Sveitarstjórnarmál - 01.12.1942, Qupperneq 19

S VEITA RST.I ÓRNARM Á L
41
styrkþurfans, annars staðar mikið. Nokk-
ur sveitarfclög greiða engin ellilaun og
örorkuhælur, önnur nijög lág, en kaup-
staðirnir og stærstu kauptúnin greiða há-
markið.
Hér þarf að koma á föstii skipulagi,
semja ákveðnar reglur til samræmingar
milli sveitarfélaganna annars vegar og
styrkþeganna hins vegar með sömu á-
stæður i hinum niörgu sveitarfél. Það er
ekki nóg, að Tryggingarstofnunin setji
liámark ellilauna lil einstaklings, það
verður að tryggja gamalmennum sama
rétt alls staðar á landinu.
Reglur þessar her að miða við ástæður
launþega og aldur, einnig efni nákominna
skyldmenna. En síðasta atriðið þarf ræki-
legrar athugunar við, einkum skyldur
harna gagnvart foreldrum, en um það
virðist allt vera á reiki og ýmsar skoð-
anir uppi.
Skýr ákvæði þarf um það, hvort eigin-
konur, se.m eru öryrkjar, eiga að l'á ör-
orkubætur, ef menn þeirra eru fullvinn-
andi og með góðar tekjur. Það vantar,
hvort örorkuhætur eigi aðeins að greiðast
samkvæmt örorkumati, eða eftir efnum
og ástæðum öryrkjans og skyldmenn-
anna, eins og tíðkast um úthlutun elli-
launannh. Sveitarfél. ber að leggja á-
herzlu á það, að nú á þessurn peninganna
tímum verði Lífeyrissjóður íslands efld-
ur svo, að gamalmenni fái fullan lífeyri.
Það er margt fleira, sem öllum sveitarfé-
lögurn er sameiginlegt i tryggingunum
og þarf umhóta við.
Væri ekki rétt fyrir þau að vinna að
því, að sjúkrasamlög störfuðu einnig i
sveitunum og' þar vrði komið á skyldu-
tryggingum?
Fátækraframfærslan.
Ein viðkvæmustu og vandamestu mál
sveitarfélaganna eru framfærslumálin. Á
ineðan það misræmi er í kjörum almenn-
ings, að menn þurfa að leita á framfærslu
liins opinbera, verður framkvæmd þess-
ara mála að vera mannúðleg, en þau eru
algerlega í höndum sveitarfélaganna.
Fátækraframfærslan hefur lengst af
verið einna þyngst á vogarskál gjaldanna,
en árið 1938 nema þau hjá öllum sveitar-
félögum landsins samanlagt um % af á-
lögðum útsvörum. Vantar þá tekjurnar
lrá jöfnunarsjóði á móti. Aðalframfærsl-
an er lijá kaupstöðunum, og kom hún
mjög misjafnt niður, þar til jöfnunar-
sjóður bæjar- og sveitarfélaga var stofn-
aður 1937 og ríkissjóður tók að jafna
framfærsluna í landinu.
Vafalaust má telja lögin um fram-
færslujöfnunina eina beztu ráðstöfun Al-
þingis fyrir sveitarfélögin, og eina þeirra
láu, sem ekki hafa beinlínis stuðlað áð
auknum útgjöldum fyrir þau. Hafa hér
eflaust lagt hönd að verki menn með
skilning á málefnum sveitarfélaganna.
Ymsir annmarkar eru á framfærslu-
lögunum og þó einkum framkvæmd
þeirra. Er með þau eins og annað um
sveitarfél., að sinn siður er í hverju
þeirra um framkvæmdirnar. Veiting
lramfærslustyrkja er á marga vegu og
þeir misjafnir. Sums staðar eru þeir veitt-
ir í peningum eða vöruávísunum, ákveðin
upphæð á styrkþega viku- eða mánaðar-
lega, en þó niisháar á hinum ýmsu stöð-
um. Annars staðar er úthlutað vikulega
vissum matartegundum án tillits til vcrð-
lags. Hér er verkefni fyrir sveitarfél. til
að vinna að samræmingu styrkveitinga.
Það verður að ákveða lágmark l'ram-
færslulífeyris styrkþega, miðað við verð-
lag á hverjum tíma, svo eitt sveitarfélag
koinist ekki hjá að greiða 20 kr„ meðan
annað greiðir 30 undir sömu kringum-
stæðum. Akvæðin um meðlög með hörn-
um ekkna þurfa að vera skýrari, hvenær
ekknastyrkir skuli veitast, og jafnframt
hvort ekkja missir rétt til meðlags, ef
hún tekur saman við mann, þótt hún gift-
ist ekki. Meiri festa þarf að fást i greiðslu
með óskilgetnum börnum og nánari sam-
vinna að takast um innheimtu þeirra milli
sveitarfélaganna.
6