Læknablaðið - 15.02.1983, Blaðsíða 16

42
69,42-43,1983 LÆK.NABLAÐIÐ
Gunnlaugur Snædal, Gunnar Biering, Helgi Sigvaldáson. Jónas Ragnarsson
Fæðingar á íslandi 1972-1981, 4. grein:
FRJÓSEMIÍSLENSKRA KVENNA
í þessum greinarflokki var síöast fjallað um
aldur mæðra og þær breytingar sem orðið
hafa undanfarna áratugi á hlutdeild hvers
aldurshóþs í heildarfjölda fæðinga. Þjóðinni
hefur hins vegar fjölgað mikið á þessum tíma
og aldurssamsetning hennar breyst. Pess vegna
er rétt að huga að þessum tölum, miðað við að
í hverjum aldursflokki væri alitaf sami fjöldi
kvenna, til dæmis 1000. Þanning má sjá hvort
frjósemi kvenna hefur aukist eða minnkað.
A mynd 1 eru sýndar breytingar á frjó-
seminni í hverjum aldursflokki frá 1931 til
1980 (1,2). Eftir miðjan fjórða áratuginn jókst
frjósemin á aldrinum 15-34 ár, og náði hún
hámarki árin 1956-60. Þá fæddi árlega nær
fjórða hver kona 20-24 ára og um fimmta hver
kona 25-29 ára. Síðustu tuttuga árin er síðan
stðugt minni frjósemi í öllum aldursflokkum.
Frjósemi kvenna á aldrinum 35-44 ára hafði
reyndar verið að minnka nær alla þessa hálfu
öid.
Mynd 2 sýnir heildarfrjósemi kvenna á
aldrinum 15-44 ára. Hún var 164 af 1000
konum árin 1856-65, fór niður í 102 af 1000
konum árin 1936-45, varð 142 árin 1956-60 og
er nú komin niður í 89 af 1000 konum árin
1976-80 (2). Þetta samsvarar því að hvert ár
fæði ellefta 'nver kona á þessum aldri. FjÖldi
barna sem fæðist á ævi hverrar konu er nú 2,4
(1976-80) en var 4,2 árin 1956-60.
Á það hefur verið bent (2) að minnki
frjósemin mikið meira þá hættir þjóðinni að
fjölga, til lengri tíma litið, en vegna aldursskiþt-
ingar þjóðarinnar nú getur verið að svo verði
þó ekki fyrr en um miðja næstu öld.
Sé frjósemi kvenna á Norðurlöndum borin
saman (3) kemur í ljós að árin 1976-80 er hún
mest í Færeyjum (um 93 af þúsund konum 15-
44 ára), síðan koma ísland, Grænland, Noreg-
ur, Finnland, Svíþjóð og Danmörk (um 57 af
þúsundi).
í töflu 1 eru tölur um frjósemi hvers
aldurshóþs, miðað við fæðingar íslenskra
kvenna hér á landi ár hvert frá 1972 til 1981,
samkvæmt Fæðingaskránni. Þá sést að þróun-
in sem kemur fram á línuriti 1 er nokkuð
stöðug. Árið 1981 er frjósemin hjá 15-19 ára
komin niður fyrir 50 af 1000 konum.
Ef frjósemi áranna 1956-60 hefði haldist
óbreytt ættu nú að fæðast árlega um 7300
AF 1000 KONUM
20-24 ára
25-29 ára
30-34 ára
15-19 ára
35-39 ára
40-44 ára
Mynd 1. Aldursbundin fædingartíðni (frjósemi)
íslenskra kvenna, miðað við 1000 konur í hverjum
aldursflokki (1, 2).
AF 1000 K.ONUM
15-44 ÁRA
Mynd 2. Frjósemi íslenskra kvenna. Lifandi fædd
börn af hverjum 1000 konum 15-44 ára. Miðað er
við áriegt meðaltal 10 ára tímabila frá 1856 til 1955
og 5 ára tímabila 1956-80 (2).