Læknablaðið - 15.11.1992, Blaðsíða 27

LÆKNABLAÐIÐ
371
þennan möguleika ofarlega í huga (42) og
vera vel minnug þess að börn hafa minna
blóðmagn en fullorðnir. Ýmislegt hefur
breyst á seinni árum og sú afstaða til dæmis
að varðveita sködduð miltu kallar á lengri
og betri vöktun. Börn geta þolað blæðingu
í nokkum tíma en lostið reynist þeim mun
alvarlegra þegar það kemur (43,44).
Sérhæfing sjúkrahúsa í móttöku slasaðra er
ekki aðeins talin nauðsynleg heldur eru gæði
þjónustunnar einnig bundin fjölda sjúklinga
sem leita þangað, og kannanir hafa sýnt að
dánartíðnin vex eftir því sem hver spítali fær
færri alvarlega slasaða til meðferðar (45).
Sameina ber sjúkrahús á Reykjavíkursvæðinu
og bæta slysaþjónustuna með því að færa
sérhæfðar deildir nær hvor annarri, það er
undir sama þak.
Kennsluna mætti bæta með því að koma á
námskeiðum í sérhæfðri endurlífgun slasaðra
(ATLS-advanced trauma life support) eins og
tíðkast bæði vestan hafs og austan (46,47).
Sennilega mætti afstýra einhverjum
dauðsföllum eftir að á spítala er komið ef
vöktun væri betri og markvissari. Ýmsar
gerðir innvortis blæðinga geta leynt á sér og
illviðráðanleg öndunarbilun fylgt í kjölfar
mikilla áverka.
Sérhæft starfsfólk ætti því alltaf að vera til
taks á spítölunum og skurðstofa ætíð tiltæk
(46) með fullkomnum tækjabúnaði. Kostnaður
við góða þjónustu af slíku tagi er mikill, en
mun ávallt borga sig þegar heilsa og mannslíf
eru í húfi.
Við að meta hinn slasaða á kerfisbundinn
hátt fæst betri heildarmynd, síður er
hætta á vangreiningu og aðhald skapast.
Forgangsröðun um vöktun á sérhæfðum
deildum verður auðveldari og vísbending fæst
um horfur og afdrif sjúklinganna. Helst ætti
að nota þau kerfi sem á hverjum tíma þykja
best og mestrar viðurkenningar njóta. Virðist
nú óhætt að mæla með TRISS (revised trauina
score-ISS) (24,25,48). Deyi sjúklingur í okkar
umsjá þrátt fyrir góðar matstölur, ber að leita
orsakanna og ráða bót á því sem aflaga fór.
SUMMARY
The records of 458 trauma patients admitted to the
Intensive Care Unit at the City Hospital, Reykjavík,
Iceland, during the years 1975-79 were examined
retrospectively. The main aim of the study was
to evaluate and group the injuries according
to AIS-ISS scoring system and from mortality
judge whether patients had received satisfactory
treatment.
There were 339 male and 119 female patients (3:1).
The patients’ age ranged from 7 months to 86
years. Mean age was 30.2 years and 279 patients
(60.9 %) were less than thirty years of age.
Ninetyfive percent of patients were victims of
blunt trauma. Motor vehicle accident was the most
common cause of injury (249/458 or 54.4%) with
fall coming second (120/458 or 26.2%).
Major trauma patients (ISS >16) were 263
(57.4%). Injured in more than one body region
were 247 patients (54%). Head injury was the most
common regional injury (68.1 %) and 80% of those
who died had head injury as the main injury as
judged from the highest AIS.
Mortality was 10.5% in the ICU (48/458) but
overall hospital mortality was 12.0% (55/458).
Mortality increased steadily by age and reached
64.7% at age 75 and was highest for patients with
isolated head injuries (22.9%), lowest for those
injured in one region other than head (5.6%). Eight
patients (14.5%) died from complications. No
patient died in the ICU with ISS less than 25 but
mortality for patients with ISS >25 was 35.9 %.
According to mortality and injuries as measured
retrospectively by the AIS-ISS scoring system
(version 1980) and considering the high proportion
of head injured it seems that treatment for this
group of patients was quite satisfactory.
ÞAKKIR
Vísindasjóði Borgarspítalans er þakkað
fyrir að styrkja þessa rannsókn, Gunnari
Thors lækni fyrir aðstoð við tölvuskráningu,
bókavörðum við læknisfræðibókasafn
Borgarspítalans fyrir heimildaleit og
Rannsóknarstofu Háskólans fyrir upplýsingar
um krufningarniðurstöður.
HEIMILDIR
1. Skýrsla um umferðarslys á Islandi árið 1989.
Reykjavík: Umferðarráð.
2. Baker CC, Oppenheimer L, Stephens B, Lewis FR,
Trunkey DD. Epidemiology of trauma deaths. Am J
Surg 1980; 140: 144-50.
3. Jagger J, Dietz PE. Death and injury by firearms:
Who cares?. JAMA 1986; 255: 3143-4.
4. Cesare J, Morgan AS, Felice PR, Edge V.
Characteristics of blunt and personal violent injuries.
J Trauma 1990; 30:176-82.
5. Jacobs LM, Sinclair A, Beiser A, D’Agostino RB.
Prehospital advanced life support: Benefits in trauma.
J Trauma 1984; 24: 8-13.