Læknablaðið - 15.05.1991, Blaðsíða 26

188
LÆKNABLAÐIÐ
bömum á aldrinum 18-23 mánaða. Bömin voru skoðuð
og metin af bamalækni og reyndum aðstoðarlækni sem
vissu ekki um niðurstöður IgE og IgA mælinga. Matið var
framkvæmt með stöðluðum spumingalista, líkamsskoðun
og húðprófum og jafnframt var ofnæmisvirkni metin með
stigagjöf.
Uppsafnað algengi ofnæmissjúkdóma var 37% hjá
þessum bömum. Dreifing IgA í sermi þeirra var 37-2856
/rg/ml (meðaltalsgildi 687 /rg/ml og miðgildi 605), og
var eitt bam með IgA skort samkvæmt hefðbundnum
skilgreiningum. A heildina litið reyndist ofnæmi vera
algengast og svæsnast í þeim bömum sem höfðu lægstu
IgA gildin, og þessi böm höfðu líka marktækt oftar
eymabólgu (p<0.05, Mann-Withney U test). Þessi
fylgni var mest afgerandi fyrir astma. Þótt böm með
mælanlegt IgE hefðu oftar ofnæmiseinkenni en böm með
ómælanlegt IgE hélst tíðni og alvarleiki ofnæmissjúkdóma
ekki í hendur við hækkandi IgE gildi.
Ofnæmisleg vandamál í ungbömum virðist því hafa
nánari tengsl við seinþroska á IgA myndun heldur en
offramleiðslu á IgE.
EINKENNI FRÁ HREYFI- OG STOÐKERFI
MEÐAL FISKVERKUNARFÓLKS Á ÍSLANDI
Höfndar: Hulda Ólafsdóttir, Ólöf Anna Steingrímsdóttir,
Vilhjálmur Rafnsson. Atvinnusjúkdómadeild Vinnueftirlits
ríkisins, Bíldshöfða 16, 112 Reykjavík
Inngangur: Markmið þessarar rannsóknar var að
athuga algengi einkenna frá hreyfi- og stoðkerfi hjá
fiskverkunarfólki og bera saman við algengi slíkra
einkenna meðal slembiúrtaks Islendinga.
Efni og aðferðir: Notaður var spumingalisti sem unninn
var á vegum Norrænu ráðherranefndarinnar. Listinn var
póstsendur heim til fólksins. f rannsóknarhópnum voru
starfsmenn átta fiskverkunarhúsa frá ýmsum stöðum á
landinu. 67.6% þeirra sem fengu listana skiluðu þeim
útfylltum, 63 karlar og 187 konur. Flestar konumar unnu
einhæfa ákvæðisvinnu þar sem sömu hreyfingamar eru
stöðugt endurteknar. Við samanburðinn var notað Mantel-
Haenszel próf en hópunum var skipt niður eftir aldri í
undirhópa.
Niðurstöður: Einkenni vom tíðari meðal
fiskverkunarfólksins en hjá samanburðarhópnum.
Hlutfallsleg áhætta (relative risk) einkennanna var:
Herðar Úlnliðir Mjóbak Fingur
Karlar 2.5** 3.2*** 1.3 2.8**
Konur 2.6** 2.0*** 1.1 1.1
•") p<0.001, ") p<0.01
Umrœða: Algengi einkenna var mikið meðal
fiskverkunarfólks. Hugsanlegt er að algengi einkenna og
fjarvera frá vinnu fari eftir þvf hve lengi fólk hefur unnið
við fiskverkun.
DÁNARMEIN LEIGU- OG VÖRUBÍLSTJÓRA í
REYKJAVÍK
1931-1988
Höfundar: Vilhjálmur Rafnsson, Hólmfríður Gunnarsdóttir.
Atvinnusjúkdómadeild Vinnueftirlits ríkisins, Bíldshöfða
16, 112 Reykjavík
Inngangur: Þetta var aftursýn hóprannsókn. í hópi
leigubílsstjóra voru 879 einstaklingar en vörubílstjórar
voru 1021. f hópunum voru eingöngu karlar, þeir elstu
höfðu byrjað að vinna sem bílstjórar 1931. Upplýsingar
um hvort þeir væm lífs eða liðnir fengust með því að
tölvusamkeyra hópana við Þjóðskrá og Horfinna skrá
þar sem kennitala var notuð til að auðkenna hvem
einstakling. Upplýsingar af dánarvottorðum vom fengnar
frá Hagstofu fslands. Væntigildi voru reiknuð út á gmnni
mannára í fimm ára aldurshópum á hverju almanaksári
á rannsóknartímanum, margfaldað með dánartölu
íslenskra karla fyrir hvert dánarmein á hverju ári. Staðlað
dánarhlutfall og 95% öryggismörk vom reiknuð.
Niðurstöður: Það vom engin áhrif hraustra starfsmanna
(healthy worker effect) í hvomgum hópnum. Manndauði
vegna magakrabbameins var minni en vænta mátti í
báðum hópunum. Meðal vömbílstjóra höfðu fleiri dáið
úr lungnakrabbameini en vænta mátti (24 á móti 13.83)
en færri úr öndunarfærasjúkdómum (20 á móti 34.17).
Umrœða: Niðurstöður í þessum tveim bílstjórahópum eru
mismunandi. Leigubfistjórar virðast ekki eiga fremur á
hættu að deyja úr lungna- eða magakrabbameini en aðrir
íslenskir karlar. Meðal vörubflstjóranna var hins vegar
meiri manndauði úr lungnakrabbameini en vænta mátti.
Rætt verður hvort sígarettureykingar geta skýrt þetta að
hluta.
SÚREFNISMETTUN f BLÓÐI SJÚKLINGA EFTIR
FLUTNING FRÁ SKURDSTOFU
Höfundar: Helga Magnúsdóttir, Ólafur Jónsson. Svæfinga-
og gjörgæsludeild Borgarspítalans
lnngangur: Súrefnisskortur er algengur eftir svæfingu. Því
fá allir súrefni fyrstu klukkustundirnar eftir aðgerð, það er
á vöknun. Nýlegar rannsóknir hafa sýnt að súrefnisskortur
getur komið fram í blóði sjúklinga við flutning frá
skurðstofu til vöknunar, en á þeim tíma er sjúklingum
almennt ekki gefið súrefni nema sérstök ástæða sé til.
Tilgangur: Reynt var að svara þeirri spumingu hvort
ástæða væri til að gefa öllum sjúklingum súrefni á leið
frá skurðstofu til vöknunar.
Efni og aðferðir: Athuguð var súrefnismettun sjúklinga
fyrir og eftir flutning til vöknunar og hvemig súrefnisgjöf
á leiðinni hafði áhrif á súrefnismettun við komu á
vöknun. Súrefnismettun var mæld hjá 100 lítið veikum
sjúklingum (A.S.A flokkun 1 og 2). Fimmlíu fengu
súrefni á leiðinni en 50 ekki. Notaður var flytjanlegur
súrefnismettunarmælir. Flutningstíminn hafði áður verið
mældur hjá 80 sjúklingum og var meðaltíminn 4.5
mínútur.
Niðurstöður: í ljós kom að alvarlegur súrefnisskortur
(S02 < 90%) kom fram hjá fjórum sjúklingum í
súrefnislausa hópnum eða 8% sjúklinga. Þeir vom þó allir
yfir 80% í mettun. í hinum hópnum vom þeir 2% eða
einn sjúklingur sem mældist 74% í súrefnismettun. Hins
vegar kom í ljós að þeir sem fengu súrefni á leiðinni vom
marktækt hærri í mettun við komu á vöknun en þeir sem
ekki fengu súrefni (96.54%, SD=4.1 og 94.08%, SD=3.1).
Ályktun: Það verður því að teljast til bóta að gefa
súrefni á leiðinni en varla nauðsynlegt hjá lítið veikum
sjúklingum, þar sem flulningstíminn er sjaldnast lengri
en fimm mínútur og súrefnisgjöf kemur ekki í veg fyrir
súrefnisskort.