Læknablaðið - 01.02.1977, Qupperneq 44

20
LÆKNABLAÐIÐ
Árni Björnsson
FRAMHALDSMENNTUN LÆKNA OG SAMSTARF
SJtíKRAHÚSA
Það er sagt um læknismenntun, að hún
sé bæði þjóðleg og alþjóðleg og með því
er átt við, að um hana gildi lögmál, sem
eru sameiginleg öllum þjóðum, en um leið
verði hver þjóð að sníða hana að nokkru
eftir eigin aðstæðum.
Á Vesturlöndum, vel flestum, er þetta
viðurkennt á borði, þannig að grunnmennt-
un einnar þjóðar er viðurkennd sem grund-
völlur framhaldsmenntunar hjá annari
þjóð. En til þess að fá að starfa sem lækn-
ir í landinu þarf próf og fer það þá eftir
löndum hve miklar sérkröfur eru gerðar.
Flestar þjóðir, sem hér um ræðir, geta
sérmenntað lækna sína sjálfar og er sér-
námið þá að sjálfsögðu sniðið eftir eigin
aðstæðum. Þetta á við um öll þau lönd,
sem hafa læknismenntun á öllum stigum.
ísland hefur til þessa haft þá sérstöðu,
að islenskir læknar hafa undantekningar-
lítið hlotið framhaldsmenntun erlendis.
Meginástæðan fyrir þessu er sú, að hér
á landi er enginn spítali, sem uppfyllir þær
kröfur, sem gerðar eru til kennsluspítala.
Sérmenntun í almennri lyflæknisfræði
og almennri skurðlæknisfræði hér á landi
hefur þó verið viðurkennd, en sérnám
þetta hefur aldrei verið skipulagt og því
viljað brenna við, að þeir sem það hafa
hlotið, hafi verið álitnir lélegri sérfræð-
ingar en þeir sem numið hafa á stofnunum
erlendis með fínni stimpli.
íslendingar hafa þannig í mörg ár lagt
öðrum þjóðum til vinnuafl, sem alls staðar
er talið mikils virði, þótt það sé mismun-
andi mikils virt. Þetta er vinnuafl ungs
fólks, sem er við nám, og er oftast fullt
af áhuga og starfsorku. Þetta fólk vinnur
mikinn hluta af þeim vísindastörfum, sem
unnin eru á sjúkrahúsum og sjá um þann
hluta læknisþjónustunnar, sem ef til vill
er hvað þýðingarmestur. Það stjórnar dag-
legum störfum undir handleiðslu sérfræð-
inga og er tengiliður milli sjúklinga, hjúkr-
unarfólks og sérfræðinga. Þá er það uppi-
staðan í því liði, sem kennir læknanemum
og öðru starfsfólki sjúkrahúsanna, svo og
enn yngri læknum.
Þessi eyða í læknisþjónustunni hefur
verið slæm fyrir íslensk sjúkrahús, þó að
það hafi hins vegar verið íslenzkri læknis-
þjónustu verulegur ávinningur að læknar
hafa viðað að henni þekkingu frá mörgum
löndum. Ábati af því hefur þó ekki alltaf
verið hreinn. Þegar heim er komið skapast
oft vandamál vegna þess, að menn eiga
erfitt með að aðlaga sig nýjum aðstæðum.
Sumir hafa verið óánægðir alla sína ævi
og aðrir hafa hreinlega gefist upp og flúið
land.
Það hefur lengi verið ljóst, að nauðsyn-
legt er að hefja skipulega framhaldsmennt-
un lækna hér á landi, fyrst og fremst fyrir
lækna, sem ætla sér að stunda heimilis-
eða fjölskyldulækningar, en einnig fyrir
lækna í öðrum sérgreinum og þá vaknar
sú spurning, hvað sé hægt að gera til þess
að gera stærstu sjúkrastofnanirnar að
raunverulegum kennsluspítölum, sem vedti
menntun, sem viðurkennd er annars stað-
ar, að minnsta kosti á Norðurlöndum.
SAMSTARF
SJÚKRAHÚSA
Á árunum 1962-1972 voru uppi miklar
deilur milli læknasamtakanna annars veg-
ar og heilbrigðis- og fjármálayfirvalda hins
vegar, aðallega um launakjör, en inn í
þær deilur fléttaðist óánægja með starfs-
aðstöðu lækna, starfshætti sjúkrahúsanna
og þá þjónustu, sem þau veittu. Árið 1965
skipaði þáverandi heilbrigðismálaráðherra,
Jóhann Hafstein, nefnd innan Landspítal-
ans til að kanna ástæður fyrir þessari
óánægju og gera tillögur um hvað gera
mætti til úrbóta. Nefnd þessi kannaði ein-
göngu ástandið á Landspítalanum og kom