Læknablaðið - 15.05.1991, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ
193
Alyktanir: Þessi vinna hefur sýnt, að hægt er að
nota einfaldan tölvubúnað við söfnun og úrvinnslu
svefnheilarits, ásamt tiltölulega ódýrum viðbótarbúnaði.
Vonir standa til að með tilkomu þessara aðferða við
úrvinnslu á svefnskráningu megi verða mögulegt að
skýra fleiri af þeim svefnvandamálum sem menn eiga
við að stríða, ásamt því að auðvelda til muna langtíma
skráningu og úrvinnslu EOG, EEG og EMG mælinga.
Þennan búnað má einnig nota til langtímaskráningar á
heilariti til dæmis greiningu á flogaveiki.
MÆLING Á NÝRNA- »CLEARANCE« MEÐ
GEISLATALNINGU IN VIVO (YTRI MÆLINGU)
OG EINU BLÓÐSÝNI
Höfundar: Eysteinn Pétursson, Davíð Davíðsson.
Isótópastofa, Landspítalanum
»Clearance« -mælingar voru gerðar á 20 sjúklingum
15-79 ára (meðalaldur 39.5, »clearance« -gildi 7.9 -
148, ml/mín/1.73 m2 líkamsyfirborð, meðaltal 71.9).
Geislavirkni var mæld yfir hjarta fimm sinnum á 30 mín.
fresti á bilinu tvær til fjórar klst. eftir inngjöf á 51Cr-
EDTA og 99mTc-DTPA. Blóðsýni vora tekin um leið
og talið var yfir hjartanu. 51Cr-EDTA og 99mTc-DTPA
»clearansar« voru síðan reiknaðir út frá 10 hlutmengjum
in vivo mælinganna (tvær til fimm mælingar í hverju
mengi) og einu blóðsýni teknu á mismunandi tíma eftir
inngjöf. Þannig fengust 50 mismunandi »clearance« -gildi
fyrir hvem sjúkling og hvort efnasambandanna og voru
þau gildi borin saman við »clearance« fenginn með staðal
51Cr-EDTA aðferð (fimm blóðsýni tekin á 30 mín. fresti
tveimur til fjóram klst. eftir inngjöf.
Mjög góð fylgni fékkst milli hverrar og einnar ytri
mælingaraðferðar og staðal-aðferðarinnar. Fyrir 51Cr-
EDTA var fylgnistuðull frá r=0.931 (fyrir þrjár ytri
mælingar á bilinu þrjár til fjórar klst. og blóðsýni fjórum
klst. eftir inngjöO til r=0.992 (fyrir tvær ytri mælingar
tveimur og þremur og hálfri klst. og blóðsýni tveimur
og hálfri klst. eftir inngjöO- Samsvarandi SEE-gildi
vora 17.6 og 5.6 ml/mín/1.73 m2. Fyrir 99mTc-DTPA
var lægst r=0.943 (tvær ytri mælingar tveimur og hálfri
og þremur og hálfri klst. og blóðsýni fjóram klst. eftir
inngjöf, en hæst r=0.988 (fjórar ytri mælingar tveimur til
þremur og hálfri klst. og blóðsýni tveimur og hálfri klst.
eftir inngjöO- Samsvarandi SEE-gildi vora 15.1 og 6.4.
Fylgnistuðullinn hafði tilhneigingu til að lækka því seinna
sem blóðsýnið var tekið. Nægilega góð nákvæmni fékkst
með því að nota aðeins tvær ytri mælingar tveimur og
hálfri og þremur og hálfri klst. eftir inngjöf og blóðsýni
tveimur og hálfri klst. eftir inngjöf (r=0.981 fyrir bæði
efnin, SEE=8.0). Fyrir »clearance« -gildi < 20 var þó
talsverð dreifing á EDTA-gildunum. Betri fylgni fékkst
þegar ytri mælingamar vora gerðar með lengra millibili
(eftir tvær og fjórar klst. fékkst r=0.990 fyrir EDTA,
SEE = 6.1 og r=0.984 fyrir DTPA, SEE = 6.8). Dreifing
lággilda á »clearance« var hér betri en þegar tími milli
mælinga var styttri.
Niðurstaða: Mæla má »glomerular filtration rate«
(GFR) hjá fólki með lág og eðlileg gildi með nægilegri
nákvæmni með því að mæla geislavirkni yfir hjarta
tveimur og hálfri til þremur og hálfri klst. eftir inngjöf
á 99mTc-DTPA og taka eitt blóðsýni tveimur og hálfri
klst. eftir inngjöf.
ÁHRIF SEX VIKNA ENDURHÆFINGAR Á
LÍFSGÆÐI SJÚKLINGA MEÐ LANGVINNA
LUNGNATEPPU
Höfundar: Hjördís Jónsdóttir, Bjöm Magnússon.
Reykjalundur, endurhæfingarmiðstöð
Við lögðum spumingar um mæði, þreytu, andlega líðan
og stjómun einkenna (Chronic Respiratory Disease
Questionnaire Guyatt et al) fyrir 18 fullorðna (aldur
58 ± 7 ár) sjúklinga með langvinna lungnateppu
(FEV1/FV<0.67) fyrir og eftir sex vikna endurhæfingu
á Reykjalundi. Endirhæfingin fimm daga vikunnar var
stöðluð og samanstóð af fræðslu, öndunaræfingum,
kennslu í orkuspamaði og vinnueinföldun auk
þolþjálfunar. Allir sjúklingamir vora þolprófaðir við komu
og brottför.
Niðitrstöður: Mæði, þreyta og stjómun einkenna lagaðist
verulega (P<0.01) auk þess sem andleg líðan batnaði
(P<0.05) hjá hópnum sem heild. Athyglisvert var,
að meiri bati á ofannefndum þáttum kom fram hjá
þeim sjúklingum, sem bættu súrefnisupptöku (N=10) á
þolprófum.
Rannsókn okkar sýnir, að meðal LTS batnar mæði,
þreyta og andleg líðan eftir endurhæfingu auk þess
sem sjúklingamir ráða betur við einkenni sín. Þetta er
sérstaklega áberandi meðal þeirra, sem jafnframt bæta þol
(súrefnisupptöku).
TAP Á ARFBLENDNI Á ÁKVEÐNUM
SETUM Á LITNINGUM 13 OG 17 í
BRJÓSTAKRABBAMEINSÆXLUM
Höfundar: Steinunn Thorlacius, Oktavía Jónasdóttir,
Jórann Erla Eyfjörð. Rannsóknastofa í sameinda- og
framulíffræði, Kabbameinsfélagi íslands
Á síðustu árum hefur áhugi manna í auknum mæli beinst
að hlutverki svokallaðra bæligena (suppressor genes/anti-
oncogenes) við myndun krabbameins. Fyrst var sýnt
fram á mikilvægi þessara gena í tengslum við sjaldgæf
krabbamein sem koma fram í bömum, retinoblastoma
og Wilms æxli. Sýnt var fram á að það þyrfti breytingar
á báðum samsætum viðkomandi gena til þess að þessi
krabbamein mynduðust. Breytingar á Rb-1 geni á litningi
13ql4 valda retinoblastoma en breytingar á seti llpl3
eru taldar valda Wilms æxli. I brjóstakrabbameinsæxlum
hefur nýlega verið lýst úrfellingum á svæðum þar sem
talið er að bæligen sé að finna, svo sem 13q (Rb-1),
1 lp, 17p og 3p. Við höfum rannsakað DNA kjamasýrur
úr brjóstakrabbameinsæxlum og eðlilegum hvítum
blóðkomum frá 100 sjúklingum og leitað að úrfellingum
eða tapi á arfblendni í retinoblastoma geni (Rb-1) og fleiri
setum á litningi 13 og á báðum örmum litnings 17. Við
höfum fundið tap á arfblendni eða úrfellingu á Rb-1 seti
í um 40% æxla sem gefa marktækar upplýsingar. Við
höfum einnig fundið 40% tap á arfblendni á 17p með
þreifara pYNZ22 og tap með tilliti til annarra þreifara
á litningi 17p og q í 18-30% æxla sem gefa marktækar
upplýsingar.
Fjölskyldusaga með tilliti til brjóstakrabbameins er
athuguð fyrir alla sjúklinga sem rannsakaðir eru. Við
höfum sérstaklega safnað sýnum frá foreldrum og öðrum
1. stigs ættingjum sjúklinga sem sýna tap í retinoblastoma
geni. Tilgangurinn er meðal annars að finna í upprana Rb-
1 samsætunnar sem eftir er í æxlunum.