Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.01.1958, Síða 13

um augað án allrar sögu, þó að um
táknræna hluti geti verið að ræða.
Eg heyrði einu sinni mann segja,
að málverk og höggmyndir væru ekki
annað en leikföng handa fullorðnu
fólki.
Þetta er voðaleg falskenning.
Við erum að reyna að skapa list
fvrir fólk til þess að þroska það. List-
in er hluti af þróunarkennd manns-
ins, en engin leikföng. List er ekki til
þess að sefja, heldur til að ýta við
fólki, fá það til að vakna og skvnja
lífið.
— Þú munt segja þetta af nokk-
urri reynslu?
— Já — þó að ég segi sjálfur frá,
held ég, að myndir mínar eins og
Vatnsberinn og Járnsmiðurinn séu
góð dæmi um þetta.
Ég vildi í þessum myndum túlka
meira en endilega vatnsbera og járn-
smið. Það hefur oft verið talað um, að
þetta land okkar sé á takmörkum
hins byggilega og ób.yggilega. Og ég
vildi minnast þess fólks, sem hefur lif-
að í þessu landi, allra þessara nafn-
lausu karla og kvenna, er hafa lifað
af hafís og eldgos, hungur og erlenda
áþján. Og ég vildi minnast þessa fólks
án jiess að aumkva j)að. Island — haf-
ísinn, hungrið, eldgosin — var óbyggi-
legt öðrum en tröllum og hetjum.
Þetta fólk hafði engin tæki og enga
tækni — aðeins sinn eigin trölldóm
og hetjuskap. Það er fyrst og fremst
mín eigin þjóð — okkar saga — sem
ég vildi minnast með þessum mynd-
um.
Ég hef aldrei gert mynd af verka-
fólki af samúð, heldur til að minnast
kraftsins og hetjuskaparins.
D A G S K R Á
Það á að skoða Vatnsberann eins
og fjall, sem hefur þó til jicssa staðið
á Islandi.
Þetta gamla fólk var hetjur. Ég
man eftir þeim. Og unga kynslóðin
hefur gott af Jjví að vita, að þetta
fólk var til.
Ég þekkti ekki Jjessa vatnsbera hér
í Reykjavík. Ég hef aldrei séð vatns-
bera í kaupstað. En Jjegar ég var Ht-
ill drengur vestur í Dölum, man ég.
hvernig vinnukonurnar fóru í striga-
pilsin, gripu föturnar og Iiurfu út í
biksvarta, mokandi hríðina. Og Jiær
komu aftur — þær voru fannbarðar
og föturnar eitt klakast.vkki — en
vatn var í þeim.
Að vorkenna Jieim! Þær hefðu orð-
ið vondar.
Religion — eik og málmur,
1958.
11