Læknablaðið - 15.09.1988, Blaðsíða 43

LÆKNABLAÐIÐ
283
Sýnin voru mæld með Sabin Feldman litarprófi
og talin jákvæð, ef þau sýndu svörun í þynningu
1:16 eða meira. Af þessum 108 sýnum voru 12
jákvæð eða um 11%. Tafla III sýnir
aldursdreifingu þessa fólks.
2. Mcelingar á Statens Seruminstitut,
Kaupmannahöfn. Á árunum 1963 til 1965 vann
annar höfunda (K. E. J.) við Tilraunastöð
Háskólans í meinafræði, Keldum, og fékkst m.a.
við athugun á bogfrymlamótefnum í íslensku
fólki í samvinnu við prófessor J. Chr. Siim á
Statens Seruminstitut (9). Fyrir velvild starfsfólks
á rannsóknastofu Bæjarspítalans við Barónsstíg
var safnað 118 blóðsýnum úr fólki, sem lagðist
inn á spítalann með hita af ógreindum orsökum.
Aldur þessa fólks var ekki skráður, en
Bæjarspítalinn var á þessum árum almenn
lyflækningadeild fyrir fullorðna og þangað voru
einnig Iögð inn börn með smitnæma sjúkdóma.
Má því reikna með, að þessi sýni hafi verið úr
börnum og fullorðnum á ýmsum aldri. Til
viðbótar voru tekin 22 blóðsýni úr fólki, sem
vann í sláturhúsi í Reykjavík. Sýnin voru mæld
með SF-litarprófi. Af 118 einstaklingum með hita
mældust 14 jákvæðir (12%) og er það svipuð
niðurstaða og frá hópnum, sem Feldman mældi.
Hærra hlutfall jákvæðra var i hópnum, sem vann
í sláturhúsi, 8 af 22 eða 36% og sýnir það, að hér
sem annars staðar er fólki, sem vinnur við
kjötvinnslu hættara við bogfrymlasmiti en
almenningi.
3. Mœlingar í Bretlandi. Árið 1982 birtist grein
eftir Woodruff o.fl. (10), sem fjallaði um
samanburð á hlutfallstölu fólks með mótefni gegn
toxocara og toxoplasma annars vegar hjá bresku
kattaræktarfólki (cat breeders) og hins vegar hjá
íslendingum, sem höfundar töldu umgangast
ketti en ekki hunda. íslensku sýnin voru úr
blóðgjöfum frá Blóðbanka íslands. Blóðgjafar
eru yngstir 18 ára, en meðalaldur þeirra, sem
sýnin voru úr, var 31,1 ár. Bogfrymlamótefni
voru mæld með SF-litarprófi. Af 208 íslenskum
sýnum, voru 38 jákvæð eða 18%.
LOKAORÐ
Frá því að farið var að mæla mótefni gegn
bogfrymlum hefur verið ljóst, að hlutfall
smitaðra er mishátt í mismunandi löndum og alls
staðar fer það hækkandi með aldri. Hvað
Evrópulönd snertir er hlutfall smitaðra meðal
fullorðinna á Norðurlöndum miklu lægra en í
löndum sunnar í álfunni eins og t.d. Frakklandi.
Til samanburðar má nefna mótefnamælingar á
þunguðum konum í Osló, þar sem 12,5%
kvennanna voru með mótefni og í París, þar sem
84% voru með mótefni (11, 12, 4).
Þær mælingar á íslendingum, sem skýrt er frá hér
að framan, sýna lágt hlutfall smitaðra nema helst
í hópnum sem vann í sláturhúsi. í hópnum af
kvennadeild er hlutfall smitaðra meðal þungaðra
kvenna um 7%, þ.e. nær helmingi lægra en i
Noregi. í tveim aldurshópum kvenna á
barneignaaldri er hlutfall smitaðra enn lægra,
þ.e. 4,7% að meðaltali, en í þeim hópum var
engin kona eldri en 32 ára. Meðal þunguðu
kvennanna var hins vegar um tíundi hluti 36-43
ára.
Víða hefur verið reynt að meta líkur á
bogfrymlasýkingu í þungun með því að mæla
mótefni í stórum hópum kvenna á
barneignaskeiði á ákveðnu svæði. Síðan er
reiknuð út árleg aukning á hlutfalli kvenna með
mótefni og út frá því tölfræðilegar líkur á smiti á
9 mánaða tímabili hjá þeim mótefnalausu. Þar
sem athuganir hafa verið gerðar eru líkur á
fóstursýkingum yfirleitt taldar vera á bilinu 0,5-7
af þúsundi (4).
í sumurn löndum, til dæmis Frakklandi og
Austurríki, eru bogfrymlamótefni mæld
kerfisbundið í öllum þunguðum konum til að geta
meðhöndlað konu og/eða barn, sem sýkist. Í
Noregi hafa mótefnamælingar á þunguðum
konum leitt í ljós 2-4%o líkur á sýkingu í
meðgöngu og þá l-2%o líkur á fóstursýkingu, þar
sem rannsóknir hafa sýnt, að a.m.k. helmingur
fóstra sleppur við smit, þó að móðir sýkist í
meðgöngu (4, 12, 13). Við svipaða rannsókn i
Belgíu töldust líkur á fóstursmiti a.m.k. 2%o (14).
Fósturlát hafa reynst fremur sjaldgæf afleiðing
bogfrymlasýkingar (12, 13, 15, 16).
Ef marka má þær gloppóttu rannsóknir á
íslenskum konum, sem skýrt er frá hér að framan,
eru líkur á fóstursýkingum varla meiri hér en í
Noregi og e.t.v. minni. Hins vegar gæti smithætta
aukist hér við breytta meðferð og matreiðslu á
kjötvörum. Einnig er íslenskum konum nokkur
hætta búin í þungun við ferðalög og
búferlaflutning til landa, þar sem bogfrymlasmit
er algengt vegna þess hversu fáar þeirra eru með
mótefni.
Þakkir. Eftirtöldum aðilum eru færðar þakkir: Stjórn
Vísindasjóðs Landspítalans fyrir fjárstyrk. Margréti
Guðnadóttur, prófessor fyrir Ieyfi til aðgangs að
blóðsýnasafni Rannnsóknastofu Háskólans í
veirufræði. Yfirlæknum kvenna-, barna- og
lyflækningadeilda Landspítalans fyrir leyfi til aðgangs