Sveitarstjórnarmál - 01.02.1975, Blaðsíða 34

þinghaldi og sérstakri fylkisstjórn og fylkisstjóra.
Hverju í'ylki verði skipt í kjördæmi, sem stungið
er upp á, að verði liin sömu og athugunarsvæði
þau, 66 að tölu, sem áður er vikið að, sbr. liand-
bók sveitarstjórna nr. 7 bls. 14-65. Fulltrúar yrðu
kosnir með hlutfallskosningu til fjögurra ára og
allt að fimm uppbótarfulltrúum til jöfnunar á
milli flokka. Samkvæmt þessari hugmynd, yrði
tala fylkisþingsfulltrúa nokkuð breytileg í hinum
ýmsu fylkjum, eða frá 25-35.
Á fundinum með fulltrúum landshlutasam-
takanna fékk þessi fylkjahugmynd slæmar und-
irtektir. í lok fundarins kom þó í ljós, að allur
þorri fulltrúanna vildi ekki kasta hugmyndinni
fyrir róða, en taldi rétt, að nefndin íhugaði
hugmyndina betur og reyndi að bæta liana.
Hér er ekki tírni til að rekja efni þessarar
frumvarpshugmyndar ítarlega, en vikið skal þó
enn að tveim atriðum:
Verkefni fylkjanna
Á þessum fundi konni fram raddir, sem töldu
rétt að setja í frumvarpið skýlaus ákvæði um,
livaða stjórnsýsluverkefni sknli leggja undir fylk-
in. Stefna Sambands íslenzkra sveitarfélaga er
hins vegar sú, að landshlutasamtökunum verði
smám saman falin bein stjórnsýsluverkefni, eftir
því, sem þau þróast. Á þessari stefnumörkun
sambandsins er fylkishugmynd nefndarinnar
byggð. Eins og áður er sagt, er gert ráð fyrir
heimild stjórnvalda til þess að fela fylkjunum
ýmis nánar tiltekin verkefni til meðferðar. Um
kostnað við framkvæmd slíkra verkefna fari eftir
samningum milli fylkjanna og hlutaðeigandi
stjórnvalda. í þessu sambandi er rétt að geta
þess, að ætlazt er til, að fylkin geri tillögur um
löggjafarmálefni, senr þau varða. Þegar reynslan
liefur leitt í ljós, að meðferð verkefna, sem
fylkjunum hafa verið falin, hefur gefizt vel, er
eðlilegt framhald, að fylkin beiti sér fyrir laga-
setningu, sem lögfesti slík verkefni á vegum
þeirra. Ef raunverulegur vilji er fyrir því lijá
ríkisstjórn og Alþingi að dreifa valdinu að ein-
hverju leyti til byggðarlaganna, er nauðsynlegt að
lögl'esta stjórnvald, sem sé þess umkomið að fara
með það vakl, sem þannig yrði fært úr höndum
stjómvalda í höíuðborginni. Sveitarfélögin valda
fæst slíku hlutverki, svo sundurleit sem jiau eru
og flest fámenn og lítils megnug. Hin stefnan, að
leggja þegar tiltekin stjórnsýsluverkefni undir
fylkin með löggjöf, kallar á leið á löggjöf urn
tekjustofna handa fylkjunum, sem gæfu nægar
tekjur til að standa nndir þeim framkvæmdum,
sem verkefnunum fylgja. Hætt er við, að löggjaf-
inn verði tregur til setningar slíkra skattalaga,
áður en nokkur reynsla er fengin af stjórnsýslu-
starfi fylkjanna. Að nn'nu rnati er stefna sam-
bandsins í þessurn efnum alveg rétt. Hún er lík-
leg til þess, að sá árangur náist, að vald fylkjanna
verði aukið eftir því, sem þau þróast. Má í þessu
sambandi minna á þá stefnu, sem fram kemur
í lögunum um grunnskóla.
Val fulltrúa
á fylkisþing
Hitt atriðið, sem hér verður rætt, varðar kosn-
ingu fulltrúa á fylkisþingin. í fyrstu lmgmynd-
inni um fylkjaskipun, sem rædd var í nefnd-
inni, var tekin upp regla sú, um fulltrúaval, sem
er í frumvarpinu um landshlutasamtökin. Sam-
kvæmt þeirri reglu er öllum sveitarfélögum
tryggt sæti á fylkisþingum, en þó misjafnlega
mörgurn eftir fólksfjölda sveitarfélaganna. Sum-
ir nefndarmanna töldu þessa reglu óhæfa vegna
þess, að hún tæki ekki réttilega tillit til stjórn-
málaflokkanna. Afleiðingin yrði sú, að stóru
flokkarnir yrðu alls ráðandi, en ntinni flokkar
hefðu lítil eða engináhrifáafgreiðslumála.Þetta
væri ólýðræðislegt og í fyllsta ósamræmi við gild-
andi meginreglu í íslenzku Jijóðfélagi. Auk Jress
væri augljóst, að slík skipan fylkisjringa mundi
valda Jjví, að stjórnvöld mundu alls ekki fela
fylkisþingum nein Jrau verkefni, sem einhverju
máli skiptu, og hindra Jrannig J)á Jrróun, sem
stefnt væri að, sem sé að fylkisjnngum yrði með
tímanum smám saman falin stjórnsýsluverk-
efni. Á hinn bóginn taldi nefndin eðlilegt, að
hvert sveitarfélag ætti rétt á fulltrúa á fylkis-
SVEITARSTJÓRNARMÁL