Læknablaðið - 15.11.1997, Blaðsíða 12

728
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
atory volume) á metakólínprófi töldust hafa
auðreitni í berkjum.
A Islandi voru þátttakendur spurðir nokk-
urra spurninga sem ekki voru með í alþjóðlegu
rannsókninni, rneðal annars eftirfarandi
spurningar: Hefur þú fengið ofnæmiseinkenni
af lyfjum? Þeir sem svöruðu því játandi, svör-
uðu einnig 10 viðbótarspurningum um ein-
kennin. Nokkru síðar var haft símasamband
við þá sem töldu sig hafa lyfjaofnæmi og þeir
spurðir nánar um lyfin og einkennin; hve fljótt
þau komu og hve lengi þau stóðu. Spurt var um
aldur við lyfjatöku, hvort lyfjaofnæmi væri
þekkt í fjölskyldunni og hvort ofnæmið hafi
verið greint af lækni.
Við tölfræðilega útreikninga voru notuð kí-
kvaðratspróf við samanburð á hópum.
Niðurstöður
Alls svöruðu 545 (73%) þátttakendur spurn-
ingunni um hvort þeir hefðu ofnæmiseinkenni
af lyfjum (tafla I). Af þeim svöruðu 77 (14%)
spurningunni játandi; 19% kvennaog9% karla
(p<0,001) (tafla II). Alls svöruðu 468 spurn-
ingunni neitandi og mynda því samanburðar-
hóp.
Munur á tíðni eftir aldri var ekki marktækur,
en ef bæði kynin eru talin saman er veik til-
hneiging til aukinnar tíðni með auknum aldri,
enda um uppsafnaða tíðni einkenna að ræða
(tafla II).
Kannað var hvort ofnæmi, ofnæmissjúk-
dómar, húðsjúkdómar, auðreitni eða fæðu-
óþol kæmu oftar fyrir hjá þeim sent töldu sig
hafa ofnæmi en hjá samanburðarhópnum
(tafla III). Sá munur var marktækur (p<0,05)
varðandi ofnæmi, ofnæmiskvef, exem, ofsa-
kláða og fæðuóþol. Einnig var aukin tíðni
astma, barnaexems, ofsabjúgs og auðreitni í
berkjum hjá þeint sem töldu sig hafa lyfjaof-
næmi. Sá munur var þó ekki marktækur.
Meðalgildi (geometric mean value) E-ónæmis-
glóbúlíns mældist 17,5 kU/L hjá þeint sem
töldu sig hafa lyfjaofnæmi en 12,6 kU/L hjá
samanburðarhópnum (p=0,08).
Leitað var að öðrum líklegum áhættuþátt-
um. Þar var kannað hvort astmi eða ofnæmi
hjá foreldrum, reykingar foreldra eða lungna-
sýkingar fyrir fimm ára aldur þátttakenda væru
algengari í sögu þeirra sem töldu sig hafa lyfja-
ofnæmi en hjá samanburðarhópnum (tafla
IV). Enginn marktækur munur var á hópunum
hvað þetta varðaði en tilhneiging var til auk-
innar tíðni meðal þeirra sem áttu móður með
ofnæmi (p=0,08).
Sjötíu og fimm svöruðu spurningum um
einkenni lyfjaofnæmisins (tafla V). Langal-
gengustu einkennin voru frá húð (67%), þar
næst komu einkenni frá öndunarfærum (13%)
og hiti (8%). Önnur einkenni (43%) voru ekki
nánar tilgreind.
Af þeim 77 einstaklingum sem töldu sig hafa
lyfjaofnæmi, náðist í 64 símleiðis. Við nánari
eftirgrennslan neituðu 13 þeirra (20%) lyfjaof-
næmi. Þeir sem eftir voru, alls 51, nefndu
sýklalyf oftast sem orsakavald (67%) (tafla
VI), 26% nefndu penicillín, 10% súlfa, 10%
tetracýklín og 21% önnur sýklalyf. Næst þar á
eftir komu deyfilyf, gigtarlyf og verkjalyf. Al-
gengustu einkenni lyfjaofnæmis voru ofsakláði
(43%) og ofsabjúgur (22%).
Þrjátíu og tveir einstaklingar svöruðu því
hversu fljótt einkennin komu eftir fyrstu lyfja-
töku. Hjá 16% komu einkennin innan hálfrar
klukkustundar, hjá 16% eftir hálfa til tvær
klukkustundir og hjá 31% eftir 2-12 klukku-
stundir.
Lyfjaofnænti var greint af lækni hjá 28 (55%)
einstaklingum, 16 (31%) leituðu ekki læknis og
sjö (14%) vissu ekki hvort læknir greindi hjá
þeint ofnæmið. Þriðjungur þeirra sem töldu sig
hafa lyfjaofnæmi áttu foreldra eða börn sem
einnig höfðu lyfjaofnæmi.
Table I. Response rate ofrandomly selected 400 men and 400
women.
Answered questions on drug allergy 545
Did not answer questions on drug allergy 25
Refused to participate 105
Moved away 56
Died 1
Untracked 68
Total 800
Table II. Age and gender among 77 drug allergic (DA) indi- viduals.
Age Male Female
DA / total (%) DA / total (%)
20-24 3/36 ( 8) 6/39 (15)
25-29 2/55 ( 4) 11/51 (22)
30-34 5/55 ( 9) 15/72 (21)
35-39 6/58 (10) 9/51 (18)
40-44 8/63 (13) 12/65 (18)
Total 24/267 ( 9) 53/278 (19)