Læknablaðið - 01.02.1974, Blaðsíða 80

46
LÆKNABLAÐIÐ
Mynd 8.
Xanthoma tuberosum í húð á sjúkl. með
verulega hækkaða þríglyseríða. Slík spik-
ildi geta sést í flokki I, III, IV og V.
Til fullrar greiningar þarf rafdrátt á ser-
um, sem sýnir í flestum tilfellum breitt
band, þar sem beta lipoprótein sjást venju-
lega, og því oft kallað „broad beta disease“
(sjá mynd 4). Einnig hefur þetta verið
kallað „floating beta disease“, þar sem
þetta lipoprotein (sem ekki finnst í eðli-
legri serum) flýtur við 1.006, þarsem venju-
legt beta lipoprotein sekkur. Því geturþurft
hraðskilvindu til að greina þetta lipopro-
tein, ef breiða bandið kemur ekki fram
á rafdrætti, sem stundum á sér stað. Stund-
um sjást og chylomicra í fastandi blóði
þessara sjúklinga.
Við skoðun sjást oft spikildi (xantho-
mata) í húð, einkanlega yfir olnbogum og
cft á rasskinnum, einnig fiturákir í lófum,
sem sumir segja, að sé einkennandi fyrir
þennan flokk, en geta þó einnig fundizt í
flokki V. í fjölskyldum þeirra má stund-
um finna sams konar lipoprotein í serum,
en oft finnast þó aðrir flokkar, svo sem
IV. Um arfgengi þessa flokks er því ekki
fullvíst ennþá. Sýnt hefur verið fram á,
að þessum sjúklingum er hætt við hjarta-
og æðasjúkdómum. Þeir svara yfirleitt
mjög vel meðferð, blóðfitan lækkar og
húðbreytingarnar hverfa. Zelis sýndi fram
á bætta blóðrás í fótum nokkurra sjúkl-
inga við meðferð. Meðferðin á þessum
flokki, sem er sjaldgæfur, er einkum fólg-
in í megrun, breyttu mataræði og Atromid-
S.
IV. flokkur.
(Hyperprebetalipoproteinemia)
Þessi flokkur einkennist af hækkun á
VLDL (prebeta lipoprotein) eingöngu, sem
leiðir til hækkunar á þrigl., og breitt pre-
betaband sést á rafdrætti (sjá mynd 4).
Ef um mikla hækkun á VLDL er að ræða,
getur og orðið nokkur hækkun á kól. Fast-
andi serum þessara sjúklinga er mjólkur-
litað, nema þegar hækkunin er óveruleg.
Þetta er sennilega algengasta tegund af
hyperlipoproteinemium, og oft finnast
sams konar breytingar í skyldfólki, en þó
ekki nærri alltaf. Carlson sýndi fram á,
að þessum hópi er hætt við hjartasjúk-
dómum,8 og sjúkl. með æðasjúkdóma í út-
limum hafa oft þessa tegund.10 Þegar um
verulega hækkun á þrígl. er að ræða sjást
stundum spikildi í húð. Um það bil helm-
ingur þessara sjúklinga hefur skert sykur-
þol, þó ekki í þeim mæli, að það sé álitið
orsökin. En sem fyrr segir, finnst þessi
ílckkur oft sem afleiðing af ónógri með-
ferð á sykursýki og telst þá til „secund-
er hyperlipoproteinemiu“. Sumir þessara
sjúklinga virðast reyndar vera óvenju
næmir fyrir kolvetnum, svokölluð „carbo-
hydrate induced hyperlipoproteinemia“,
sem þó virðist sjaldgæfari en áður var
talið. Algengt er að þeir hafi hækkaða
þvagsýru. Þeir eru oft feitir og svara vel
megrun, breyttu mataræði, og, ef með
þarf, Atromid-S. Margir ráðleggja og að
takmarka kolvetnainntöku, ef um skert
sykurþol er að ræða.
V. flokkur
Einkennist af chylomicra í fastandi blóði
ásamt hækkun á VLDL. Því er serum eftir
sólarhringsstöðu við 4° með rjómalag ofan