Læknablaðið - 01.02.1976, Qupperneq 47

LÆKNABLAÐIÐ
27
TABLE5
DEATH-RATE PER 100,000 POPULATION FOR MENINGEAL
TUBERCULOSIS, BY AGE, FOR FIVE-YEAR PERIODS, I 911 - 60
AGEGROUP (YEARS) 1911-15 1916-20 1921-25 1926-30 1931-35 1936-40 1941-45 1946-50 1951-55 1956-60
UNDER 1 1 46 1 6 8 220 220 256 1 04 8 0 1 7 5 0
1-4 1 1 7 105 122 120 88 59 25 27 4 0
5-9 70 65 52 43 39 23 1 0 3 1 1
10-14 26 36 4 1 38 27 23 8 7 2 0
15-19 39 36 50 47 32 7 7 3 2 0
20-29 1 3 22 25 23 1 6 8 7 4 1 0
30-39 8 7 7 1 1 8 4 0 1 0 0
40-49 4 1 3 4 14 7 3 0 0 1 0
50-59 5 3 10 1 2 0 2 0 2 1 0
60-69 0 8 3 1 2 3 0 0 0 0 0
70-79 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0
TOTAL 33 35 39 38 28 1 5 7 5 1 0
hafði því berkladauðinn lækkað um liðlega
90%. Er það hraðari lækkun en skráð
hefur verið í öðrum löndum. Frá árinu
1956 hefur heildarberkladauði hér á landi
aldrei farið yfir 5 miðað við 100 þús. íbúa,
oftast verið 2-3.
Mynd 13 sýnir berkladauðann eftir aldri
og í hundraðstölum af heildarmanndauð-
anum á nokkrum fimm ára tímabilum.
Er mjög áberandi, hve berkladauðinn
fellur ört á báðum fimm ára tímabilunum,
sem sýnd eru, eftir 1930. Hann hagar sér
svipað á öllum tímabilunum nema hinu
síðasta 1956-60. Hlutfallslega deyja lang-
flestir á aldrinum 15-19 ára, og er berkla-
dauðinn á fimm ára tímabilinu 1926-30 þar
rúmlega 60% af heildarmanndauða aldurs-
flokksins. Á tímabilinu 1956-60 er hann aft-
ur á móti fallinn niður í 0 á þessu aldurs-
skeiði, eftir að hafa verið rúmlega 1% jm
sjö ára aldur og hæstur um 4% á aldurs-
skeiðinu 36-45 ára. Eftir 60 ára aldur er
lækkun berkladauðans á þessu tímabiii
miklu minna áberandi.
Á töflu 4 sést, að manndauðinn af völd-
um lungnaberkla fylgir yfirleitt sömu
sveiflum og heildarberkladauðinn. Fram til
ársins 1935 er hlutfallið á milli lungna-
berkladauðans og dauðsfalla úr öðrum teg-
undum berklaveiki um það bil 2:1, en smá-
breytist svo og verður nær 3:1 fram undir
1950.
Á töflu 4 má einnig greina hin tíðu
dauðsföll af völdum heilahimnuberkla. Frá
1913 til 1932 eða um 20 ára skeið sveiflast
þau frá 20 til nálega 50 miðað við 100
þús. íbúa. Af töflu 5 þar sem tíðni þessara
dauðsfalla er sýnd sérstaklega samkvæmt
aldri hinna látnu og fimm ára tímabilum
frá 1911 til 60 kemur í ljós, að tíðnin er
langmest hjá ungbörnum (einkum á 1.
aldursári og til 4 ára aldurs), en lækkar
mjög úr því. Er 15 ára tímabilið frá 1921-
1935 einkum áberandi hátt og gefa þessi
dauðsföll einna gleggsta hugmynd um, hve
algeng berklasmitun hefur verið hér í land-
inu á þessum árum og smitunaruppsprett-
ur margar. Eftir 1935 fækkar dauðsföllum
af völdum heilahimnuberkla mjög og síð-
asta dauðsfallið úr þessari tegund sjúk-