Læknablaðið - 15.12.1985, Blaðsíða 18

342
LÆKNABLAÐIÐ
ganga fram og til baka meðan þú lætur
dæluna ganga og/eða láta skrjáfa í handriti/-
minnisblöðum og vera sífellt að færa þau til
og frá.
Nefndu ekki nöfn annarra höfunda. Þeir,
sem þekkja til viðkomandi ritsmíða, þurfa
ekki að láta minna sig á þær. Hinir, sem ekki
þekkja til þeirra, hafa ekkert gagn af þess
háttar tilvitnunum, þar sem þú hefur ekki tíma
til þess að greina nánar frá verkum annarra
manna. Heldur er ekki til þess ætlast.
Framandi nöfn og styttingar á heitum
prófa, sjúkdóma eða sjúkdómsástands geta
eyðilagt flutning mjög góðs texta. Skilgrein-
ing slíkra heita í upphafi gæti farið fyrir ofan
garð og neðan. Sumir áheyrenda gætu misskil-
ið og ruglað öllu saman og aðrir hlustuðu ekki
eftir. Boðskapur þinn gæti hreinlega glatast í
óþörfum orðaskýringum.
Óróleiki og spenna í taugum
Þegar þú gengur í ræðustólinn, kemur þú fram
eins og þú hafir gert þetta margoft áður. Þessu
er lýst þannig af höfundum, sem búa þar sem
nútímahnefaleikar eru upp runnir:
»The lecturer should walk in front of this
audience like a professional boxer, ready for
an ordeal, but knowing that he has done all he
could to get himself into the fittest and the best
condition, through weeks of careful prepara-
tion. He should carry no script for he is not
going to read; all he may carry in his hand are
one or two promt cards« (4).
Vera má, að þú sért með hraðan púls,
munnþurrk og svita á brá, að þú finnir að
hendur þínar titra, að hjartað slær þungt og
sleppir úr slagi og slagi, að þú hafir ákafa þörf
fyrir að fara afsíðis, til þess að kasta af þér
vatni. Vel þekkt fyrirbæri og angistarfyrir-
bærin ofur eðlileg frá sjónarhóli lífeðlisfræð-
innar.
Vitað er, að hægt er að fá þessi einkenni til
að hverfa, með því að takji inn fjörutíu
milligrömm af oxýprenólóli, um klukkustund
áður en viðkomandi á að taka til máls. Ekki er
höfundur að mæla með notkun lyfja, sem eru
Þrándur í Götu beta-adrenergrar verkunar.
Margir fyrirlesarar finna ekki fyrir þeim
einkennum, sem lýst var. Trúlega liggur það í
því, að þeir hafa góða æfingu og hafa lagt
mikla vinnu í undirbúning. Hið sama getur þú
gert. Ef þú hins vegar ert ekki alveg í jafnvægi,
þegar stóra stundin stundin rennur upp, gæti
það hjálpað þér í gegn um þrengingarnar að
halla þér á þá hækju, sem lyfið er. Láttu þetta
ekki verða að vana, vegna þess að þú mátt ekki
verða af þeim hvata, þar sem er eðlilegur
glímuskjálfti.
Endurskoðun
Hvað er hægt að hafa til marks um viðbrögð
áheyranda? Takist þér vel upp ríkir alger
þögn. Enginn áheyrenda ekur sér á stólnum,
hóstar, ræskir sig eða ræðir við næsta mann.
Allir beina sjónum að þér. Enginn truflar þig
með ósk um að fá að sjá aftur skyggnuna, sem
var rétt að hverfa, að fá nánari útlistun á
hugtaki, sem þú varst að segja frá mínútu áður
eða eitthvað álíka ergilegt.
Láttu ekki villa um fyrir þér, þó fyrstu
fyrirspyrjendur þakki þér fyrirtaks (prýðis,
ágætt, fræðandi, fróðlegt) erindi. Þeir, sem
sækja ráðstefnur, eru upp til hópa gott og
kurteist fólk. Láttu þér heldur ekki bregða, þó
svo að enginn segi við þig: »Fínt erindi, gott
hjá þér.« Til þess er ætlast, að þú semjir gott
erindi og flytjir það vel. Því skyldu menn þá
vera að orða það, sem sjálfsagt er?
Bezti mælikvarðinn, sem þú hefur, er
samanburður við aðra fyrirlesara. Þú tekur
eftir því, hvað það er í fari þeirra og
framsetningu, sem fer miður. Hafir þú lagt
þér til sömu ósiðina, getur þú losað þig við þá.
Mikilvægast er að geyma með þér vitn-
eskju, sem þú aflar þér og notfæra þér hana
til þess að gera enn betur næst.
GESTAFYRIRLESTURINN
Færum okkur nú upp á skaptið og hugsum
okkur, að þér hafi tekist svo vel upp, að þér sé
boðið að flytja gestafyrirlestur. Eins og áður
færð þú staðfest, hvert verkefni þér er ætlað.
Aftur vegur þú og metur, hvort þú eigir að
taka boðinu. Verði viðbrögð þín jákvæð,
tilkynnir þú það bréflega. Jafnvel þó að
upphaflegt boð hafi verið munnlegt, neglir þú
það niður í bréfi þínu með heiti erindis, hvert
er það svið, sem þú hyggst tala um. Það
stendur þá upp á þann, sem bauð þér, að skrifa
á móti og leiðrétta, hafi eitthvað skolast til.
Á sama hátt og þú losnar úr fjötrum
IMRAD-kerfisins, þegar þú ert að undirbúa
stuttan vísindafyrirlestur, er nú aftur losað
um höftin, að því er varðar efni og stíl. Meðal
annars af þeim sökum, ert þú í sömu hættu og