Sveitarstjórnarmál - 01.06.1995, Blaðsíða 29

SOFN
Núverandi hús héraðsskjalasafnsins
á Egilsstööum en þar var áður sím-
stöö. Ljósm. Hjörleifur Guttormsson.
Árið 1976 eru áætlaðar kr. 450 þús. til bókasafnanna.
Viðhorf sýslunefndar í málefnum bókasafna var það
að hvert og eitt sveitarfélag skyldi fá að greiða bóka-
safnsframlag sitt til heimabókasafns uns breyttri skipan
um bókasafnshverfi yrði komið á. Hún er þó ekki á móti
héraðsbókasöfnum sem geta náð yfir marga hreppa en
telur fráleitt að skipa öllum byggðarlögum sunnan Eski-
fjarðar í eitt bókasafnshérað (með safni í Breiðdal).
Ekki er með öllu útilokað að héraðsbókasöfnin hafi
dregið úr bókaútlánum, t.d. í fjarlægari hreppum. Til
dæmis er líklegt að fólk úr Fáskrúðsfirði og Geithellna-
hreppi noti lítt héraðsbókasafn í Breiðdal sökum fjar-
lægðar, enda kemur í ljós að slfk hreppsbókasöfn skirr-
ast við að leggja heimabókasöfnin niður, og á sýslufundi
1977 styður sýslunefnd þá hugmynd að einstök sveitar-
félög fái að hafa áfram heimasöfn sín og greiða framlag
sitt til þeirra. Árið 1980 er oddvita sýslunefndar falið að
athuga þetta mál við bókafulltrúa. Það gerir oddviti og
skýrir frá því á sýslufundi að von sé á breyttri skipan
bókasafnsumdæmanna.
Eftir 1980 er ekki minnst á bókasafnsmál á sýslufund-
um og líklegt að horfið hafi verið frá of einstrengings-
legri reglu um héraðsbókasöfn.
Árið 1979 fá héraðsbókasöfn 800 þús. kr. úr sýslu-
sjóði og árið 1981 kr. 18 þús. (peningaskipti).
Bæði sveitarbókasöfn og héraðsbókasöfn eru út-
lánasöfn og bókakaup til þeirra tilviljunarkennd og mið-
uð helst við almenna eftirspum eftir bókum til lestrar.
Bækur eru til tvennra nota, sumar til að lesa þær, aðrar
til að fletta upp í þeim - heimildarrit. í héraðs- og sveit-
arbókasöfnun em aðallega fyrrtöldu bækumar.
Safnhugmyndin, sem áður var minnst á, var býsna
snjöll, sýslusafn með völdum bókakosti og héraðsskjala-
safn í einu lagi og útlán takmörkuð. Þessi hugmynd var
aftur upp tekin kringum 1974 og komst þá í framkvæmd.
(Sjá Héraðsskjalasafn).
Héraösskjalasafn Austfiröinga
Þegar leið að ellefu hundmð ára afmæli byggðar á ís-
landi kaus sýslunefnd nefnd til að minnast þess. Það var
árið 1970 og voru í nefndina kosnir Ármann Halldórs-
son, Kristján Ingólfsson og Magnús Guðmundsson, tveir
fyrrtöldu utan sýslunefndar en Magnús sýslunefndar-
maður. Þessi nefnd kom fljótlega saman og ræddi þá um
væntanleg hátíðahöld í sýslunni, og von bráðar komu
Norðmýlingar og kaupstaðimir, Nes- og Seyðisfjarðar-
kaupstaður, í umræðumar og varð samkomulag um sam-
eiginleg hátíðahöld Múlaþings alls. Segir frá þeim í kafl-
anum Þjóðhátíðir.
Einnig barst í tal - að fmmkvæði Kristjáns Ingólfsson-
ar - að minnast ellefu alda byggðar auk þess með varan-
legri hætti, menningarlegu átaki sem hefði framtíðar-
gildi. Kristján lagði til að stofnað yrði héraðsskjalasafn á
Austurlandi.
Árið 1971 komu þeir Kristján og Ármann á sýslu-
nefndarfund en Magnús var þar fyrir sem sýslunefndar-
maður Reyðarfjarðarhrepps. Þar lagði nefndin fram til-
lögu sína um stofnun héraðsskjalasafns og er skemmst
frá að segja að henni var vel tekið og hún samþykkt. Til-
lagan var á þessa leið:
„Sýslunefnd Suður-Múlasýslu samþykkir að minnast
ellefu alda afmœlis íslandsbyggðar með framkvæmd er
hafi menningarlegt framtíðargildi. Því samþykkir sýslu-
nefndin að stofna héraðsskjalasafn á Austurlandi og
ennfremur að leita samstaifs um það mál við önnur lög-
sagnarumdœmi í hinuforna Múlaþingi. “
Safninu skyldi tryggja rekstur af eignaraðilum þess og
það skyldi starfa eftir lögum og reglugerð um héraðs-
9 1