Sveitarstjórnarmál - 01.04.1975, Blaðsíða 35

mestu leyti að vera hringtengdar, en það merkir,
að hver punktur getur fengið vatn úr tveimur
áttum.
1 samfelldri byggð ætti fjarlægð á milli bruna-
liana að jafnaði ekki að vera meiri en 200 m,
og alls ekki yfir 300 m. I nánd við allar meiri-
háttar áhættur ættu að vera brunahanar. Það
tíðkast nú rnjög að nota 3” plastpípur í vatns-
leiðslur, og helzt ekki víðari en 3” vegna þess,
að slíkar pípur fást upprúllaðar, og því fljót-
legt að leggja þær. Þær eru of mjóar til að fæða
brunahana á fullnægjandi hátt, og er mjög átals-
vert, að slíkt vinnuhagræðingarsjónarmið skuli
vera látið ganga fyrir öryggissjónarmiðum, í
þessu sambandi sakar ekki að benda á, að sam-
kvæmt lögurn um brunavarnir og brunamál frá
árinu 1969 ber sveitarstjórnum skylda til að
hlutast til um, að ávallt sé fyrir hendi nægilegt
slökkvivatn. Sem betur fer hagar svo til hér á
landi, að í flestum eða öllum þéttbýliskjörnum
er hægt að komast í sjó, stöðuvatn eða á og fá
þannig nægilegt slökkvivatn, þótt oft þurfi raun-
ar að dæla óhæfilega langt, þannig að of lítið
vatn næst á brunastað. Hér er um gildan vara-
sjóð að ræða, þótt hann geti í fæstum tilvikum
kornið að sama gagni og vel hönnuð vatnsveita.
Brunavarnir
í sveitum
Áður en ég læt þessu spjalli lokið um vatns-
tökuskilyrði, verður ekki hjá því komizt að minn-
ast nokkuð á sveitirnar í því sambandi. 1 lögum
um brunavarnir og brunamál frá 1969 eru þær
látnar liggja á rnilli hluta, þar sem trauðlega
þótti raunhæft að gera sveitahreppum skylt að
hafa slökkvilið. Þetta hefur þó farið á annan
veg í raun. Langflest samfelld landbúnaðarhéruð
eru nú komin með eigin slökkvilið eða hafa
samvinnu við slökkvilið í nærliggjandi þéttbýlis-
kjarna, nema hvorttveggja sé.
Vatnstökuskilyrði fyrir slökkvivatn í sveitum
er víða ærið vandamál, þótt 'oft megi um bæta
með lítilli fyrirhöfn og tilkostnaði. Brýna nauð-
syn ber til, at búin verði til spjaldskrá yfir vatns-
tökuskilyrði fyrir hvern sveitahrepp, þar sem
ijarlægðir og aðstaða öll er sýnd á afstöðuupp-
drætti fyrir hvern bæ um sig. Skal afrit af slíkri
spjaldskrá ávallt vera í slökkvibíl.
Brunaþríhyrningurinn
Að lokum lield ég, að vel fari á því að enda
þetta spjall með því að fara nokkrum orðum um
hinar eðlisfræðilegu forsendur bruna. I því sam-
bandi er oft talað um brunaþríhyrninginn, þ.e.
a.s. þá þrjá þætti, sem fyrir hendi þurfa að vera
til að bruni geti myndazt. Hér er um að ræða
eftirfarandi þrjú atriði: 1 fyrsta lagi eldsmat,
þ.e.a.s. efni, sem geta brunnið, í öðru lagi súr-
efni, sem eldurinn fær yfirleitt í venjulegu and-
rúmslofti, og í þriðja lagi hita. Sé einhver af
þessurn þáttum numinn burt, slokknar eldur-
inn. Sem dæmi um þá slökkviaðferð að nema
burt eldsmatinn má t.d. nefna heybruna, þegar
hey er drifið út úr hlöðu, áður en það brennur.
Hindra má aðgang súrefnis að eldi með ýmiss
konar kemiskum slökkviefnum, en þessu verður
þó sjaldnast við komið, nema þegar eldur er
á byrjunarstigi. Ef eldur verður laus fyrir alvöru,
þ.e.a.s. ef urn stórbruna er að ræða, þá er venju-
lega aðeins eitt sem dugir, og það er kæling.
Vatn er langbezta kæliefni, sem til er í náttúr-
unni. Ég vil svo ljúka þessum hugleiðingum
með því að vitna í orð Hyllands, slökkviliðs-
stjóra í Osló, sem ég lieyrði hann einu sinni við-
hafa í erindi um brunamál. Hann sagði. „Ef um
magnaða húsaelda er að ræða, er aðeins þrennt,
sem þýðir að reyna. Þetta er í fyrsta lagi vatn,
í öðru lagi vatn og í þriðja lag meira vatn.“
SVEITARSTJÓRNARMÁL