Læknablaðið - 15.04.1985, Síða 62

114
LÆKNABLAÐIÐ
vorið 1950 og Ragnar Ásgeirsson nú fyrir
nokkrum árum. Kaj Jessen tók sitt próf í
ársbyrjun, en sigldi svo til framhaldsnáms í
Danmörku og dó þar á stríðsárunum. Eftir úr
hópnum eru þessir þrír heiðursmenn*), sem
þið sjáið hér meðal heiðursgesta ykkar og
kynni nú einhverjum að fljúga í hug hið
fornkveðna, að »það lifir lengst, sem hjúum
er leiðast«.
Við stunduðum okkar próflestur, að ég
held, eins og síðasta-árs-stúdentar hafa gert
bæði fyrr og síðar. Þetta voru mildir og blíðir
apríl- og maídagar, sem liðu skjótt og áður en
nokkurn varði var prófið skollið á. Síðasta
skriflega prófið var 10. maí, og þegar við
gengum niður í Alþingishús um morguninn,
albúin til skrifta, var miðbærinn morandi af
breskum hermönnum með byssur um öxl.
Þeim hafði verið skipað hér upp í býtið og
ísland var ekki lengur frjálst og fullvalda ríki.
Inni í gangi þinghússins beið okkar rektor
Háskólans, fullur ábyrgðar og áhyggju og
bað okkur þess lengstra orða að ganga stillt og
með fullri rósemi að prófborðinu, eins og
ekkert hefði í skorist. Hér hefðu mikil tíðindi
orðið, en öllum góðum landsins börnum bæri
að taka þeim með ýtrasta jafnaðargeði. Við
byrjuðum að krota og ekkert okkar féll.
Það hafði nú ekki verið spáð neitt sérstaklega
vel fyrir atvinnuhorfum okkar. Þegar við
settumst í læknadeild varaði ábyrgur aðili þar
okkur við að leggja út á þá braut; við myndum
aldrei fá neitt að gera sem læknar. Auk þess
voru stundum hér á árum áður hafðar uppi
þær kenningar, að flestir háskólaborgarar
ættu völ fleiri kosta en kandídatar úr lækna-
deild. Því var haldið fram og rökstutt með
reynsludæmum, að t.d. guðfræðingum væru
allir vegir færir, þótt þeir sæktu ekki um
brauð. Þeirgætuorðiðkennararogskólastjór-
ar, blaðamenn og ritstjórar, bankastjórar,
alþingismenn og ráðherrar og guð má vita
hvað. Aftur á móti gætu læknar eiginlega ekki
gert nokkurn skapaðan hlut nema fást við
lækningar. Til þess kom nú aldrei, sem betur
fer líklega, að við þyrftum að freista gæf-
unnar sem bankastjórar eða ráðherrar, því að
atvinnuhrakspáin reyndist falsspá. Þó vil ég
ekki segja að við höfum öll verið jafnt og þétt
önnum kafin í fyrstu, því að einn úr hópnum
*) auk ræðumanns þeir Ólafur Bjamason og Þórður Oddsson.
skrifaði mér úr litlu og afskekktu héraði, þar
sem hann sat um stundarsakir, að praxísinn
væri heldur fátæklegur. Þegar hann hafði
dvalist þar í þrjár vikur án þess að sjá eða
heyra nokkurn sjúkling, kom til hans bóndi úr
sveitinni, fyrsti viðskiptavinurinn. En erindi
hans var þá að kaupa túttu handa barni sem
þeim hjónunum hafði nýlega fæðst.
Ef læknar af okkar kynslóð, væru spurðir
hvernig það hafi verið að stunda lækningar á
þessum árum, myndu flestir okkar væntan-
lega svara eitthvað á sama veg og barnið, sem
var spurt hvernig væri að vera í skólanum:
»Bara svona nokkuð ágætt.« Menn voru
stundum einangraðir og starfið erfitt, en þetta
hefur breyst til batnaðar víðast hvar, þótt enn
sé ýmsu ábótavant. Samvinna lækna mun
yfirleitt hafa verið góð, þar sem henni var á
annað borð til að dreifa í bæ eða sveit og árin
hafa liðið fljótt og nú sitjum við hér, og erum
í þann veginn að draga saman seglin.
Á okkar tíð hafa læknar landsins staðið
saman í blíðu og stríðu, og ekki alls fyrir löngu
hélt Læknafélag Reykjavíkur hátíðlegt 75 ára
afmæli sitt með miklum skemmtilegheitum og
veisluhöldum (það lætur skammt stórra
högga milli), en eftir því sem árgangarnir
stækka og viðfangsefnin og áhugamálin grein-
ast í fleiri áttir, er hættara við brotalöm í
samstöðunni. Sumum þykja heilsugæslu-
stöðvarnar, sem rísa víðsvegar um landið,
vera óþarflega dýrar og fínar; öðrum finnst
sem spítalabáknin gleypi helst til stórar
sneiðar af fjármunakökunni, sem er ætlað að
treina lífið og heilsuna í þjóðinni. Og svo
skemmta menn skrattanum með því að bera
tilfinningar sínar á torg í fjölmiðlum. Og
skrattinn segir: »Hæ, gaman, gaman, lækna-
mafían er að gliðna í sundur. Nú eru þeir
farnir að kroppa augun hver úr öðrum.« En
við skulum bara vona að íslenskir læknar beri
gæfu til að starfa saman og standa saman,
þegar með þarf — og þess þarf oft.
Skáldið Jóhann S. Hannesson segir í
kvæðinu Til læknisins, vinar míns:
Og finnst þér það nú tækilegast tróð
í tómið milli fæðingar og daua
að tappa þvag og taka mönnum blóð
og tolla vægt hinn sorgumslegna og
snauða?