Læknablaðið - 01.02.1976, Qupperneq 58

PERCENT POSITIVE' REACTORS
34
LÆKNABLAÐIÐ
l’rcrulrncv of tubcrculou« infection in Suurbacr pnrisli
bv ui:c unil aux. 1940.
Fig. 18.
inn er mjög einangraður, hinn í mann-
mörgu læknishéraði og mikill samgangur
við stóran kaupstað á hérlendan mæli-
kvarða, þar sem berklasmitun var um
skeið mikil og útbreidd.
Hér að framan hefur nokkuð verið rætt
um tuberkulinpróf í landinu frá fyrstu
tíð (þ. e. öðrum og þriðja áratug 20.
aldar) og fram til síðustu ára. Af þessum
rannsóknum má draga nokkrar ályktanir
varðandi berklasmitun og gang sjúkdóms-
ins í landinu.
1. Á aldursskeiðinu 7-13 ára er berkla-
smitun þegar á öðrum og þriðja ára-
tug 20. aldarinnar allmjög útbreidd.
2. Frá fjórða áratugnum, einkum eftir
hann miðjan, fer smitunin ört minnk-
andi í þessum aldursflokkum og er
árið 1970 um 1% í 14 ára aldurs-
flokknum.s(i En mælikvarðinn, sem sér-
fræðinefnd alþjóðaheilbrigðisstofnun-
arinnar um berklaveiki setti í skýrslu
sinni1'8 árið 1959 var einmitt sá, að
telja beri berklaveiki eigi lengur heilsu-
farslegt vandamál þjóða, þegar berkla-
smitun 14 ára barna nái eigi 1%. Því
marki hefur íslenzka þjóðin því eigi
fyllilega náð árið 1970, en virðist nálg-
ast það mjög hratt.
3. Tuþerkulinrannsóknir, sem fram-
0 10 20 30 40 30 60 70 80 90 100
AGE IN YEARS
1‘rei nli iii r nf tnberculnUA iilfectinn in Oinefi, llnriin-
fjonlur ilÍAtiiel br nKe nntl ae.\. 1911.
Fig. 19.
kvæmdar voru á árunum 1940-44
sýndu, að berklasmitun var þá tíðari
í körlum en konum. Þessi mismunur
á smitun kynjanna kom fyrst í ljós
um og eftir 15 ára aldur og var meira
áberandi i dreifbýlum sveitahéruðum
en í kauptúnum og kaupstöðum.
4. Mikill munur var á berklasmitun ein-
stakra héraða landsins. Fór slíkt aðal-
lega eftir legu þeirra, hvort þau voru
einangruð eða á miklu samgöngusvæði.
Var smitunin áberandi meiri í kaup-
stöðum og kauptúnum landsins en í
sveitahéruðum þess.
4. Líkskurðir.
Þess hefur fyrr verið getið, að svo virðist
sem fyrsta krufning, sem vitað er um, að
gerð hafi verið í landinu, hafi verið á líki
berklaveiks manns.
Fram til ársins 1945 hafa svo fáar
krufningar verið gerðar, að litlar og ófull-
komnar ályktanir verða dregnar af þeim,
en engar sérstakar skýrslur eru til um
tíðni berklaeinkenna við þær krufningar,
sem hafa farið fram siðan.
Á árunum 1898-1919 krufði Sæmundur
Bjarnhéðinsson 111 lík holdsveikra sjúkl-
inga, er látist höfðu á Laugarnesspítalan-
um í Reykjavík. Lungnaberklar voru taldir