Læknablaðið - 15.09.1988, Blaðsíða 19

LÆKNABLAÐIÐ
267
sinni til tvisvar í viku, gæti dregið verulega úr
dauðsföllum af völdum kransæðasjúkdóms. Ekki
hafa allir komist að sömu niðurstöðu (4, 5), enda
líklegt að öruggt svar fáist aðeins með rannsókn á
einstökum fitusýrum í miklum mannfjölda um
langan tima. Við tilraunir á svínum fóðruðum á
fituríku fóðri hafa Weiner og félagar sýnt, að
lýsisneysla hægir á framvindu kransæðasjúkdóms
(6), hugsanlega vgna aukinnar EPS í blóðflögum
og minnkaðs thromboxan í sermi. Landymore og
félagar sýndu einnig fram á, að venugræðlingar í
hundum lokuðust síður ef þeir neyttu lýsis (7).
Sigmundur Guðbjarnason og félagar hafa lengi
unnið að lýsisrannsóknum. Benda þær m.a. til
þess, að lýsi geti dregið úr skyndidauða
tilraunadýra eftir ísóprenalínörvun (12). Þetta er í
samræmi við niðurstöður Murnaghans (16), sem
rannsakaði slegiltakttruflanir en fóðrun á
ómettuðum sýrum dró úr þeim. Við nægilegt
súrefnisframboð höfðu sýrurnar engin áhrif.
Litvitsky komst að svipuðum niðurstöðum við
rannsóknir á rottum við ónógt kransæðaflæði
(17). Culp og félagar gáfu hundum fiskolíu og
lokuðu síðan grein úr vinstri slagæð. Sleglaslög
urðu 30% af heildarfjölda hjartaslaga 19
klukkustundum eftir æðarlokun, en 80% hjá
samanburðardýrum, sem fengu ekki fiskolíu (13).
Prostaglandín, sem verða til úr fitusýrum, til
dæmis prostasýklin, víkka kransæðar, draga úr
ónæmissvörun, stjórna myndun bandvefs að
nokkru og geta hugsanlega þannig haft áhrif á
tilurð takttruflana (18). Einnig er liklegt, að EPS
dragi úr sókn hvítkorna inn í hjartadrep, en þau
Fig. 4. Percentage of eicosapentaeonic acid in plasma
phospholipids during and without cod liver oil
administration.
framleiða súrefnisrík efnasambönd, sem valda
frumuskemmdum og stækkuðu drepsvæði (14,
19). Ofangreindar rannsóknir á sambandi
fiskneyslu og takttruflana hafa verið gerðar við
óstöðugt ástand (brátt hjartadrep, súrefnisskort).
Erfitt er að gera samsvarandi athuganir á fólki.
Til þess að líklegt væri að rannsókn okkar bæri
marktækan árangur var þó nauðsynlegt að
rannsóknarhópurinn hefði tíðar takttruflanir.
Fyrir valinu urðu því sjúklingar með nýlegt
hjartadrep, fáum dögum eftir upphaf einkenna.
Aukaslög frá sleglum, sem finnast hjá heilbrigðu
fólki, fela tæpast í sér forspá um lífshættu (20,
21). Öðru máli gegnir um aukaslög hjá fólki, sem
hefur fengið hjartadrep, en við þær aðstæður
geta þau falið í sér margfalda áhættu á
skyndidauða (22-24) og margir hafa talið, að
lyfjagjöf sem upprætir sleglaslög, hljóti
jafnframt að minnka lífshættu sjúklinganna.
Þetta er þó ekki sjálfgefið og er stundum bent á
betablokka til sannindamerkis, en þeir draga úr
dánartíðni án þess að fækka sleglaslögum að ráði.
Skemmst er frá því að segja, að í rannsókn okkar
hafði lýsi engin áhrif á takttruflanir þrátt fyrir að
EPS mælingarnar sýndu glögglega fram á, að
þátttakendur fóru að fyrirmælum um lýsisneyslu.
Ýmsar skýringar eru hugsanlegar:
1. Rannsóknarhópurinn var of lítill. Þetta er
fremur ólíklegt, þar sem engrar tilhneigingar
til verkunar á takttruflanir varð vart.
2. Lýsi hefur ekki áhrif á takttruflanir ef til vill
vegna þess, að bráð blóðþurrð var ekki fyrir
hendi, samanber það sem fyrr sagði um
dýratilraunir.
3. í þorskalýsi kunna að vera ýmis efni, sem
verka gagnstætt hvert öðru. Rannsóknin leyfir
engar ályktanir um þetta atriði, en vissulega
væri áhugavert að kanna til dæmis sérstaklega
áhrif einstakra fitusýra.
4. Loks er sá möguleiki, að lýsi dragi úr
skyndidauða, þótt áhrifin á sleglaslög séu lítil.
Þessi hugmynd verður aðeins könnuð með
umfangsmikilli faraldsfræðilegri rannsókn.
Þakkir: Höfundar vilja þakka Elísabetu Snorradóttur
ágæta aðstoð við undirbúning og úrvinnslu þessa verks.
SUMMARY
Previous work has shown that in experimental animal
models, a lower incidence of arrhythmias and sudden
death was observed if the animals were fed cod liver oil
or fish oil. After a 48 hour control period starting on
average 8 days after the onset of symptoms, eighteen
men who were recovering from acute myocardial