Læknablaðið - 15.05.1991, Blaðsíða 40

200
LÆKNABLAÐIÐ
lausn í pólýprópýleni og 5, 10 og 40% etanóllausnir í
pólývínýlklóríði stóðust ekki kröfur bresku lyfjaskrárinnar
um fjölda agna í innrennslislyfjum. Ögnum fjölgaði við
lágan styrk etanóls og fækkaði síðan aftur þegar styrkur
etanóls varð meiri, væntanlega vegna aukinnar leysni
agnanna með auknum styrk etanóls.
ÁKVARÐAST UPPHAF ENDURHEIMTAR KRAFTS
EFTIR ERTINGU í SPENDÝRAHJARTA AF
SLÖKUN VÖÐVANS EÐA ENDURSKAUTUN
FRUMUHIMNU?
Höfundar: Salóme Asta Arnardóttir, Hafliði J.
Ásgrímsson, Magnús Jóhannsson. Rannsóknastofa í
lyfjafræði, Háskóla Islands
Samdráttur í hjartavöðva verður fyrir tilstilli skyndilegrar
hækkunar á Ca+* í fryminu. Þetta er stundum nefnt
virkjunar-Ca++ (activator Ca++) og á sér líklega þrenns
konar uppruna í hjartafrumum spcndýra: 1) frymisnetið
(sarcoplasmic rcticulum eða SR), 2) kalsíumstraumurinn
(Ica) sem gengur inn gegnum frumuhimnuna og 3)
bindistaðir innan á frumuhimnunni (sarcolemma eða
SL). Mikilvægi þessara þriggja þátta er að líkindum
mismunandi í hinum ýmsu dýrategundum, mismunandi
hlutum hjartans (t.d. gáttum og sleglum) og við ólíkar ytri
og innri aðstæður hjartafrumnanna. - Að lokinni ertingu á
sér stað endurheimt krafts (mechanical restitution) sem má
Iýsa með veldislíkingu í einum fasa í slegli og tveimur
fösum í gátt marsvína. Þessi endurheimt krafts hefst
eftir að liðið hefur viss tími, to, frá síðustu ertingu. Á
þessum tíma (við to) hefur vöðvinn að nokkru leyti slakað
á eftir fyrri samdrátt og endurskautun frumuhimnunnar
er einnig að nokkru lokið. Því virðist sem to gæti
annað hvort ákvarðast af slökun vöðvans og þannig af
ástandi frymisnetsins eða af ástandi frumuhimnunnar.
- Markmið rannsóknarinnar er að ákvarða, í gáttum og
sleglum marsvína, hvort to ákvarðast frekar af slökun
eða endurskautun. Niðurstöðumar geta gefið mikilvægar
upplýsingar um uppruna virkjunar-Ca++ í mismunandi
gerðum hjartavöðva. Rannsóknin beinist að því að breyta
lengd hrifspenna og samdráttar með lyfjum og ákvarða
áhrif slíkra breytinga á to. Hrifspennur má lengja með 4-
amínópýridíni, sótalóli eða amíódaróni; hrifspennur má
stytta með pinacidíli eða karbakólíni; samdrætti má lengja
með koffeini.
SAMANBURÐUR Á SAMDRÁTTAREIGINLEIKUM
GÁTTA OG SLEGLA ÚR MARSVÍNUM
Höfundar: Hafliði J. Asgrímsson, Magnús Jóhannsson.
Rannsóknastofa í lyfjafræði, Háskóla Islands
Vitað er að verulegur munur er á frumubyggingu gátta
og slegla allra dýrategunda sem rannsakaðar hafa verið.
Almennt gildir, í sömu dýrategund, að gáttafrumur
innihalda um það bil helmingi meira frymisnet
(sarcoplasmic reticulum eða SR) en sleglafrumur. Þar
að auki vantar gáttafrumur yfirleitt T-göng. Markmið
rannsóknarinnar er að rannsaka samdráttareiginleika gátta
og slegla og tengja þær niðurstöður vitneskjunni um
frumubyggingu.
Helstu niðurstöður eru þessar: 1) Hraði samdráttar og
slökunar er mun meiri f gátt en slegli og hrifspennur eru
styttri (tími frá ertingu að toppi samdráttar er til dæmis
um 80 ms í gátt en 180 ms í slegli). 2) Endurheimt krafts
eftir ertingu (mechanical restitution) má yfirleitt lýsa með
veldisltkingu í tveimur fösum í gátt en einum fasa í slegli.
Kraftaukning eftir aukaslag er álíka stór í gátt og slegli.
3) Endumýtingarhlutfall (recirculation fraction) fyrir
Ca++, frá einum samdrætti til þess næsta, er mun hærra
í gátt (um 0.8) en slegli (um 0.2). 4) Ryanódín blokkar
starfsemi SR í vöðvaframum en áhrif þess á gátt og slegil
era talsvert ólík (Emax um 99% í gátt en 65% í slegli;
EC50 um 18 nM í gátt en 7 nM í slegli). Ca++-blokkarar
(Ni++, D600) hafa ólík áhrif á endurheimt ertingar í gátt
og slegli, þeir auka stærð fyrri fasans í gátt en minnka
stærð eina fasans í slegli. Ca++ -blokkarar draga lítillega
úr kraftaukningu eftir aukaslag bæði í gátt og slegli.
Niðurstöðumar má túlka á þann veg að samdráttur í
gáttum sé fyrst og fremst háður Ca++ sem komi frá SR en
í sleglum komi virkjunar-CA++ að hluta til frá SR en að
hluta frá öðru frumuhólfi sem sennilega er framuhimnan.
LYFJAHVÖRF MEBEVERÍNS
Höfundar: Ingibjörg Halla Snorradóttir, Jakob
Kristinsson, Magnús Jóhannsson. Rannsóknastofa í
lyfjafræði, Háskóla fslands
Mebeverín er lyf, sem verið hefur á markaði í meira
en tuttugu ár og er einkum notað við meðferð á »colon
irritabile«. Klínískar rannsóknir virðast staðfesta gagnsemi
þess. Fram til þessa hefur þó ekkert verið birt um
lyfjahvörf þess í mönnum eða ákvarðanir í blóði eftir
töku lækningalegra skammta. Mebeverín er ester af 4-
[etýl(4-metoxý-a-metýlfenetýl) amínó]-l-bútanóli (I) og
3.4-dímetoxíbenzósýru (II). Fram hefur komið tilgáta
um, að efni þessi væra aðalumbrotsefni mebeveríns.
Þetta hefur þó aldrei verið staðfest með rannsóknum.
Markmið þessarar rannsóknar var að þróa aðferðir til
þess að ákvarða mebeverín og framangreind umbrotsefni
í blóði og þvagi og nota þær til þess að kanna frásog,
helmingunartíma í plasma og útskilnað lyfsins í þvagi og
enn fremur að ganga úr skugga um hvort fyrri tilgátur
um umbrot þess væru réttar. Er aðferðunum lýst og greint
frá helstu niðurstöðum rannsóknarinnar, en þær vora sem
hér segir: 1. Mebeverín var mjög óstöðugt í sermi (t, /2
=2.2 klst. við 25°) og klofnaði í efni I og II. Mátti koma
í veg fyrir klofnunina með því að bæta fýsíóstigmíni út
í blóðsýnin um leið og þau vora tekin. 2. Eftir töku 270
mg af mebeverínklóríði í töfluformi per os var ekki hægt
að greina óumbreytt mebeverín, hvorki í blóði né þvagi
(greiningarmörk 20 ng/ml). Ekki reyndist heldur unnt að
sýna fram á umbrotsefni I. Umbrotsefni II var hins vegar
í mælanlegu magni, bæði í blóði og í þvagi.
FLÚORÞÉTTNI í BLÓÐISAUÐFJÁR
Höfundar: Jakob Kristinsson, Þorkell Jóhannesson,
Eggert Gunnarsson, Páll A. Pálsson, Hörður Þormar.
Rannsóknastofa í lyfjafræði, Háskóla íslands, Tilraunastöð
Háskólans að Keldum, Iðntæknistofnun
Vitað er, að flúormegnun vatns og gróðurs af völdum
eldgosa gctur valdið bæði bráðum og síðkomnum
eitranum í sauðfé. Era þær síðastnefndu meðal annars
í formi sjúklegra breytinga í kjálkum og tönnum, sem
á íslensku kallast gaddur. Þessara einkenna verður
vart af og til þó eldgos hafi ekki verið að verki. Engar
upplýsingar virðast vera fyrir hendi hér á landi um þá
blóðþéttni flúors (flúoríðs), sem leiðir til fyrrgreindra
eituráhrifa. Tilgangur þessara rannsókna var því að kanna
hver væra normgildi flúors í blóði í íslensku sauðfé,
hvemig þau sveifiast með mismunandi fóðri og hvert