Sveitarstjórnarmál - 01.12.1942, Blaðsíða 21

SYEITA RSTJ Ó R N ARMÁL
íiifclaga, sein cngan striðsgróðaskait
hafa, 6f7 af ölluin stríðsgróðaskattinuni
í landinu, og er þetta smávægileg sára-
l)ót, þvi þessi skattur nam 1941 2 705 þús.
kr., og' falla þá í hlut hér uin hil allra
sveitarfél. landsins einar 162 þús. kr.
Þau sveitarfclög, en þau eru sárafá, hlutu
1 080 þús. kr. Hefðu sveitarfélögin hins
vegar fengið 12f7 áf tekju- og eignar-
skattimun 1941, sem nam samtals 9 248
þús. kr., kom í þeirra hlut 1 109 700 kr.,
en það hefði komið miklu jafnara niður
og stríðsgróðasveitarfélögin gátu lagl
meiri útsvör á þcnnan hluta tekna gjald-
endanna, þ. e. stríðsgróðann.
Sveitarfélögin mega að nokkru ievti
sjálfum sér um kenna, hvernig gengið er
á hlut þeirra njeð alls konar lagasetningu
um aukin litgjöld og rvrða tekjustofna.
Þau láta sér nægja að kvarta hvert í sínu
horni og hafa ekkert samstarf um sín
margþættu og mikilsverðu málefni.
Samtck sveitarfélaganna.
Með framan rituðu hefur verið hent á
ótal margt, er sveitarlelögunum er sam-
eiginlegt, sameiginlega hagsmuni í fjölda
mörgu, mjög mismunandi framkvæmdir
á sama máli, óþægilega annmarka á lög-
gjöfinni um hið margþætta starf þeirra,
sem aðeins sveitarfélögin sjálf vita,
livaða umhætur þarf að gera á.
Hérlendis starfa alls konar stétta- ög
menningarsamhönd, er virðast nauðsyn-
legur þáttur í lífi og haráttu þjóðarinnar.
NTið höfum fyrir löngu komið auga á gildi
þessara samtaka, og standa þau á verði
um hagsnnmi og réttindi félagsmanna.
Arlega halda félagasambönd ])essi full-
trúaþing, sem marka stefnu þeirra og
treysta samtökin. Hændurnir hafa Bún-
aðarfélagið, útyegsmennirnir Fiskifé-
lagið og Útvegsmannasamhandið, verka-
mennirnir Alþýðusambandið, opinherir
slarfsmenn sitt eigið samhand, og mörg
lleiri mætti tetja. Samvinnufélögin fylkja
sér um S. í. S., kaupmenn u.m Innflvtj-
endasambandið <>. þ. u. I. Þing surnra
43
þessara sarubanda standa i marga daga,
jafnvel vikur, og hafa mikil áhrif á lög-
gjöfina um hagsmunamál sín. Mundu
Jiændurnir kjósa að hafa ekkert húnaðar-
þing, fiskimennirnir ekkert fiskiþing?
Xei, áreiðanlega ekki. Þau eru sterkur
])áttur í lífsbaráttu þeirra.
Hví skvldu ekki ])essi 218 sveitarfélög á
íslandi einnig hafa m'eð sér samtök?
Hvers vegna hafa kaupstaðirnir, sem um
helmingur landsfólksins hvggir, ekki
allsherjarsamband?
Jónas Guðmundsson leggur til í „Sveit-
arstjórnarmálum“, að stofnað verði félag
íslenzkra sveitarstjórnarmanna, til ])ess
að auka samheldni sveitarstjórnarmanna,
sem hann telur, að séu nokkuð á annað
þúsund, og hafi félagið „það inarkmið að
hafa áhrif á alla ])á löggjöf, sein um sveit-
armálefni er sett, og gæta á allan hátt
hagsmuna sveitarfélaganna."
Þessi merkilega tillaga er íhugunar-
verð fyrir alla þá, sem fást við sveitar-
stjórnarmál, en ég tel, að það ætti að fára
aðra leið um allsherjarsamtök sveitar-
lelaganna, og skal nánar að ])ví vikið.
Þeir, sem fást við sveitarstjórnarmál,
eru ol't ekki nema takmarkaðan tima i
hreppsnefndum og bæjarstjórnum og
hafa þá aðeins full réttindi í félaginu á
þeim tí.ma. Jafnframt væri of dýrt fyrir
l'jöldann af sveitarstjórnarmönnum að
sækja fundi í Reykjavík á sinn kostnað.
Mundi þetta leiða til ]>ess, að aðallega
menn af Suðurlandi sæktu þessa fun.di
og yrðu alls ráðandi.
Tel ég, ,;ið réttara væri að stofna
Landssamband sveitarfélaga, sem heitti
sér fvrir hagsmunum þeirra. Skvldi sam-
hand þetta halda þing einu sinni á ári.
Fulltrúá með umboði sveitarstjórnar
ætti hvert hæjar- og hreppsfélag að kjósa
og senda á ])ingið. Um fjölda fulltrúa,
eltir ibúatölu sveitarfélagsins, gæti stofn-
þing ákveðið. Miðstjórn og framkvæmda-
stjórn sæli í Reykjavík, skipuð fulltrú-
um al' Suður- og Suðvesturlandi. Sain-
handsstjórn skyldi skipnð fulltrúum um