Læknablaðið - 15.05.1991, Blaðsíða 30

192
LÆKNABLAÐIÐ
FLOGAVEIKI MEÐAL ÆTTINGJA FLOGAVEIKRA
-FYRSTU NIÐURSTÖÐUR
Höfundar: Gunnar Guðnnindsson, Helgi Kristbjamarson,
Björg Thorleifsdóttir, Stephen S. Rich, Elías Olafsson,
V. Elving Andersen. Taugalækningadeild og geðdeild
Landspítalans, Minnesota Háskóli
Fjölmargar rannsóknir hafa sýnt fram á aukna tíðni
fiogaveiki hjá ættingjum valinna (selected) hópa
flogaveikra. Tilgangur þessarar rannsóknar er að ákvarða
hvort flogaveiki sé algengari meðal ættingja flogaveikra
en hjá þeim hluta þjóðarinnar sem ekki er flogaveikur.
Stuðst var við fyrri rannsókn (Gunnar Guðmundsson
1966) og við lítum svo á að þar hafi fundist allir þeir
íslendingar sem þjáðust af flogaveiki á fimm ára tímabili
(1960-1964). Við notum st'ðan ættfræðiupplýsingar frá
erfðafræðinefnd Háskólans til að ákvarða: 1) Hve margir
fiogaveikir einstaklingar vom skyldir hver öðram í fyrsta
eða annan lið. 2) Hve margir úr samanburðarhópnum
(sami fjöldi einstaklinga sem ekki höfðu flogaveiki) vora
skyldir flogaveikum í fyrsta eða annan lið.
Niðurstöður eru í stuttu máli þær að skyldleikatengsl,
bæði f fyrsta og annan lið, eru verulega fleiri innan
hóps flogaveikra annars vegar, en milli flogaveikra og
samanburðarhópsins hins vegar. Þetta sýnir greinilega
að flogaveiki er algengari meðal ættingja flogaveikra
heldur en meðal þjóðarinnar í heild. Okkur er ekki
kunnugt um að hliðstæð þýðirannsókn hafi áður verið
gerð. Megin gildi rannsóknarinnar er tvíþætt. I fyrsta lagi
samanstendur flogaveiki hópurinn af öllum flogaveikum
í heilu þjóðfélagi á tilteknu tfmabili og í öðru lagi að
ekki er treyst á upplýsingar frá sjúklingum þegar fjöldi
flogaveikra ættingja er ákvarðaður.
AUGNSJÚKDÓMAR í INSÚLÍNHÁÐRI
SYKURSÝKI Á ÍSLANDI
Höfundar: Jóhannes Kári Kristinsson, Sigurður Bjömsson,
Einar Stefánsson, Friðbert Jónasson, Ingimundur Gíslason.
Augndeild Landakotsspítala, læknadeild Háskóli Islands
Athugunin náði til 295 sykursýkissjúklinga með
insúlínháða sykursýki (SSl) sem höfðu verið í
augneftirliti við augndeild Landakotsspítala frá 1980 til
1. júlí 1990. 1. janúar 1980 var kannað algengi SSl hér
á landi og var það 0.12% eða 266 sjúklingar (sjá ref. frá
Þóri Helgasyni). Framreiknað til þessa árs ættu um 305-
310 íslendingar að vera með SSl. Samkvæmt þessu era
yfir 95% sjúklinga með SSl í regluiegu augneftirliti við
augndeild Landakotsspítala. Upplýsingar vora fengnar
úr skýrslum augndeildar frá árunum 1980-90. Það helsta
sem í ljós kom var að um 54% sjúklinga höfðu enga
sjónhimnusjúkdóma. Með background retinopathy voru
37% (hæ.auga) og 39% (vi.auga). Proliferatívar breytingar
vora hjá rúmlega 8% (hæ.auga) og rúmlega 7% (vi.auga).
Proliferatívar sjónhimnubreytingar era afar sjaldgæfar fyrr
en eftir 10 ára sögu um sykursýki, eftir það eykst tíðnin.
Því lengur sem sykursýki hefur staðið versnar sjónskerpa
en þó vekur það athygli að enginn úr þessum 295 manna
hópi hefur orðið alblindur og aðeins einn einstaklingur
telst lögblindur samkvæmt íslenskum reglum, það er
6/60 eða verra á betra auga. Ef miðað er við WHO
skilgreiningar eru um 97.95% (287/293 sjónmældir)
með 6/18 eða betri sjón á betra auga og sjóndaprir, það
er 6/24-3/60 á betra auga eru 2.05% (6/293). Enginn er
lögblindur (verra en 2/60 á betra auga).
FJÖLSKYLDUBUNDIN MEÐGÖNGUEITRUN
Höfundar: Reynir Amgrímsson, Reynir Tómas Geirsson,
Gunnlaugur Snædal, Hólmgeir Bjömsson, Steingrímur
Bjömsson, James J. Walker. Kvennadeild Landspítalans,
Rannsóknastofnun landbúnaðarins Reykjavík, Royal
Infirmary Glasgow
Til að kanna tilgátu um að meðgöngueitrun (pre-
eclampsi) og fæðingarkrampar (eclampsi) geti verið
fjölskyldubundin og erfst sem eingena erfðagalli voru
allar fæðingarskýrslur á fæðingadeild Landspítalans á
árunum 1931-1947 athugaðar. Allar konur sem höfðu
fengið krampa í fæðingu eða slæma meðgöngueitrun
(>160/110 mm Hg eða 116/100 og prótín í þvagi) voru
valdar í úrtakshóp og tíðni meðgöngueitrunar könnuð
meðal dætra og dóttur- og sonardætra og borið saman við
tíðni meðal tengdadætra í báðum kynslóðum. Skráð vora
blóðrþýstingsgildi og prótín í þvagi og flokkað eftir stigi
sjúkdómsins.
Af 7453 fæðingum voru 44 konur með fæðingarkrampa
og 112 með slæma meðgöngueitrun (2.1%). Þar af voru
frumbyrjur 105 (67%). Af þeim tókst að rekja ættir
30 kvenna með fæðingarkrampa og 67 frambyrja með
meðgöngueitrun. Fjögurra ættliða fjölskyldur voru 44.
Tíðni á meðgöngueitrun (140/90 og prótín í þvagi) meðal
dætra var 25.8% en tengdadætra 10.5% (p<0.01) Sonar-
og dótturdætur höfðu svipaða tíðni og dætur eða 26.7%.
I 37% fjölskyldna var að minnsta kosti ein veik dóttir
og fór þetta hlutfall hækkandi með fjölda dætra, þannig
að í fjölskyldum með þrjár dætur var að minnsta kosti
ein þeirra veik í 67% fjölskyldna. f 19% fjölskyldna
fannst éin veik tengdadóttir. Þessar niðurstöður geta stutt
tilgátu um eingena erfðir, bæði víkjandi með fullri sýnd
og ríkjandi með takmarkaðri sýnd, þar sem sjúkdómurinn
erfist bæði í gegnum karl og kvenlegg.
SVEFNHEILARIT - ÚRVINNSLA OG SÖFNUN
GAGNA
Höfundar: Júlíus K. Björnsson, Helgi Kristbjarnarson.
Rannsóknastofu geðdeildar Landspítalans
Tilgqngur: Þróun aðferða við úrvinnslu svefheilarits af
segulbandi. Úrvinnsla er framkvæmd með tiltölulega
ódýrum tækjum og hugbúnaði sem skrifaður var á
rannsóknastofu geðdeildar í C og vélamáli. Verkefninu
má skipta í þrjá þætti:
Þáttur 1: Þróun og aðlögun tækjabúnaðar, TEAC HR-30
segulband, DT-2801 A/D breyta, Braintronics Sleep/AMP-
1008 formagnari, ásamt PC tölvu (AT/386).
Þáttur 2: Þróun aðferða við söfnun gagna af segulbandi
sem notað er ásamt formagnara við söfnun EOG, EEG
og EMG nterkja sem getur farið fram utan sjúkrahúss, til
dæmis á heimili sjúklings.
Þáttur 3: Þróun úrvinnsluaðferða fyrir svefnheilarit,
sjálfvirk flokkun svefnstiga byggð á Fourier tíðnigreiningu
og mynsturgreiningu í því skyni að finna þætti í svefni
sem ekki eru greinanlegir á hefðbundinn hátt.
Árangur: Sem stendur er tveim fyrstu þáttum verksins
lokið, og vinna við hinn þriðja langt komin. Þróun á
tíðnigreiningu svefnheilaritsins er lokið, ásamt aðferðum
við að sýna niðurstöður á grafísku formi. Unnið er nú
að þróun aðferða við frekari úrvinnslu gagnanna, ásamt
notkun kerfisins í klínísku starfi og við rannsóknir.