Læknablaðið - 15.08.1995, Blaðsíða 22

600
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
ampicillíni og klóramfenikóli, hemólýtískir og
víridans streptókokkar með penicillíni, og S.
aureus með meticillíni.
Þrjátíu og tveir sjúklingar (26%) fengu stera
nteð sýklalyfjameðferðinni, oftast í upphafi.
Langoftast var um hydrókortisón eða dexa-
metasón að ræða. Af þeim létust níu (29%), og
er það marktækt hærra hlutfall en hjá þeim sem
ekki fengu stera (5%, p<0,005).
Þess var getið í 18 sjúkraskýrslum að ættingj-
ar hefðu fengið sýklalyfjameðferð í varnar-
skyni (prophylaxis). Þegar fram kom hvaða lyf
hafði verið notað, var það oftast rifampín.
Fylgikvillar: Skráðir voru allir helstu fylgi-
kvillar hjá sjúklingum, tímabundnir og lang-
varandi. Ekki reyndist mögulegt að kanna af-
drif sjúklinganna eftir útskrift nema úr göngu-
deildarnótum suntra þeirra, og þá einungis í
fáar vikur. Algengasti fylgikvillinn var blóð-
storkusótt, en alls voru skráð 14 tilfelli, þar af
voru 10 (71%) með N. meningitidis sýkingu.
Liðabólgur voru einnig algengar, sex tilfelli
þeirra í kjölfar N. meningitidis sýkingar og eitt
eftir S. pneumoniae. Heyrnarskerðing varð í
kjölfar þriggja S. pneumoniae sýkinga og
tveggja N. meningitidis sýkinga, og sitt hvort
tilfellið greindist af gollurshússbólgu (pericar-
ditis) og hjartavöðvabólgu (myocarditis), einn-
ig af völdum N. meningitidis. Nýrnabilun varð
hjá þremur sjúklingum, öllum sýktum af N.
meningitidis. Trufluð seytrun ADH (syndrome
of inappropriate ADH) greindist hjá fjórum,
þar af tveimur með meningókokka og tveimur
með pneumókokka. Þrír sjúklingar fengu ein-
hverskonar lömun. Einn hlaut lömun í andliti í
tengslum við N. meningitidis sýkingu. Annar
lamaðist frá hálsi og ræktuðust frá honurn he-
mólýtískir streptókokkar af flokki B. Sá sjúk-
lingur útskrifaðist fjórum mánuðum eftir sýk-
ingu, eftir rnikla endurhæfingu og hafði þá náð
nokkrum bata. Sá þriðji fékk augnvöðvalömun
báðum megin vegna skaða á n. abducens sem
afleiðingu heilahimnubólgu af völdum berkla.
Dánartala: Heildardánartala af völdum
heilahimnubólgu var 19,1% (n=26) og kemur
hún fram á töflu V. Á fyrstu sex árum athugun-
arinnar létust sex (18%, n=33), á næstu sex
árum létust 10 (26%, n=38) og á síðustu átta
árunum 10 (15%, n=65), en munurinn var ekki
marktækur. Dánartíðni af völdum meningó-
kokka reyndist 16,2% (n=12). Klínískar upp-
lýsingar lágu fyrir um níu, og voru allir nema
einn með verulega skerta meðvitund við
Tafla V. Dánartíðni afvöldum heilahimnubólgu meðal ung-
linga og fullorðinna, flokkuð eftir bakteríum.
Sýkill Tilvik Látnir (%)
N. meningitidis 74 12 ( 16,2)
S. pneumoniae 27 7 ( 25,9)
L. monocytogenes 8 3 ( 37,5)
H. influenzae 6 1 ( 16,6)
E. coli 1 1 (100)
M. tuberculosis 4 1 ( 25)
Ræktaðist ekki 11 1 ( 9)
Alls 134 26 (19,4)
komu, en enginn hafði alvarlegan sjúkdóm
fyrir veikindin.
Dánartala af völduni pneumókokka var
hærri (25,9%), en munur á dánartölu af völd-
um annars vegar meningókokka og hins vegar
pneumókokka þó ekki marktækur. Af þeim sjö
sjúklingum sem létust af völdum pneumó-
kokka höfðu fimm truflun á ónæmiskerfi, en
ekki lágu nægjanlegar klínískar upplýsingar
fyrir um hina. Tveir af þremur sem létust af
völdum L. monocytogenes heilahimnubólgu
höfðu bælt ónæmiskerfi.
Dánartala sjúklinga með bælt ónæmiskerfi
var há, 50% (sex af 12 sjúklingum létust) og
mun hærri en hinna (p<0,01). Dánartala sjúk-
linga eldri en 60 ára var 40% (14 af 35 sjúkling-
um létust) og marktækt hærri en þeirra yngri
sem var 12% (12 af 101, p<0,01).
Umræða
Eins og við var að búast reyndist N. meningi-
tidis langalgengasta orsök heilahimnubólgu af
völdum baktería hjá unglingum og fullorðnum
hérlendis og olli 54% sýkinganna. Langflestir
stofnanna voru af hjúpgerð B og C (88%) eins
og áður hefur verið lýst (2). S. pneumoniae olli
20% sýkinganna. Hlutfallslegt nýgengi N.
meningitidis var hæst (>90%) í yngsta aldurs-
hópnum, en var um 25% hjá sjúklingum eldri
en 45 ára, fyrst og fremst vegna hlutfallslegrar
aukningar á nýgengi S. pneumoniae. Athygli
vekur að í aldurshópnum 21-45 ára er N. men-
ingtidis enn algengastur sýkla. Þetta stangast á
við nýlega sambærilega rannsókn Durands og
félaga við Massachusetts General Hospital í
Boston í Bandaríkjunum (11). I könnun þeirra
var tíðni þessara baktería mun lægri og ollu N.
meningitidis, S. pneumoniae og H. influenzae
einungis um 40% tilfella hjá 16 ára og eldri. Þar
kom einnig fram að endurteknar sýkingar og
spítalaheilahimnubólgur voru tiltölulega al-