Læknablaðið - 15.05.1991, Blaðsíða 25

LÆKNABLAÐIÐ
187
ÞRÓUN PRÓFA TIL
AÐ MÆLA KOMPLÍMENTVIRKNI SEM HAMLAR
GEGN FLÉTTUSJÚKDÓMUM
Höfundar: M. Susannah Harkin, Guðmundur Arason,
Þóra Víkingsdóttir, Helgi Valdimarsson. Rannsóknastofa
í ónæmisfræði Landspítalanum
Klassíski komplímentferillinn er talinn gegna
lykilhlutverki í hreinsun mótefnaflétta úr blóði
með því að a) hindra útfellingu þeirra í vefi (PIP:
prevention of immune precipitation) og b) tengja þær
við komplímentviðtaka /CRl) á rauðum blóðkomum.
C3 mögnunarlykkja komplímentræsingar (C3 feedback
loop) veitir stuðning í báðum tilvikum. Ræsing á
styttri komplímentferlinum getur ennfremur leyst upp
mótefnafléttur eftir að þær hafa fallið út (solubilization:
SOL). Þótt óvíst sé um þýðingu SOL-virkni fyrir
meingerð fléttusjúkdóma endurspeglar hún starfshæfni
styttri ferilsins og þar með hæfni hans til að stuðla að
ferjun mótefnaflétta á rauðum blóðkomum til lifrar og
milta. Þróuð voru EIA (enzyme immune assay) próf
til að mæla PIP og SOL. Alkalískur fosfatasi (AP) er
látinn hvarfast til jafnvægis við IgG mótefni gegn AP.
Sermi er ýmist haft með frá upphafi (PIP) eða bætt
út í eftir útfellingu flétta. Eftir skiljun er ensímvirkni
í fioti mæld og notuð sem mælikvarði á PIP og SOL
virkni sermis. Niðurstöður er reiknaðar í einingum út
frá staðalsermi sem er gefið 100 eininga virknisgildi.
Breytileiki innan prófs var ca. 5% en 5-8% milli prófa.
Sýni úr 100 blóðgjöfum falla á bilinu 70-130 í PIP og
50-140 í SOL. Prófin hafa verið stöðluð fyrir klíníska
notkun og sermi sjúklings með C2 skort mælist marktækt
lækkað í PIP prófi en eðlilegt í SOL. Prófin em einföld
og handhæg í uppsetningu og mæla með beinum hætti þá
virkni komplímentkerfisins sem stuðlar að fléttuhreinsun.
INFLÚENSA OG INFLÚENSUBÓLUSETNING Á
HEIMILI FYRIR ALDRAÐA VETURINN 1989-90
Höfundar: Arsœll Jónsson, Kristbjörg Stefánsdóttir.
Lyflækningadeild Borgarspítala, Droplaugarstaðir
Á Islandi er inflúensa árlegur viðburður og hafa
opinberir aðilar mæit með bólusetningu snemma
vetrar til að fyrirbyggja alvarleg veikindi á stofnunum
fyrir aldraða. Gerð var framvirk könnun á áhrifum
bólusetningar á inflúensufaraldur veturinn 1989-90 á vist-
og hjúkrunarheimili fyrir aldraða að Droplaugarstöðum.
Droplaugarstaðir skiptast í 36 rúma vistheimili og 32
rúma hjúkrunarheimili. Vistheimilið er á tveim neðstu
hæðum byggingarinnar fyrir fólk með eðlilega fótavist
en hjúkmnarheimilið er á þriðju hæðinni og er það fólk
meira við rúmið en hefur sér sameiginlegan borðsal. Til
boða stóð inflúensubóluefni, Vaxigrip® (Institut Mérieux)
og fengu það allir sem vildu. Bóluefnið innihélt tvo A
stofna (Shanghai H,N2 og og Singapore H,H,) og einn B
stofn (Yamagata). Bóluefnið þáðu 30 manns á vistheimili
og 15 á hjúkrunarheimili eða samtals 45 manns.
Eftir jólin hófst inflúensufaraldurinn og allir sem veiktust
vom rannsakaðir með blóðsýnapari og kom í ljós að allir
fengu hækkun á titer A stofns H,N,.
Veiktust Veiktust ekki
Droplaugarstaðir Bólusettir Ekki bólusettir Bólu- settir Ekki bólusettir Samtals
Hjúkrunarheimili 8 7 7 9 31
Vistheimili.... 2 1 28 4 35
Alls 10 8 35 13 66
Niðurstöður sýna að aðstæður á hjúkrunarheimili efla
sótmæmi fyrir inflúensuveiru. Þrjár konur létust á
hjúkmnarheimilinu og meirihluti starfsfólks veiktist þar.
Bóluefni hafði engin marktæk áhrif á það hvort fólk
veikist eða hversu mikið.
SAMBAND UNDIRFLOKKA IgG OG
OPSÓNERINGAR PNEUMOKOKKA FYRIR OG
EFTIR BÓLUSETNINGU MEÐ PNEUMOVAXI
Höfundar: Elínborg Bárðardóttir, Steinn Jónson,
Ingileif Jónsdóttir, Ásbjöm Sigfússon, Helgi
Valdimarsson. Rannsóknastofa Háskólans í ónæmisfræði,
Landakotsspítali
Mótefnasvömn (heildar-IgG og IgG undirflokkar) eftir
bólusetningu með 23 gildu pneumovaxi (R) var borin
saman við breytingar á opsónínvirkni gagnvart þremur
tegundum pneumokokka (8,9 og 19). Tíu heilbrigðir
einstaklingar voru bólusettir og sermi safnað fyrir og 30
dögum eftir bólusetningu. Sértæk mótefnavirkni (IgG
og IgGl-4) var mæld með ELISA aðferð. Opsónínvirkni
var mæld fyrir og eftir bólusetningu með því að blanda
saman geislamerktum pneumokokkum og kleyfkjama
átfrumum (20:1) í lausn með mismunandi sermisþéttni
(5-40%). Töluverð aukning mótefna (heildar-IgG og
allra undirflokka) kom fram hjá flestum einstaklinganna
eftir bólusetningu. Mikill einstaklingsmunur var þó á
mótefnasvömm og týpa 8 virtist vekja mesta svörun
en týpa 19 minnsta. Enginn undirflokkur skar sig úr
sem er ekki í samræmi við sumar fyrri rannsóknir sem
hafa bent til að mótefnasvörun gegn pneumokokkum
takmarkist fyrst og fremst við IgG2. Töluverð aukning
var á opsónínvirkni eftir bólusetningu og marktæk fylgni
var milli aukningar á opsónínvirkni og aukningar á
mótefnum. Þessi fylgni var best við IgGl og IgG4.
Fylgnin milli aukningar á opsónínvirkni og virkni mótefna
var best þegar frumuátið var látið gerast í lágri þéttni
sermis (5-10%) en var oft lítil sem engin þegar notuð var
hærri sermisþéttni (20-40%). Þessar niðurstöður sýna að
bólusetning með Pneumovaxi veldur hækkun á mótefnum
í flestum heilbrigðum einstaklingum, og að hækkun IgGl
og IgG4 mótefna helst best í hendur við aukningu á
opsónínvirkni.
OFNÆMISSJÚKDÓMAR OG IgA MYNDUN f
UNGBÖRNUM
Höfundar: Björn Rúnar Lúðvíksson, Herbert Þ. Eiríksson,
Bjöm Árdal, Ásbjöm Sigfússon, Helgi Valdimarsson.
Rannsóknastofu Háskólans í ónæmisfræði, bamadeild
Landspítalans
Sýnt hefur verið fram á samband milli IgA skorts og
ofnæmis. Einnig hefur verið bent á hugsanlegt samband
milli ofnæmistilhneigingar og seinþroska á IgA myndun.
Við höfum athugað hvort að samband sé á milli IgE
og IgA þéttni og tíðni ofnæmis og eymabólgu hjá 179