Morgunblaðið - 10.11.2011, Blaðsíða 23

UMRÆÐAN 23
Bréf til blaðsins
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 2011
Nú er komið í ljós
að svokölluð „end-
urbygging“ Þorláks-
búðar í Skálholti er
byggð á ósannindum
sem Árni Johnsen al-
þingmaður hefur
spunnið og vélað
kirkjuráð þjóðkirkj-
unnar til verksins með
sér.
Kirkjuráð hefur
samþykkt (2. nóv. sl.)
að gera „ekki athugasemdir við að
Þorláksbúðarfélagið ljúki fram-
kvæmd verksins þar sem fyrir liggi
að byggingarleyfi verði gefið út,“
(leturbreyting mín) sagði í frétt á
mbl.is 5. nóvember sl. Í Morg-
unblaðinu 9. september síðastliðinn
var haft eftir Árna Johnsen tals-
manni Þorláksbúðarfélagsins:
„Þetta var allt formlega samþykkt
og fengust leyfi fyrir fram-
kvæmdum frá réttum aðilum.“ Aft-
ur sagði þingmaðurinn í Morgun-
blaðinu 23. september „að öll
réttmæt stjórnvöld hafi samþykkt
verkefnið“. Þetta eru hrein ósann-
indi, því eins og fram kemur í bók-
un kirkjuráðs var ekki búið að gefa
út byggingarleyfi 2. nóvember. Í
byrjun nóvember var sem sé ekk-
ert byggingarleyfi til staðar. Það
kom svo fram í Morgunblaðinu 8.
nóvember að 4. nóvember 2011
hefði verið gefið út framkvæmda-
leyfi. Leyfi fyrir framkvæmdum
sem hófust á árinu 2010! Skýring
byggingafulltrúa er sú að sögn
Morgunblaðsins að leyfið hafi ekki
verið gefið út fyrr vegna beiðni um-
sækjanda! Einnkennileg stjórn-
sýsla, vægast sagt. Gilda önnur lög
í þessu landi um Árna Johnsen og
Þorláksbúðarfélagið en aðra borg-
ara og félög í landinu? Þá hefur
líka komið fram að aldrei hefur
verið haft samband við afkomendur
Harðar Bjarnasonar arkitekts sem
fara með höfundarrétt að verki
hans, Skálholtskirkju. Leyfi frá
börnum hans lá sem sé ekki fyrir.
Við þau var aldrei rætt.
Rétt yfirvöld og rétthafar hafa
því ekki samþykkt þessa tóftar-
byggingu sem nú er að rísa við
kirkjuvegg Skálholtskirkju. Bókun
kirkjuráðs staðfestir að Árni John-
sen sagði ósatt. Ormar Þór Guð-
mundsson arkitekt hefur greint frá
því í grein í Morgunblaðinu 17.
september að það sé rangt sem
Árni Johnsen hefur haldið fram í
sama blaði að Þorláksbúð tengist
800 ára kirkjusögu Skálholts því
Þorlákur biskup hafi reist hana á
tólftu öld. Þorláksbúð var ekki reist
fyrr en eftir bruna svonefndrar
Árnakirkju árið 1527 og þá sem
bráðabirgðaskýli fyrir messuhald.
Þetta er enn einn þátturinn í þess-
ari löngu fléttu ósann-
inda. Kirkjan verður
að hreinsa sig af þessu
máli og það er óskilj-
anlegt að kirkjuráð
skuli hafa látið blekkja
sig eins og nú er ber-
lega komið í ljós.
Biskup Íslands sagði
í grein í Morgun-
blaðinu 17. september
síðastliðinn (um Þor-
láksbúð í Skálholti):
„Þorláksbúðarfélagið
hefur borið hitann og
þungann af verkefn-
inu. Kirkjuráð og biskup Íslands
bera ábyrgð á öllum fram-
kvæmdum í Skálholti og geta ekki
vikist undan því.“ Fram hefur kom-
ið að biskup sat hjá við afgreiðslu
málsins í kirkjuráði í sl. viku.
Kirkjuráð hefur þannig beitt valdi
sínu gegn biskupi sínum, biskupi
Íslands. Það er ótrúlegt, en sorg-
lega satt.
Það er svo annar angi þessa máls
að starfsfólk Skálholtsskóla hlýtur
þessa daga að hugsa sitt. Þar hefur
öllum verið sagt upp störfum. Sam-
tímis er varið milljónum í þetta
skemmdarverk við Skálholtskirkju.
Því verður ekki trúað að kirkjan
haldi áfram byggingu þessa torf-
kofa við Skálholtsdómkirkju, torf-
kofa sem byggður er á hreinum og
rakalausum ósannindum. Nú þarf
kirkjuþing eða Húsafriðunarnefnd
að grípa í taumana og koma í veg
fyrir þessa makalausu framkvæmd.
Ég heiti á biskup Íslands að veita
því lið. Ef þetta óþurftarverk verð-
ur til lykta leitt verður þetta van-
helgur kofi á helgum stað, minn-
isvarði um ósannindi, óheilindi og
blekkingar við hlið dómkirkju Skál-
holtsstaðar. Það má aldrei verða.
Það er svo sérstakt umhugsunar-
efni hvers vegna þjóðkirkjan fól
Árna Johnsen alþingismanni um-
sjón með þessu verkefni sem kann
að kosta um tuttugu milljónir króna
eða svo. Það fé kemur fyrr eða síð-
ar úr vösum okkar skattgreiðenda.
Varla hefur það verið gert með
hliðsjón af reynslu þessa þing-
manns við meðferð opinberra fjár-
muna sem honum var trúað fyrir.
Erum við ekki reynslunni ríkari í
þeim efnum?
Ósannindafléttan
um Þorláksbúð
í Skálholti
Eftir Eið
Guðnason
»Nú þarf kirkjuþing
eða Húsafriðunar-
nefnd að grípa í taum-
ana og koma í veg fyrir
þessa makalausu fram-
kvæmd. Ég heiti á bisk-
up Íslands að veita því
lið.
Eiður
Guðnason
Höfundur er fyrrverandi sendiherra
og umhverfisráðherra.
Velferðarráðherra
kynnti fyrir stuttu nið-
urstöður ráðgjafahóps
um skipulag heilbrigð-
isþjónustu og ráð-
stöfun fjármuna. Sú
vinna sem liggur að
baki þessari skýrslu
var sannarlega löngu
tímabær og mikið
fagnaðarefni að nú
liggi fyrir greining á
og fyrstu tillögur um
hvernig auka megi gæði heilbrigð-
isþjónustunnar og nýta á sama tíma
fjármunina betur.
Flest það sem ráð-
gjafahópurinn bendir
á að bæta þurfi í
skipulagi og veitingu
heilbrigðisþjónust-
unnar hefur reyndar
komið fram áður í til-
lögum og athugasemd-
um nefnda og faghópa
sem láta sig heilbrigð-
ismál varða. Styrkur
hinnar nýútkomnu
skýrslu er hins vegar
sá að þar er þessum
tillögum og at-
hugasemdum safnað saman og þær
tengdar þáttum eins og aldurs-
samsetningu þjóðarinnar, búsetu-
dreifingu, samgöngum og síðast en
ekki síst fjármögnun heilbrigð-
iskerfisins og fjárveitingum til ein-
stakra hluta þjónustunnar. Tillögur
hópsins eru því raunhæfari og
markvissari en margar þeirra til-
lagna sem áður hafa verið settar
fram.
Ráðgjafahópurinn leggur fram
ýmsar mikilsverðar tillögur til að
auka gæði heilbrigðisþjónustunnar
og fara betur með fé. Gerðar eru at-
hugasemdir við innri skipulagsmál
heilsugæslunnar, einkum á höf-
uðborgarsvæðinu. Bent er á að
auka þurfi teymisvinnu hjúkr-
unarfræðinga og lækna. Þá er bent
á að vinna þurfi sérstaklega í skipu-
lagi sérgreina- og öldrunarþjónustu,
að þjónusta sérgreinalækna sé of-
notuð vegna skorts á þjónustustýr-
ingu, að lækka þurfi lyfjaverð, að
bæta þurfi áætlanagerð- og árang-
ursstjórnun og margt fleira.
Þessi ágæta skýrsla ráð-
gjafahópsins er aðeins fyrsta skref-
ið. Nú er búið að greina vandann og
benda á þá þætti sem þarf að skoða
sérstaklega. Hópurinn leggur enda
til að strax verði hafist handa, við-
eigandi sérfræðingar og hags-
munaaðilar kallaðir til og að heild-
stæð framkvæmdaáætlun verði sett
fram. Nú reynir á að menn hafi
kjark og þor til að horfa fram í tím-
ann og ákveða hver geri hvað, hvar
hvað er gert og síðast en ekki síst
hver greiði hvað.
Loks hillir undir alvöru stefnu í heilbrigðismálum
Eftir Elsu B.
Friðfinnsdóttur »Nú reynir á að menn
hafi kjark og þor til
að horfa fram í tímann
og ákveða hver geri
hvað, hvar hvað er gert
og síðast en ekki síst
hver greiði hvað.
Elsa B.
Friðfinnsdóttir
Höfundur er formaður Félags
íslenskra hjúkrunarfræðinga.
I.
Í Laxdælu er greint
frá því, er þeir þreyttu
sund með sér Kjartan
Ólafsson og Ólafur kon-
ungur Tryggvason í
ánni Nið. Mátti ekki á
milli sjá, hvor var þar
betur búinn að íþrótt-
um, Kjartan eða Ólafur.
Rúmlega þúsund ár eru
nú síðan þessi viðureign
átti sér stað í Niðarósi, sem við nefn-
um Þrándheim í dag. Fáar þjóðir eru
betur syndar í dag en við Íslendingar,
en upphafsmaður sundíþróttarinnar
hér á landi mun hafa verið Jón Kjer-
nested af Kjarnaætt í Eyjafirði.
II.
En nú berast fregnir frá frændum
okkar í Noregi, að ungt fólk, sem leik-
ur sér á hraðbátum í Óslófirði, hrökkvi
útbyrðis og drukkni, er það þeytist um
á ofsahraða, því þetta fólk er sumt
ósynt. Hvernig má þetta vera í þessu
mikla íþróttalandi? Skýringin er sú, að
sund er ekki skyldunámsgrein í norsk-
um skólum, en á Íslandi
fær enginn að ljúka
fullnaðarprófi úr barna-
skóla, nema flugsyndur
sé. Ef satt er, þá skora
ég á menntamálaráð-
herra Noregs að kippa
þessu í lag og sund-
laugavæða alla skóla í
Noregi.
III.
Það var sumarið 1946,
að ég kom í fyrsta skipti
til Noregs. Mennta-
skólinn í Reykjavík varð 100 ára þetta
ár og við 100. stúdentarnir frá þeim
ágæta skóla. Við sigldum með Esjunni
til Kristiansand og þaðan með járn-
brautarlest til Óslóar, þar sem við gist-
um í Johannesar Folkeskole. Eftir
nokkra daga dvöl í Ósló var farið með
járnbrautarlest til Stokkhólms um
Charlottenborg, sem er landamæra-
borg á milli Noregs og Svíþjóðar.
IV.
Í september 1963 gerðist ég fylgd-
armaður Ársæls Sveinssonar föð-
urbróður míns áleiðis til Þrándheims.
Hann var þar að láta smíða Ísleif IV.
hjá Örens Mekanska Værksted þar í
borg. Þrír aðrir bátar voru þar í smíð-
um fyrir Íslendinga, Bergur VE, Hug-
inn II og Stefán Árnason frá Fá-
skrúðsfirði. Við frændur bjuggum á
Hotel Prinsen, en sjósetningarveisla
Bergs VE var haldin í Palmehaven á
Hotel Britannia, hinn ágætasti fagn-
aður.
V.
Hér á Litlu-Grund horfi ég mikið á
norska sjónvarpið enda með eigið tæki
á herbergi mínu. Það fór því ekki fram
hjá mér voðaatburðurinn á Útey (Ut-
öja) í Óslófirði, er 69 ungmenni voru
myrt þar 22. júlí 2011. Minning-
arathöfnin í sjónvarpinu var svo
áhrifamikil, að hún gekk mér inn að
hjartarótum. Mátti með sanni segja að
í mér slægi samnorrænt hjarta. Svo
mikil var samúð mín með hinni norsku
þjóð, að ég spurði sjálfan mig: „Hefur
þú nokkurn tíma hætt að vera norsk-
ur?“
Noregsbréf
Eftir Leif
Sveinsson
» Svo mikil var samúð
mín með hinni
norsku þjóð, að ég
spurði sjálfan mig:
„Hefur þú nokkurn tíma
hætt að vera norskur?“
Leifur
Sveinsson
Höfundur er lögfræðingur.
Mig rak í rogastans er ég sótti
B12-vítamínið mitt sem ég hef
fengið með nál á þriggja mánaða
fresti í mörg ár. Nú fæ ég ekki
lengur 5 skammta pakkningu eins
og mörg undanfarin ár því að
Sjúkratryggingar eru að fara eftir
nýjum reglum sem banna lyfjabúð-
um að afgreiða lyf til lengri tíma en
þriggja mánaða. En hvenær urðu
vítamín lyf? En rúsínan í pylsuend-
anum er að þessi eini skammtur
kostaði nú mig 1298 kr. en 5
skammtarnir hefðu kostað 1602 kr.,
mismunur og hækkun 405% á einu
ári eða 11.731 kr. fyrir lífs-
nauðsynlegt vítamín og 12 ferðir í
apótekið í stað 2-3. Fyrst vítamín
eru flokkuð sem lyf og lyfseðil þarf
til að kaupa það þá er þetta enn
eitt óþurftarverk stjórnvalda sem
eru með þessu að níðast á eldri
borgurum. Og við erum víst ekki
svo fá sem getum ekki frásogað
þetta vítamín úr meltingarveginum
og þurfum þó þetta vítamín það
sem eftir er ævinnar til að tóra.
Þetta sýnir betur en nokkuð annað
hve langt yfirvöld eru reiðubúin til
að seilast í vasa okkar eldri borg-
ara. Þetta er mikil afturför! Fram-
för hefði verið að gera þetta B12-
vítamín ekki lyfseðilsskylt! Í Eng-
landi kosta t.d. 100 hylki (8 ára
birgðir fyrir mig) með jafnsterku
innihaldi innan við 2.000 kr. (10,16
pund ) og án lyfseðils. Þar er græn-
metisætum líka ráðlagt að taka það
þar sem lítið er af því í jurtafæði.
Þá eru líka seld plastglös af B12-
vítamíni (sub-lingual B12 1000
μg) jafnsterku á rúmar 800
kr. sem leyst er upp undir tung-
unni og fer beint út í blóðið og því
engin þörf á nálarstungu sem virð-
ist því frekar úrelt aðferð.
B12-vítamín er það vítamín sem
líkaminn þarf minnst af og eitt
fárra B-vítamína sem líkaminn get-
ur geymt. Skortur á því veldur al-
varlegum blóðsjúkdómi sem getur
dregið menn til dauða vegna hæg-
ari endurnýjunar rauðu blóðkorn-
anna og þar með hægari súrefn-
isflutnings til frumnanna.
Væri reisn yfir yfirvöldum væri
þetta frítt enda Actavis sem setur
þetta í umbúðir og hæg heimatökin.
Þegar við kaupum lyf eru oftast
alltof margar töflur sem kaupa þarf
og væri hagur í því að kaupa minna
en þá er verðið líklega margfalt
hærra eins og nú fyrir B12-
vítamínið, sem er þó í jafnstórum
umbúðum og áður! Það væri skrítin
hundalógík ef 5 ýsur yrðu 4 sinnum
ódýrari en ein! Mikill magnaf-
sláttur það! Ein hundalógíkin er að
allt lyfseðilsskylt er víst flokkað
sem lyf þótt ekki sé í raun lyf og
þar með viðgengst sígild geðþótta-
ákvörðun yfirvalda. Já, allt virðist
viðgangast á þessu blessaða landi
og hagur okkar eldri er síður en
svo í hávegum hafður hjá núver-
andi stjórnvöldum um þessar
mundir.
PÁLMI STEFÁNSSON,
efnaverkfræðingur.
B12-vítamínsokur og aldraðir
Frá Pálma Stefánssyni
Morgunblaðið birtir alla út-
gáfudaga aðsendar umræðu-
greinar frá lesendum. Blaðið
áskilur sér rétt til að hafna
greinum, stytta texta í samráði
við höfunda og ákveða hvort
grein birtist í umræðunni eða í
bréfum til blaðsins.
Blaðið birtir ekki greinar, sem
eru skrifaðar fyrst og fremst til
að kynna starfsemi einstakra
stofnana, fyrirtækja eða sam-
taka eða til að kynna viðburði,
svo sem fundi og ráðstefnur.
Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsam-
lega beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Smellt á Morgunblaðs-
lógóið í hægra horninu efst og
viðeigandi liður, „Senda inn
minningargrein“, valinn úr felli-
glugganum. Ekki er lengur tekið
við greinum sem sendar eru í
tölvupósti og greinar sem send-
ar eru á aðra miðla eru ekki
birtar.
Í fyrsta skipti sem formið er
notað þarf notandinn að nýskrá
sig inn í kerfið, en næst þegar
kerfið er notað er nóg að slá inn
netfang og lykilorð og er þá not-
andasvæðið virkt.
Móttaka aðsendra greina