Læknablaðið - 15.11.1992, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ
375
Fjöldi Fjöldi
Mynd 3. Dreifing á niðurstöðutölum mœlinga á
koloxíðmettun bláðrauða við koloxíðeitranir af útblœstri
bifreiða 1971-1990.
Etanól I blóöi 0/^j
Mynd 4. Dreifing á niðurstöðutölum mœlinga á etanóli
í blóði 46 einstaklinga sem voru með etanól í mælanlegu
magni í blóðinu við andlátið.
(Um 50%). Tveir þeirra (koloxíðmettun 0%
og 24%) voru lifandi er að var komið og
voru fluttir á spítala og fengu þar viðeigandi
meðferð. Ekki voru tekin blóðsýni til
koloxíðmælinga við komuna á spítalann.
Sýna niðurstöðutölur því koloxíðmettun
blóðrauða eins og hún var við andlátið. Þriðji
einstaklingurinn, 52 ára gömul kona, var með
bráða lungnabólgu sem var talin meðvirkandi
dánarorsök. Fjórði einstaklingurinn var með
koloxíðmettun við banvæn mörk (47%) og var
ótvírætt talinn hafa látist úr koloxíðeitrun.
Mælingar á etanóli í blóði sýndu, að
46 (49,4%) hinna látnu höfðu neytt
áfengis skömmu fyrir andlátið. Dreifing á
niðurstöðutölum etanólmælinga í þeim, sem
höfðu etanól í blóðinu, er sýnd á mynd 4.
Var þéttni etanóls á bilinu 0,20-3,00 °/oo,
meðalgildi 1,46 °/oo-
eða geðdeyfðarlyf (þrjú tilvik). Einn hafði
neytt kannabis.
UMRÆÐA
Koloxíð er eitruð lofttegund er myndast alls
staðar þar sem kolefnissambönd brenna, en
einkum þó ef súrefni er af skomum skammti.
Það finnst meðal annars í allmiklu magni (3,5-
10%) í útblæstri bíla, sem brenna bensíni. Auk
koloxíðs eru í útblásturslofti bíla ýmis önnur
efni sem hafa umtalsverð eiturhrif. Má þar
til dæmis nefna bensen, blý, koltvíoxíð og
köfnunarefnisoxíð (13). Ekkert þessara efna er
þó talið líklegt til þess að valda bráðum dauða
eða vera meðvirkandi, þegar menn anda að
sér útblásturslofti bifreiða með þeim hætti sem
hér um ræðir. Eru þessar eitranir því taldar
»hreinar« koloxíðeitranir.
I 19 tilvikum þótti ástæða til þess að leita að
lyfjum í líffærum hinna látnu. 1 ljós kom,
að 12 einstaklingar höfðu tekið lyf skömmu
fyrir andlátið. Voru tveir þeirra með eitrun
af völdum pentóbarbítals (mebúmals) og
díazepams, en í öðrum tilvikum höfðu lyfin
verið tekin í lækningalegum skömmtum
að því er best varð séð. Oftast var um
benzódíazepínsambönd að ræða (fimm tilvik)
Mjög lítið magn þarf af koloxíði til þess að
valda alvarlegum eitrunum. Þannig getur einn
hluti þess í þúsund hlutum af andrúmslofti
valdið banvænni eitrun á innan við tveimur
klukkustundum (14). Tilraunir hafa sýnt
að þéttni koloxíðs í andrúmsloftinu verður
banvæn á örfáum mínútum við það að
útblástur er leiddur inn í bíl í gegnum slöngu
(15,16). Hið sama gerist, en á nokkuð lengri