Læknablaðið - 15.04.1985, Síða 42

102
LÆKNABLAÐIÐ
meini. Ef svo væri, ætti jafnframt að koma
fram aukning á öðrum dánarmeinum, sem
sýnt hefur verið fram á að tengjast reyking-
um, svo sem blóðþurrðarsjúkdómum hjarta,
öndunarfærasjúkdómum, sem ekki eru ill-
kynja og krabbameinum í barkakýli, bris-
kirtli, vélinda og þvagblöðru (20, 21). í þessari
rannsókn á dánarmeinum múrara er ekki um
að ræða fleiri dauðsföll af völdum þessara
sjúkdóma, en vænta mætti, nema af völdum
þvagblöðrukrabbameins. Það verður því að
teljast ólíklegt, að sú aukna hætta á að deyja
úr lungnakrabbameini, sem fundist hefur hjá
þessum rannsóknarhóp, tengist reykingum.
Sömu rök hafa verið sett fram í umræðum um
áhrif reykinga á niðurstöður rannsókna, sem
gerðar hafa verið með svipuðum aðferðum og
hér er beitt (22).
í skýrslum Hjartaverndar eru upplýsingar
um reykingavenjur úrtaks íslenskra karla,
sem athugaðir voru á árunum 1967-1968 (23,
24). Þar kemur fram, að af þeim, sem mættu
til rannsóknar, reykja 36,4% sígarettur. Úr-
takinu var skipt í starfsflokka og í þeim
flokki, sem múrarar tilheyra, reykja 38,7%
sígarettur. Þetta bendir til þess, að reykinga-
venjur múrara séu ekki í megindráttum frá-
brugðnar þvi, sem gengur og gerist meðal ís-
lenskra karla.
Athuguð hafa verið áhrif mismunandi
reykingavenja á hættuna á að deyja úr
lungnakrabbameini (25). Af þeim hafa verið
dregnar þær ályktanir (18), að ástæða sé til að
vita um reykingavenjur í rannsóknum þar sem
staðlað dánarhlutfall er 3 eða minna. Truflun
(confounding) af völdum reykinga er ekki
afgerandi þegar dánarhlutfallið er yfir 3 (18).
í ljósi þessa og þess, að staðlað dánarhlutfall
er hátt fyrir lungnakrabbamein, verður að
álykta, að ekki sé hægt að skýra aukna hættu
á að deyja úr lungnakrabbameini, sem fram
hefur komið hjá múrurunum í þessari rann-
sókn, með því eingöngu að múrarar reyki meir
en gengur og gerist.
Niðurstöður þessarar rannsóknar sýna að
múrararnir eru í meiri hættu á að deyja en
íslenskir karlar almennt. Þessi aukni mann-
dauði er vegna fleiri dáinna úr illkynja
æxlum, sérstaklega lungnakrabbameini. Þess
vegna verður að leita í vinnuaðstæðum múr-
ara að skýringum á því, að svo margir þeirra
deyja úr lungnakrabbaméini. Gera verður
nákvæma úttekt á hollustuháttum við
múrvinnu og sérstaka leit að hugsanlegum
krabbameinsvöldum. Á niðurstöðum slíkra
kannanna verður síðan að byggja forvarn-
araðgerðir.
Sérstakar þakkir eru færðar Jóni Inga Jósafatssyni fyrir aðstoð
við tölvuvinnslu, Múrarafélagi Reykjavíkur, Múrarameistara-
félagi Reykjavikur, Félagi byggingariðnaðarmanna í Hafnar-
firði fyrir upplýsingar um múrara og múrvinnu og Ragnheiði
Lilju Georgsdóttur fyrir vélritun og frágang handrits.
SUMMARY
Mortality of masons in Iceland during the period 1951-
1982.
An investigation was carried outto determine the cause of
death among 450 masons in Iceland. They had been
exposed to hexavalent chromium, which is a trace metal
in cement. The population was defined as all men born
during 1905 to 1945 who had finished vocational training
as masons according to the Masons register. For deaths
occurring between 1951 and 1982 information was
obtained from the Statistical Bureau of Iceland. Expected
death rates were calculated, based on the national rates
for males in the corresponding age groups. The total
number of deaths from all causes was less than expected
for the whole study period (81 versus 85,86), but with 20
years latency period 58 deaths were found, against an
expected 50,57 and with 30 years latency period 38 deaths
versus 27,82 were found. An excess of deaths from all
cancer was found, which can to a large extent be
accounted for by an excess of deaths from lung cancer.
Nine deaths of lung cancer were found in the total
polulation - eight with 20 and 30 years latency periods
against expected rates of 2,87; 2,19 and 1,28 respectively.
The results indicate that the increased deaths from lung
cancer among the masons has a causal relationship to
occupational exposure.
HEIMILDIR
1) Foussereau J, Benezra C, Maibach H. Occupational
contact dermatitis. Clinical and chemical aspects.
Munksgaard, 1982, pp. 142-9.
2) Víðir Kristjánsson. Króm í sementi. Fjölrit, Reykja-
vík 1984.
3) Múraratal og steinsmiða. Múrarafélag Reykjavíkur,
Reykjavík 1967.
4) Hovding G. Cement eczema and chromium allergy.
An epidemiological investigation. Thesis, The Uni-
versity of Bergen, Oslo, 1970.
5) Polak L, Turk JL, Frey JR. Studies on contact
hypersensitivity to chromium compounds. Prog
Allergy 1973; 17: 145-226.
6) Avnstorp C. Cementeksem blandt danske arbejdere
beskæftiget pá byggepladsen og i industrien. Ar-
bejdsmiljofondet, Project nr. 1980-59. Hellerup
1982.
7) Norsteh T. Chromium and its compounds. In: Zenz
C. Occupational Medicine. Year Book Medical
Publishers, INC. Chicago, London, 1977, pp. 644-9.
8) Hayes RB, Lilienfeld AM, Snell LM. Mortality in
chromium chemical production workers: a prospec-
tive study. Int J Epidemiol 1979; 8: 365-74.