læknisþekkinguna til að
byggja á.
Það hefur sýnt sig, að það er þessi tví-
skiDting hugarfarsins, sem reynist mörgum
vfirlæknum erfið, og það eru þessir erfið-
leikar, sem oft valda því, að læknum er
vantrevst til stiórnunarstarfa Það er gert
ráð fyrir því, að læknismenntunin verði þeim
fremur til trafala en til gagns.
Lögmál almennrar stiórnunar hafa oft ver.
ið rakin og vafalaust einnig á fundum þessa
félags, en ég vil aðeins minnast á þau hér,
mönnum til glöggvunar, og setja þau þá
fram eins og franski iðjuhöldurinn Henry
Favol skilgreinir þau.
Tilganaur allrar stiórnunar er með stjórnar-
kerfinu að ná ákveðnum markmiðum.
Markmiðin verða því að vera liós, því að
heim stefnir öll stiórnarathöfnin og án
þeirra hlvtur stiórnin að svífa í miög lausu
lofti. Skilgreining markmiða er því fvrsta
stiaið og kemur rannar á undan stiórnun-
inni, en er nauðsynleg til þess, að menn
viti um tilgang sinn,
Þeaar markmiðin hafa verið skilareind, er
hægt að sm'ia sér að stjórnunarathöfnum til
þess að uppfylla þau.
Þessu skiptir Fayol í 5 þætti, eins og raun-
ar flestir aðrir hafa gert, þannig:
1. Áætlunargerð. — Áætlunargerðin felst í
því að gera sér fullkomlega grein fyrir
því, hvernig skal að málum vinna, reyna
að sjá fyrir sennilega þróun og þá, hvern-
ig að málum skuli staðið stig af stigi.
2. Skipulagning. — Skipulagning er næsta
stig stjórnunar og felst í því að sjá um
að nýta þá starfskrafta, það fjármagn og
þau tæki, sem tiltæk eru, til þess að
fylgja fram þeirri áætlun, sem mótuð hef-
ur verið.
3. Stjórnun. — Hér er um að ræða þá eigin-
legu stjórnun, þ. e. a. s. að beina starfs-
liði, hverjum hóp fyrir sig, að réttum
störfum, svo að verkefnin séu leyst á
sem hagkvæmastan hátt, í samræmi við
það skipulag, sem gert hefur verið.
4. Samhæfing. — Þessi þáttur stjórnunar
felst í því að sjá um, að starfsliðið sem
einstaklingar eða hópar viti um tengsl,
sem hinir ýmsu þættir starfsins þurfa að
hafa, svo að samstarf og samskipti verði
eðlileg, svo að ekki myndist flöskuhálsar
í starfsemi, eða eyður.
5. Eftirlit. — Þessi þáttur stjórnunar er fólg-
inn í því að fylgjast með, að áætlun sé
framfylgt og þeim markmiðum náð, sem
stefnt var að.
Þessi lokaþáttur stjórnunarinnar er að
sjálfsögðu ekki lítilvægastur, því að í gegn-
nm hann getur stjórnandinn fylgst með því,
hvort það starf, sem hann hefur knúið áfram,
hefur náð þeim tilgangi, sem hann ætlaðist
til.
Þessir bættir, sem ég hef talið hér uop,
eru kannski svo siálfsaqðir. að um þá burfi
ekki að ræða sérstaklega. Ég geri ráð fvrir,
að stiórnandi, sem hefur þá fvrir auqum oa
veit af beim, þeqar búið er að koma þeim
niður á blað, geti betur gert sér qrein fvrir
því. hvort hann siálfur hefur revnt að vinna
störf sín sem stiórnandi, en ekki drukknað
í smáatriðum eins oq marga hendir og erfitt
er oft að komast hiá.
Margir halda því fram, að góð stiórnun
felist fyrst og fremst í bví, að hafa fram-
sýni og þor til að dreifa ákvörðunarvaldi
eins langt niður í stiórnunarpýramídann eins
og hæat er. Samkvæmt bessu er það fvrir-
tæki eitt vel skipulagt, þar sem vandamál,
sem eins vel eða betur má leysa á lægri