Sveitarstjórnarmál - 01.10.2000, Qupperneq 43

MENNINGARMÁL
Starf samráðsnefndarinnar gæti skipt
sköpum um byggðarþróun í landinu
- segir í ályktun aðalíundar Bandalags íslenskra leikfélaga
Á aðalfundi Bandalags íslenskra
leikfélaga, sem haldinn var á Höfn í
Homafirði 29. apríl til 1. maí sl., var
gerð ályktun stíluð til menntamála-
ráðherra, stjórnar sambandsins og
stjómar Byggðastoffiunar svofelld:
Aðalfundur Bandalags íslenskra
leikfélaga, haldinn á Höfn í Homa-
fírði 29. apríl til 1. mai 2000, fagnar
því að menntamálaráðuneyti, Sam-
band íslenskra sveitarfélaga og
Byggðastofnun hafa komið á sam-
ráðsnefnd um eflingu menningar á
landsbyggðinni. Fundurinn telur að
hér sé um brýnt verkefni að ræða
sem skipt geti sköpum um byggðar-
þróun í landinu og hvetur til þess að
starf samráðsnefhdarinnar verði vel
kynnt og leitað umsagnar sem
flestra hagsmunaaðila.
Almennt um aóstæóur til
menningarstarfsemi á
landsbyggöinni
Ályktuninni fylgdi svofelld grein-
argerð:
I öllum byggðarlögum er að fínna
fólk sem hefur áhuga á einhverju
því sem að menningarstarfsemi lýt-
ur, svo sem iðkun leiklistar, tónlist-
ar, danslistar eða myndlistar auk
bókmenntagreina. Menning i dreif-
býii og þéttbýli er ekki ólíkrar gerð-
ar nema að einu leyti. í stórum sam-
félögum virðist sem meginþorri
íbúa sé neytendur listar en í hinum
smærri samfélögum ber meira á því
að íbúamir sjálfir afli sér þekkingar
og standi fyrir viðburðum, sem
tengjast ofangreindum listformum
og fleiri ótöldum. Að sjálfsögðu
tengist þetta takmörkuðu framboði
listviðburða í dreifbýli ólikt því sem
oft gerist í borgarsamfélagi.
Þessi gerð listnautnar og listsköp-
unar er undirstaða þess að fólk læri
að njóta og meta þær listgreinar sem
eru svo mikilvægar menningu
hverrar þjóðar. Ef ekki kemur til
þessi framtakssemi alast upp kyn-
slóðir sem fara þess á mis að læra
að meta lifandi sönglist, hljóðfæra-
leik eða leiklist, einfaldlega vegna
þess að listgreinamar eiga sér ekki
hefð í byggðarlaginu. Ur ófrjóum
jarðvegi spretta ekki gróskumiklar
jurtir.
Sú menning og iðkun listar sem
landsbyggðin fóstrar er frjór og
nauðsynlegur kjami og bakland ís-
lenskrar listsköpunar. Þessi starf-
semi nýtur ekki verðskuldaðrar at-
hygli og þarfnast þess að vera kom-
ið á framfæri á markvissan hátt, svo
þjóðin öll megi sjá og njóta.
Hér verður getið nokkurra þátta
sem þarfnast umræðu og snerta
þennan vettvang. Af skiljanlegum
ástæðum verður einkum fjallað um
starfsemi áhugaleikfélaga og leik-
starfsemi.
Um opinberar stofnanir
Bæta þarf aðgengi að faglegri að-
stoð í öllum listgreinum. Leikfélög-
um þarf að vera kleift að ráða til sín
fagfólk án þess að kostnaðurinn
sligi þau. Þjóðleikhúsinu þyrfti að
vera mögulegt að „lána“ eða leigja
út leikara, leikstjóra, hönnuði og
tæknimenn. Til dæmis mætti veita
sérstakan styrk til Þjóðleikhússins
þannig að það geti ráðið til sín leik-
stjóra (2-3 stöðugildi), sem beinlín-
is ættu að sinna landsbyggðinni.
Þannig tengdist starfsemi hússins á
beinan hátt leiklistarstarfi víða um
land.
Gera verður Þjóðleikhúsinu fjár-
hagslega kleift að sinna þeirri eðli-
legu skyldu sinni að senda sýningar
um allt landið. Undanfarin ár hefur
Þjóðleikhúsið boðið einni sýningu
áhugaleikfélaga í húsið snemmsum-
ars og hefur það ffamtak mælst afar
vel fyrir. Mikilvægt er að auka og
útvíkka þetta samstarf og æskilegt
væri ef hlutverk hússins fæli í sér að
hýsa leiksýningar af landsbyggðinni
2^1 vikur á ári. Þannig yrði Þjóð-
leikhúsið gagnvirk gátt menningar-
strauma í landinu.
Þjóðleikhúsið gegnir veigamiklu
hlutverki hvað varðar útlán á bún-
ingum o.fl. Þennan þátt þarf að
styrkja þannig að húsið geti átt og
leigt út muni á verði sem er viðráð-
anlegt.
Hinn nýi Listaháskóli ætti að
haga námsskrá sinni þannig að nem-
endur hans taki nokkurs konar
„kandídatsár“ með starfi utan skól-
ans. Þannig starfi nemendur á leik-
listarbrautum með áhugaleikfélög-
um hluta af námstímanum. Eðlilegt
er að skólinn taki upp kennslu á
leikstjómarbraut.
Hlutverk sveitarfélaga
Aðstaða þarf að vera í hverju
byggðarlagi fyrir leiksýningar, tón-
leikahald og aðra menningarstarf-
semi. Slík aðstaða á að vera jafn
233