Fréttablaðið - 09.10.2004, Qupperneq 17

shoðun
LAUGARDAGUR 9. október 2004
17
AF NETINU
Lítil sveitarfélög
Okkur (slendingum hættir oft til að
bera okkur saman við aðrar þjóðir og
það á m.a. við um þá þjónustu sem við
fáum frá sveitarfélögunum. Það vill oft
gleymast í þessum samanburði að við
erum með sveitarfélög allt niður í tæp-
lega 50 íbúa og erum yfirleitt að bera
okkur saman við sveitarfélög sem hafa
tugi eða jafnvel nokkur hundruð þús-
und íbúa.ÝKrafan um aukna og bætta
þjónustu við íbúana hlýtur að kalla á
frekari hagræðingu og sameiningu
sveitarfélaga.ÝFyrirtæki á almennum
markaði hafa mætt aukinni samkeppni
með sameiningum og hagræðingum
með miklum árangri eins og sjá má á
útrás íslenskra fyrirtækja.ÝVið hljótum
að gera þá kröfu til sveitarstjórnar-
manna að þeir leiti allra leiða til að
veita íbúunum sem besta þjónustu.
G. Valdimar Valdemarsson á timinn.is
Hreint fyrir sínum dyrum
Það er kominn tími á að íslensk stjórn-
völd geri hreint fyrir sínum dyrum
vegna innrásarinnar í (rak. Það er kom-
inn tími á að Halldór Ásgrímsson, nýr
forsætisráðherra þjóðarinnar, viður-
kenni að ákvörðunin um að lýsa yfir
stuðningi við innrásina hafi verið mis-
tök og illa ígrunduð. Það varð enn Ijós-
ara í gær þegar Donald Rumsfeld við-
urkenndi opinberlega að upplýsing-
arnar sem notaðar voru f rökstuðn-
ingnum fyrir innrásinni voru rangar.
Jóhann Hjalti Þorsteinsson á sellan.is
Ævintýrið um Linu.net
Öll munum við eftir ævintýrinu um
Línu.net sem á 5 ára tímabili tapaði rúm-
um 1 milljarði króna. Fjármunamynd-
unin var neikvæð um tæpar 500 milljón-
ir króna sem bendir til þess að rekstur-
inn hafi ekki verið að skila neinu til
Orkuveitunnar nema beiðnum um aukið
hlutafé. Orkuveitan lét á þessu tlmabili
1,1 milljarð I nýtt hlutafé til Llnu.nets
sem síðar seldi hjartað sitt þ.e.a.s. Ijós-
leiðarakerfið til Orkuveitunnar á yfir-
sprengdu verði til þess að forðast gjald-
þrot.
Birgir Örn Brynjólfsson á frelsi.is
Beint lýðræði í Sviss
Önnur sérstaða Sviss liggur I útfærslu
landsins á beinu lýðræði. ( Sviss eru
haldnar að meðaltali þrjár þjóðarat-
kvæðagreiðslur á ári, og geta þrjár
ástæður legið að baki þess að mál er
lagt í dóm þjóðarinnar: 1) ef um stjórn-
arskrárbreytingu er að ræða. 2) ef flokk-
ur á þingi er ósáttur við eitthvað sérstakt
frumvarp getur hann safnað 50.000
undirskriftum innan 100 daga og fengið
fram atkvæðagreiðslu um málið. 3) ef
hópur af einhverju tagi safnar 100.000
undirskriftum á innan við 18 mánuðum
þá getur hann krafist atkvæðagreiðslu
um hvaða mál sem er.
Andrés Fjeldsted á politik.is
Umskipti á bankamarkaði
Mikil umskipti eiga sér stað á banka-
markaði nú um stundir fyrir einstaklinga.
Okkur gefst kostur á að taka lán gegn
fasteignaveði á lægri vöxtum en sést
hafa í háa herrans tíð. Þetta eru breyttir
tímar fyrir kynslóðirnar sem búið hafa
við verðtryggingu á allt og öllu nema
launum sínum. Einnig hefur hámarks-
upphæð lána hækkað verulega. (búða-
lánasjóður hefur búið við að þurfa að
bíða eftir að þing komi saman til að
hægt sé að leiðrétta stöðu hans á mark-
aði. Nú hefur það gerst og kosningalof-
orð Framsóknarflokksins um 90% lán til
kaupa á meðalfbúð hefur verið sam-
þykkt innan rfkisstjórnar Halldórs Ás-
grímssonar.
Guðlaugur Sverrisson á hrifla.is
Davíð brilleraði
Ekki þarf að deila um það að Davíð
Oddsson brilleraði f umræðum um
stefnuræðu eftirmanns sfns sfðastliðið
mánudagskvöld. Nýi utanrfkisráðherrann
gekk skrefi lengra en forverinn f nauð-
vörn fyrir stuðninginn við strfðsglæpina í
(rak enda vanur að veðja á að með nógu
ósvífinni tilfærslu víglínunnar megi halda
velli í hvaða kappræðu sem er. Að þessu
sinni voru fullyrðingarnar þó of brjóst-
umkennanlegar til að ná máli.
Steinþór Heiðarsson á murinn.is
Tekjuójöfnuður er
UMRÆÐAN
TEKJUSKIPTING
GUDMUNDUR ÖRN JÓNSSON
VERKFRÆÐINGUR
Á sínum tíma gaf Þjóðhagsstofn-
un reglulega út rit með titlinum
„Tekiur, eignir og dreifing þeir-
ra“. I því kom meðal annars fram
að „dreifing ráðstöfunartekna
hjóna hefur orðið marktækt
ójafnari" samkvæmt „algengasta
mælikvarða tölfræðinnar á tekju-
dreifingu", Gini-stuðlinum.
Skömmu seinna var Þjóðhags-
stofnun lögð niður og hætt var að
birta sambærilegar upplýsingar
um tekjudreifingu.
Nýlega hefur þó Ríkisskatt-
stjóri birt tölur sem gerir það
mögulegt að reikna út umræddan
Gini-stuðul og kemur þar fram að
ójöfnuður í tekjudreifingu heldur
áfram að aukast og er ójöfnuður-
inn nú orðinn töluvert meiri en
hann var fyrir nokkrum árum á
hinum Norðurlöndunum.
Tekjur manna byggjast annars
vegar á hæfileikum og dugnaði
þeirra, og hins vegar á samnings-
stöðu. Aukinn ójöfnuður í dreif-
ingu tekna er því vegna þess að
þeir tekjuhæstu hafa orðið dug-
legri og hæfileikaríkari, eða
enn að aukast
vegna þess að þeir búa við betri
samningsaðstöðu vegna breyttra
leikreglna í þjóðfélaginu.
Ekki sjást nein merki þess að
dreifing dugnaðar og hæfileika
hafi orðið marktækt ójafnari með-
al landsmanna á seinustu árum og
hlýtur því aukinn ójöfnuður að
vera vegna breyttra leikreglna.
Á seinustu árum hefur íslenskt
þjóðfélag á margan hátt færst
nær markaðsskipulagi, og fer það
vel. Aukinn ójöfnuður vekur því
furðu, því samkvæmt helsta boð-
bera markaðsskipulagsins, Milton
Friedman, á þróun þess að draga
úr tekjumun. Eitthvað hefur því
farið úrskeiðis.
Getur verið að séríslensk út-
færsla markaðsskipulagsins eigi
þar hlut að máli? Getur verið að
tilfærsla á skattlagningu til þeirra
tekjulægri með raunlækkun per-
sónuafsláttar og hækkun trygg-
ingagjalds auki ójöfnuð? Getur
verið að úthlutun verðmæta frá
hinu opinbera í stað uppboða þeir-
ra eigi þar einhvern hlut að máli?
Getur verið að einkavæðing þar
sem kaupendur hafa undantekn-
ingarlítið verið valdir af stjórn-
málamönnum í stað uppboða eigi
þar hlut að máli? Getur verið að
tilfærsla verðmæta upp á
300.000.000 kr í formi kvóta til fá-
menns hóps eigi þar hlut að máli?
Að minnsta kosti á þetta sérís-
lenska markaðsskipulag ekkert
skylt við hugmyndir Miltons
Friedman. ■