Læknablaðið - 15.12.1985, Blaðsíða 13

LÆKNABLAÐIÐ
339
vinnubrögðum. Þú ritstýrir þínu eigin verki. í
því felst að sjálfsögðu að fella myndir að texta
og öfugt, að Ieiðrétta villur og að skerpa
stilinn. Um fram allt leitast þú við að hafa
erindið á mannamáli. Semdu textann fyrir
áheyrendur, ekki lesendur.
Skrifaður texti tryggir þér, að þú getur flutt
hann aftur og aftur. Æfingar geta hafist löngu
áður en hann er fullbúinn.
Hverjir svo sem áheyrendur þínir verða,
hafðu ávallt í huga, að þitt hlutverk er að
fræða þá. Þú setur þvi efnið fram á rökrænan
og skilmerkilegan hátt. Hafðu setningarnar
stuttar. Þú þarft að anda öðru hverju. Ekkert
er rangt við það að brjóta reglur um setninga-
skipan. Það getur orðið til þess að auðvelda
tjáningu. Fullkomin setning getur hljómað
formleg og stirð. Ófullkomin setning getur á
sama hátt lífgað upp á erindið.
Frumæfing
Þú tekur skissur að myndum og töflum og
hefur þær í augsýn. Mjög gott er að lesa
upphátt inn á segulband (orðabelg) úr hand-
ritinu. Siðan hlustar þú á flutninginn og
skrifar hjá þér hvaða tími fer í kynninguna, í
hverja mynd fyrir sig og í það að segja frá
niðurstöðunum.
Þú ferð á ný yfir myndefnið og tekurmið af
tveim boðorðum, sem áður voru fram sett:
1. Nýja hugmynd má ekki vekja oftar en á
tveggja til þriggja mínútna fresti og
2. í stuttu erindi er hámarksfjöldi skyggna
sex til átta.
Þriðja boðorðið er: Notaðu ekki lesmál á
skyggnu í stuttu erindi. Tíminn er of dýrmæt-
ur, til þess að eyða honum á þennan hátt og þú
ert einnig að fórna einni eða fleiri skyggnum
að óþörfu. Þú þarft að ætla áhorfendum
þínum lengri tíma, til þess að lesa textann, en
það tekur þig að mæla hann fram.
Þegar þú tímasetur erindið, þarftu að gera
ráð fyrir þeim tíma, sem ókunnugir þurfa til
þess að átta sig á myndum þínum. Gerðu ráð
fyrir þeim þögnum, sem óhjákvæmilega verða
í máli þínu. Komi í ljós við tímamælinguna,
að þú lendir utan markanna, (sem er líklegra
en hið gagnstæða), skerð þú af textanum. Á
sama hátt fækkar þú myndum, ef einhverjum
er ofaukið. Á hinn bóginn er betra að skipta
flókinni mynd í tvær eða fleiri einfaldari til
þess að auðvelda þátttakendum myndlest-
urinn.
Æfing með glærum
Þegar þú hefur að mestu gengið frá texta og
myndir eru að mestu tilbúnar, lætur þú gera
glærur eftir myndunum. Margar nýrri ljós-
ritunarvélar eru þannig úr garði gerðar, að í
þeim má bæði minnka fyrirmyndina og
brenna glærur. Kostnaður er því hverfandi og
með þessu ódýra millistigi má spara frekar,
eins og síðar verður vikið að.
Nú gefst þér færi á því að sjá, hvernig
myndefnið tekur sig út á sýningartjaldi. Þú
metur það, hvort myndirnar verði nógu
skýrar við þær aðstæður, sem eru þar, sem þú
kemur til með að halda erindið.
Aftur flytur þú erindi þitt í einrúmi. Þú lest
inn á band eins og áður, en nú reynir þú að
haga þér eins og þú standir frammi fyrir
áheyrendum. Gott er að setja upp spegil, sem
þú horfir í, milli þess sem þú skiptir um glærur
á myndvarpa og lítur í handrit þitt. Ennþá
betra er, ef þú getur fengið afnot af mynd-
segulbandi og kvikmyndavél.
Aftur hlustar þú á flutninginn, endur-
skoðar samspil texta og mynda með hliðsjón
af tímasetningu, endurskrifar texta og lag-
færir myndir.
Þetta eintal gætir þú þurft að endurtaka
aftur og aftur, vegna þess að þú ert að búa þig
undir næstu þraut, sem er flutningur erind-
isins á æfingu.
Æfing í hópi vina og kunningja
Nú kemur þú þér upp svipuðum aðstæðum og
verða, þegar þú endanlega flytur fyrirlest-
urinn. Þú færð einn úr hópnum til þess að
skipta um glærur í samræmi við fyrirmæli
þín. Þú kemur fram eins og þú sért kominn á
leiðarenda. Þú flytur kynningu og niðurlags-
orð blaðalaust og eins mikið af meginefni og
kostur er. Athöfnina tekur þú upp á band,
þannig að þú getir enn farið yfir tímasetning-
una.
Að flutningi loknum svararðu spurningum
þátttakenda og er mikilvægt, að þeir spyrji
sem mest, vegna þess að þig skiptir miklu máli,
að geta fengið hugmynd um það, á hverju þú
mátt eiga von síðar. Skrifaðu hjá þér allar
spurningar, sem fram eru bornar og varð-
veittu til seinni tíma.
Þessu næst færð þú almenna (jákvæða)
gagnrýni áheyrenda/áhorfenda, ábendingar
þeirra um það sem betur mátti fara, hvernig úr