Sveitarstjórnarmál - 01.12.1941, Blaðsíða 16

12
SVEITARSTJÓRNARMÁL
meira en fátækraframfærslan nam árið
1937. Sé litið á þessar tölur einar út af
fyrir sig, verður ekki talið, að aukningin
sé stórkostleg, sízt af öllu þegar tillit er
tekið til hinna miklu atvinnuerfiðleika,
sein flestir kaupstaðir og kauptún áttu
við að stríða á árinu 1938.
Sé framfærslan 1938 borin saman við
framfærsluna 1936, er hún rúmlega 187
þúsund krónum lægri en hún var 1936.
Þessar tölur eru þó ekki sambærilegar,
því árið 1936 voru gamalmenni allflest
talin á framfærslustyrknum, en þeirn eru
nú mörgum veitt ellilaun, sem koma
ekki fram í sjálfri fátækraframfærslunni
fyrir 1938.
Til samanburðar verður því fátækra-
framfærslan 1937 réttust, og nemur
hækkunin þá síðasta árið rúmlega 87
Inisund krónum, eins og áður er sagt.
Hvernig skiptist nú þessi framfærsla
niður á landsfólkið?
Á árinu 1938 voru hér í landinu 214
sveitarfélög. Þar af voru 8 kaupstaðir,
þ. e. hæjarfélög með kaupstaðarréttind-
um, 12 kauptún, sem höl'ðu yfir 500 íbúa,
og 194 önnur sveitarfélög, þ. e. hreppar
til sveita og kauptún með undir 500
íbúum.
Kaupstaðirnir bera vitanlega langsam-
lega mestan hluta fátækrabyrðanna, sein
skiptast í heildardráttum þannig niður
á kaupstaði, kauptún og hreppa:
Reykjavík ............. kr. 1 676 942.00
Aðrir kaupstaðir
(7 að tölu).......... — 755 836.00
Kauptún (12 að tölu) ,. —____310 717.00
Kaupstaðir og kauptún
(20 talsins) samtals . kr. 2 743 495.00
Önnur sveitarfélög
(194 talsins) ....... — 535 467.00
Alls kr. 3 278 962.00
Sést af þessu, að Reykjavíkurkaupstað-
ur einn ber að kalla nákvæmlega helming
(50%) allrar fátækraframfærslunnar í
landinu. Kaupstaðirnir allir, þar með tal-
in Reykjavík og stóru kauptúnin, bera
samtals um % hluta allrar fátækrafram-
færslunnar, en þau 194 sveitarfélög, sem
höfð eru sér í flokki, þ. e. hreppar og
smákauptún, bera ekki nema tæplega %
hluta hennar.
Það lætur nærri, að jafmnargt fólk sé
samtals i kaupstöðum þeim og kauptún-
um, sem bera % hluta framfærslunnar,
eins og í þeim 194 sveitarfélögum, sem
ekki bera nema Vo hlutann, og er þá auð-
sætt, hve gífurlegur munur er á þeirri
fjárupphæð, sem kemur á hvern mann í
hvorum þessara flokka, ef íbúatalan ein
er lögð til grundvallar. En þar sem mann-
fólkið eitt út af fyrir sig er algerlega
rangur grundvöllur að byggja á við rétta
athugun þessara mála, skal ekki frekar
að því vikið hér. Þar sem mörgum mun
forvitni að heyra, hversu þung fram-
færslan er i hinuin stærri kaupstöðum og
kauptúnum, vil ég geta hér nokkurra
staða.
Næst Reykjavík kemur Hafnarfjarðar-
kaupstaður. Nemur fátækraframfærsla
þar 181 þúsund krónum. Þá eru Vest-
mannaeyjar þriðju í röðinni með 166
þúsund krónur, ísafjörður hefur 139 þús.
krónur, Akureyri 114 þúsund krónur,
Siglufjörður 72 þúsund krónur, Neskaup-
staður 46 þúsund krónur og loks Seyðis-
fjörður með 34 þúsund krónur. Hundruð-
um króna er hér sleppt.
Af kauptúnum eru hæst Akranes með
48 þús. kr. og Keflavík og Eskifjörður
með 44 þús. kr. hvort. Lægst kauptún-
anna er Borgarnes, sem raunverulega
hefur engin útgjöld til fátækramála á ár-
inu 1938, því endurgreiðslur á veittum
framfærslustyrlc fyrri ára nema meiru en
því, sem veitt er í styrk á þessu ári.
Af hreppsfélögunum og smákauptún-
unum eru 35, sem engan framfærslustyrk
liafa veitt á árinu 1938, en sum þeirra
hafa veitt nokkurn elli- og örorkustyrk,
sem með réttu má telja framfærslustyrk
að nokkru leyti. Engin ellilaun eða ör-
orkubætur eru greidd í 22 hreppsfélög-
um, en sveitarfélög, senx hvorki greiða