Kjarninn - 10.10.2013, Side 66

03/03 kjarninn Stjórnmál
Í henni kemur hins vegar fram að engin dæmi séu um
rannsóknir á því hvort erlendar mútugreiðslur hafi átt sér
stað á Íslandi. Skýrslan gagnrýnir auk þess að refsi ramminn
fyrir að múta starfsmönnum fyrirtækja í ríkiseigu (þriggja
ára fangelsi) sé lægri en refsiramminn fyrir að múta öðrum
embættismönnum (fjögurra ára fangelsi). Það þýðir til dæmis
að ef starfsmanni orkufyrirtækis í eigu ríkisins yrði mútað
hefði það lægri fangelsisdvöl í för með sér en ef starfsmanni í
ráðuneyti yrði mútað. Samkvæmt Transparency International
er þriggja ára refsirammi fyrir mútur of léttvæg refsing.
Engin uppljóstraravernd
Þá benda samtökin á að engin uppljóstraravernd (e. whistle-
blower protection) sé til staðar fyrir starfsmenn í opinbera
geiranum hérlendis sem myndi verja þá fyrir neikvæðum af-
leiðingum þess að upplýsa um mútur af hálfu erlends einka-
aðila. Nýverið hafi þó verið lagt fram frumvarp sem vonast sé
til að taki á þessum vanda að einhverju leyti.
Vinnuhópurinn hafði af því áhyggjur að Íslendingar
hefðu stigið takmörkuð skref í átt að því að innleiða
OECD-samkomulagið á síðustu þremur árum. Sérstök
rannsóknarúrræði á borð við inngrip í samskipti, mynd-
bandseftirlit eða leynilegar aðgerðir væru hvorki til taks né
almennt notuð á Íslandi. Hins vegar væri hægt að notast við
hleranir ef fyrir því lægju ríkir almannahagsmunir.
Í skýrslunni segir líka að vitund skorti meðal endurskoð-
enda og þeirra sem rannsaki skattalagabrot um hvernig eigi
að finna erlendar mútur og hvað eigi að gera ef þeir verði
varir við slíkar. Vinnuhópurinn sem vann skýrsluna sagði
þó að ýmsum úrræðum sem myndu virka gegn erlendum
mútugreiðslum hefði verið bætt inn í íslensk lög snemma á
þessu ári.
„Vitund
skort-
ir meðal
endur-
skoð-
enda og
þeirra sem
rannsaka
skatta-
lagabrot.“