Læknablaðið - 01.06.1976, Side 50

110
LÆKNABLAÐIÐ
NABLAÐIÐ
THE ICELANDIC MEDICAL JOURNAL
Læknafclag íslaiids* og LR
Læknafclag Rcykjavikur "
62. ARG. — MAI-JUNI 1976
KJÖR LÆKNA
Oft sést í blöðum og stundum heyrist á
það minnst í öðrum fjölmiðlum, að laun
lækna séu gífurlega há. Þá eru oft nefndar
ýmsar ótrúlegar tölur án rökstuðnings. Komi
hins vegar skýringar á slíkum tölum, bera
þær með sér, að um er að ræða greiðslur
fyrir margháttuð störf, enda eru þess dæmi,
að tekjur lækna verða háar við slíkar óeðli-
legar aðstæður. En þetta á við um flestallar
stéttir, sem vinna óhæfilega langan vinnu-
dag.
Þegar minnst er á þessi háu laun lækna,
er ekki að því vikið, að læknisstarfið krefst
langs og kostnaðarsams undirbúnings, að
verja þarf miklum tíma og fé í viðhalds-
menntun. Af þessu leiðir, að launuð starfs-
ævi lækna er styttri en flestra annarra
stétta. Þá er þess að geta að ævitekjur, sem
dreifast á stutta starfsævi, eru skattlagðar
miklu þyngra en jafnháar ævitekjur, sem
dreifast á langa starfsævi. Skattaálögur gefa
því mjög villandi mynd af ævitekjum lækna.
Það er viðurkennt, að tekjuskattur er nær
eingöngu skattur á launamenn, en í þeim
flokki eru læknar. Tekjur þeirra af læknis-
störfum eru annað hvort bein laun eða
launatengdar tekjur, sem unnt er að áætla.
Skattaálögur eru því ónothæfur samanburð-
ur um árstekjur þegna almennt, og þær eru
af öðrum ástæðum ófullnægjandi grundvöll-
ur urn upplýsingar fyrir ævitekjur einstakra
stétta. Jafnvel þekkjast þess dæmi, að lækn-
ar halda sjálfir að þeir hafi há laun, af því
að þeir greiða háa skatta. Auk þess tíðkast
það, að læknar greiði ekki aðeins skatta af
raunverulegum tekjum, heldur einnig af út-
lögðum kostnaði, t. d. bílakostnaði. Vegna
þeirra tekna, sem læknar fá fyrir óhóflega
og óhæfilega langan vinnutíma, gera þeir
sér oft ekki grein fyrir, hver hin raunveru-
legu laun eru miðað við eðlilegan vinnutíma,
og er því ástæða til þess að rifja upp nokkrar
tölur um launagreiðslur. Hér á eftir fer tafla,
þar sem tilgreind eru laun aðstoðarlækna 1.
stigs, byrjunarlaun sérfræðinga, lokalaun sér-
fræðinga og föst laun heilsugæzlulækna.
Mánaðarlaun 1. apríl 1976:
Aðstoðarlæknir, 1. stig: kr. 122.090
Sérfræðingur - byrjunarlaun: — 181.690
Sérfræðingur eftir 15 ár: — 201.666
Heilsugæzlulæknir: — 117.366
Ekki er um að ræða neinar aðrar tekjur
en þessar, þegar miðað er við eðlilegan
vinnudag. Allar aðrar tekjur fram yfir þetta
stafa af óeðlilegri og oft óhæfilega mikilli
vinnu, eða af einhverri annarri starfsemi en
lækningastarfsemi. Hinn óeðlilega langi
vinnutími lækna er eðlileg afleiðing lækna-
skorts. Nú er gert ráð fyrir að þetta breytist
og þá fara tekjur lækna í það horf, sem
ofangreind tafla sýnir. Að vísu má gera ráð
fyrir nokkrum aukatekjum fyrir vaktir, en
þær koma til með að dreifast meira en verið
hefur, og líklegt er, að viðsemjendur lækna
óski eftir því í ríkari mæli en verið hefut
að vaktir verði greiddar með fríum. Ef slík
frí safnast upp meira en góðu hófi gegnir,
er að sjálfsögðu hægt að nota þau til við-
haldsmenntunar. Veikasti punkturinn í kjara-
samningum lækna að undanförnu er sá, að
ekki hefur náðst árangur í styttingu vinnu-
tímans, þvert á móti hefur vinnutíminn í
rauninni lengst frá því, sem gert var ráð
fyrir í samningunum 1966. Það munu hag-
stæðustu samningar, sem læknar hafa gert,
og voru laun lækna þá sambærileg við laun
flugmanna. Nú eru læknar aðeins hálfdrætt-
ingar á við flugmenn. Flugmenn hafa á þess-
um tíma lagfært vinnutíma sinn, en vinnu-
tími lækna er nú að sumu leyti óhagstæðari
en áður.
Á undanförnum 10 árum hefur aðalhækk-
unin orðið á eftirvinnugreiðslum. Eftirvinnan
er ævinlega óhagstæð fyrir árangur starfs
og á því sízt heima í heilbrigðisþjónustunni.
Það er eðlileg þróun, að hún hverfi um leið
og nægilegt framboð verður á læknum til
nauðsynlegra starfa. Hæfilegt virðist, að
vinnuvika lækna sé 36 klst. á viku og 25%
af þeim tíma fari til viðhaldsmenntunar.