Læknablaðið - 01.02.1977, Síða 53

LÆKNABLAÐIÐ
25
Víkingur H. Arnórsson og Kolbeinn Kristófersson
SPONDYLITIS NON-SPECIFICA I BÖRNUM
INNGANGUR
Spondylitis non-specifica er sjúkdómur
í hrygg, sem kemu.r helzúfyrir hjá ungum
börnum og einkennist af verkjum í baki
og/eða ganglímum ásamt röntgenbreyting-
um, sem fólgnar eru í liðbilsþrengingu og
tímabundinni beineyðingu í aðliggjandi lið-
bolum. Horfur eru góðar'og sjúkdóniur-
inn gengur yfir á tiltölulega skömmum
tíma, án varanlegra afleiðinga á útlit eða
alfnennt heilsufar barnsins.
Árið 1950 gerði Saengeru ítarlega grein
fyrir fjórum börnum með ’hryggþófabólgu
og taldi fyrstur manna, að um sérstakan
sjúkdóm væri að ræða. Áður hafði þó
verið lýst áþekkum sjúkdómstilfellum og
rekur hann þau skrif í grein sinni.
Sjúkdómurinn hefur verið nefndur
ýmsum nöfnum, svo sem spondylarthritis,14
acute osteitis of the spine,2 acute pyogenic
infection of the spine,12 nonspecific spon-
dylitis,7 intervertebral disk infection8 og
discitis.0 Tvö síðastnefndu heitin lýsa stað-
setningu sjúkdómsins bezt, því fyrst og
fremst er um bólgu eða meinsemd í hrygg-
þófum að ræða, þótt hún grípi mjög oft
yfir á aðlæga liðboli. Lagt hefur verið til,
að nefna sjúkdóm þennan spondylitis non-
specifica5 og er svo gert hér.
Sjúkdómurinn er frekar fáséður, þegar
tekið er mið af fjölda þeirra tilfella, sem
tíunduð hafa verið í erlendum læknarit-
um. Að mati Alexander1 voru þau 120, er
skrifað hafði verið um á enska tungu, en
í yfirliti Rocco & Eyring,13 sem kom út
tveimur árum síðar, nam fjöldi sjúklinga
155.
Tilgangur þessarar greinar er að skýra
frá sjö börnum, sem fengið hafa þennan
sjúkdóm og legið hafa á barnadeild Land-
spítalans á árunum 1966-1974. Lýst verður
Samþykkt til birtingar des. 1974.
einkennum, meðferð og afdrifum þeirra og
borið saman við reynslu annarra.
EFNIVIÐUR
Sjúklingarnir eru sjö, fjórar stúlkur og
þrír drengir. Yngsti sjúklingurinn var 16
mánaða gamall og sá elzti 3 ára og 8 mán-
aða, meðalaldur liðlega 2 ár. Þeir komu
allir úr þéttbýliskjörnum: Reykjavík,
Kópavogi, Bolungarvík og Akureyri, einn
frá hverjum stað, en þrír komu frá Akra-
nesi á 6 mánaða tímabili — júlí 1970 til
janúar 1971.
í sjúkraskrám er ekki getið um neitt
athugavert í almennri heilsufarssögu barn-
ánna. Þau höfðu öll tekið eðlilegum fram-
förum, komizt til gangs á venjulegum
tíma, um 1 árs aldur og ekki var minnzt á,
að þau hefðu hlotið áverka, sem hugsan-
lega hefði mátt rekja einkenni til.
SJÚKDÓMSEINKENNI
Til glöggvunar skal lýst einu sjúkdóms-
tilfellanna. Það er raunar dæmigert fyrir
hin sex, því að sjúkdómsmyndin var furðu
áþekk hjá þeim öllum.
P. V., 16 mánaða stúlka, utan af landi,
var lögð inn á deildina í marz 1966. Áður
hraust. Fór að ganga 12 mánaða. Einkenna
varð fyrst vart um það bil einum mánuði
fyrir komu á sjúkrahúsið og lýstu þau
sér í breyttum limaburði: vatt sig til við
gang, hlífði ýmist hægri eða vinstri fæti,
þreyttist fljótt og lagðist fyrir. Þetta ágerð-
ist smám saman unz hún fékkst ekki leng-
ur til að stíga í fæturna, vildi liggja sem
mest fyrir á bakinu og spriklaði þá liðugt
með fótunum. Virtist á milli fá sár verkja-
köst. Getið er um hægðatregðu síðustu
dagana fyrir innlagningu. Hún hafði aldrei
hita, fékk engin lyf.
Við komu á deildina fékkst stúlkan ekki
til að standa í fætur eða sitja og rak upp
sársaukavein við þær tilraunir. Hún reynd-
ist áberandi stíf í baki, reigði sig aftur.