Morgunblaðið - 17.12.2011, Blaðsíða 42

42 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. DESEMBER 2011
Fimm ára strákur
fór sporléttur með for-
eldrum sínum upp á
Esjutind, óttalaus,
hönd í hönd. Furðu
vekur það, hve börn
eru dugleg til gangs á
stuttum fótum. Á
Þverfellshorni horfðu
þau yfir dýrðina,
hlustuðu á þögnina og
önduðu að sér fersku
lofti heiðríkjunnar. Á slíkum stað er
auðvelt að skynja hversu himinn,
haf, land og byggðir mannanna eru
stórkostlega samrýmanlegar. Hug-
hrif fjölskyldunnar voru ólýsanleg.
Öll tækni er auðveld barnshuganum,
en nú fann drengurinn upp á því að
hringja úr farsíma í afa sinn og
sagði í hrifningu sinni: „Afi, ég er
kominn upp á fjall. Það er svo hátt,
að ég er næstum kominn upp í him-
ininn.“
Börn skilja margt
betur en við fullorðnir
ætlum. Þegar gleðin er
hrein og græskulaus
brosa þau í einlægni
sinni og hlæja. Þegar
sorgin kveður dyra
gráta þau með okkur,
af því að meðlíðan
þeirra vaknar með
hjálp þeirra, sem kenna
þeim að elska. Inntaki
gleði og sorgar er erfitt
að finna fyrir, nema
þar sé kærleikur.
Íslenskir foreldrar hafa um aldir
kennt börnum sínum það, að elska
og umhyggja eigi sér mikilvæga fyr-
irmynd í kærleiksboði Jesú Krists.
„Elska skaltu Drottinn Guð þinn af
öllu hjarta, huga og mætti og
náunga þinn eins og sjálfan þig.“ Í
þeim anda hafa þeir valið að gera
Jesú sér að fyrirmynd og með þeim
hætti eru foreldrar fyrirmynd barna
sinna. Um leið vita allir foreldrar,
sem þekkja sjálfa sig, að hið full-
komna er aðeins hjá Guði og Jesús
er mynd hans. Annars myndi eng-
inn velja þessa leið í uppeldi barna
sinna. Börn læra fljótt að sjá góðan
Guð í foreldrum sínum, náttúrunni,
samvisku sinni, en líka í þeim, sem
reynast vel, m.a. kennurum sínum.
Undanfarin ár hefur verið gengið
nærri kirkjulegri starfsemi með
miklum niðurskurði á félagsgjöldum
kirkjunnar. Það hefur orðið til þess
að skerða starf á meðal barna og
unglinga í kirkjunum og aðra mik-
ilvæga þjónustu. Einnig hefur Borg-
arráð sett reglur, sem þrengja að
hefðbundnu starfi skóla og valda því
m.a., að nokkrir skólar hafa fellt
niður árvissa heimsókn barnanna í
kirkju skólahverfisins í nánd jóla.
Sú heimsókn hefur þó flestum verið
tilhlökkunarefni og margir eiga dýr-
mætar minningar og skemmtilegar
frá slíkum ferðum.
Foreldrar ráða uppeldi barna
sinna, bera ábyrgð á því. Þeir hafa
allan umsagnar- og ákvörðunarrétt
um uppeldið, innan þess laga-
ramma, sem þjóðfélagið hefur kom-
ið sér saman um og í skjóli þeirra
hefða, sem hafa reynst farsælar og
friðflytjandi. Í því ljósi hvet ég for-
eldra eindregið til þess að búa sig,
ásamt börnum sínum, vel undir
komandi jól af gleði og kærleika og
þeirri tilhlökkun, sem hátíðin gefur
tilefni til.
Jólaundirbúningur er eins og að
klífa gott fjall. Þegar upp er komið
er hægt að njóta útsýnisins, víkka
sjóndeildarhringinn, skynja hæð,
dýpt og breidd sköpunar og mann-
lífs. Þá er hægt að segja börnum
okkar í leiðinni, að Guð láti vita af
sér í barni jólanna. Jesús er mynd
Guðs og þess vegna fögnum við fæð-
ingu hans og óskum hverju öðru
gleðilegra jóla. Upphaflega var
kveðjan svona: Guð gefi þér gleðileg
jól. Kirkjuferð, einlægt samtal við
eldhúsborðið, bæn við rúmstokkinn
eru allt góðar aðferðir til þess að
auka þroska barnsins, dýpkta sam-
skiptin, takast á við lífið, styrkjast
og gleðjast saman í kærleika.
Eftir Birgi
Ásgeirsson
Birgir Ásgeirsson
» Börn læra fljótt
að sjá góðan Guð
í foreldrum sínum,
náttúrinni, samvisku
sinni, en líka í þeim
sem reynast vel, m.a.
kennurum sínum.
Höfundur er prestur í Hallgríms-
kirkju og prófastur í Reykjavík-
urprófastsdæmi vestra.
Barnið og jólin
Það hefur tæpast
farið framhjá neinum
þau vandræði sem
skapast hafa við Svað-
bælisá undir A-
Eyjafjöllum eftir gosið
í Eyjafjallajökli. Eðju-
hlaupið sem kom niður
ána í byrjun gossins
eyðilagði jörðina Ön-
undarhorn. Saga Svað-
bælisár frá ofanverðri
19. öld er í stórum dráttum á þann
veg að Þorvaldur Bjarnarson hóf
fyrirhleðslu innan við bæinn Svað-
bæli eftir að hann hóf búskap þar.
Hann breytti nafni jarðarinnar í
Þorvaldseyri. Þá færði hann einnig
bæjarstæðið sem var áður á svip-
uðum stað og þjóðvegurinn liggur
núna neðan við Þorvaldseyri. Með
fyrirhleðslunni veitti hann ánni á
Lambafellið og náði með því móti
slægjulandi sem áður var undirlagt
vatni úr ánni sem sló sér til. Um
leið rýrnaði Lambafellið að sama
skapi. Má segja að með þessu móti
hafi Svaðbælið, sem seinna varð
Þorvaldseyri, orðið að góðri bújörð.
Þessari fyrirhleðslu hélt svo Ólafur
Pálsson áfram eftir að hann fór að
búa á jörðinni. Á seinni árum hefur
garðurinn bæði verið hækkaður og
lengdur, svo mjög að áin hefur
sneitt vestan úr Lambafellinu. Áin
rann til sjávar niður Lambfells-
engjarnar neðan þjóðvegar og
gegnum Yzta-Bælið, Leirnajörðina
og Berjanesið út í Holtsós. Stund-
um var reynt að setja útfall á hana
til sjávar milli Yzta-Bælis og
Leirna. Á 6. áratugnum var ákveðið
að færa farveg árinnar og láta hana
fara austur í Bakkakotsá ofan við
Önundarhorn. Ástæða þess var sú
að það þurfti að bæta vegi og koma
bæjum hreinlega í öruggt vega-
samband á þessu svæði, sérstaklega
í Miðbælishverfinu. Hringvegur var
gerður sem nefnist Leirnavegur.
Svo gaus Eyjafjallajökull. Fyrir ut-
an fyrsta eðjuflóðið þá berst aska
stöðugt niður með ánni, líkt og ger-
ist einnig í Holtsá sem hefur skaðað
Holtsós mjög mikið.
Sleitulaust hefur verið unnið með
stórvirkum vinnuvélum að uppreftri
öskunnar úr farveginum og hún
bæði sett í garða ofan þjóðvegar og
ekið burtu við brúna á þjóðveg-
inum. Frá gilkjaftinum innan við
Þorvaldseyri og Núpakot og að
þjóðvegi er áin látin renna í hlykkj-
um í stað þess að taka hana beint
að brúnni. Af þessu leiðir að rennsl-
ið verður hægara og hún nær ekki
að bera eins mikið af ösku fram og
ella væri. Vandséð er hvað er verið
að verja á þessari leið því þarna eru
illa grónir aurar. Þar að auki er
nýtt afar stórt bjálkahús á Lamba-
felli mjög aðkreppt vegna hækk-
unar garðanna þarna. Hefur þurft
að breyta frárennsli frá húsinu
vegna breytinga á ánni. Hefði áin
verið tekin beint að brúnni frá
gilinu þá væri húsið ekki í hættu og
jafnvel rýmra um það en áður.
Núna er fyrirhugað að breyta far-
vegi árinnar neðan
þjóðvegar og taka
hana beint frá brú og
tengja hana við
Bakkakotsá ofan við
túnið á bænum Rauðs-
bakka, skammt frá
bæjarhúsunum á Ön-
undarhorni sem Of-
anflóðasjóður og Vega-
gerðin eiga núna.
Þetta er gert til að
freista þess að fá
meira rennsli frá
brúnni og niður úr svo það þurfi
ekki að moka og flytja öskuna
stanslaust burt frá henni.
Ef þetta tekst að nokkru leyti þá
er hætta á að ekki verði hugað að
framburðinum neðar og hann látinn
valsa um lönd jarðanna á svæðinu
allt til sjávar. Þetta er ekki ráð sem
leysir vandann heldur færir hann til
og breytir honum. E.t.v. er eina
ráðið við þessum vanda, að setja
ána austur í Bakkakotsá ofan við
þjóðveginn (áin heitir reyndar
Laugará ofan við veginn) og veita
Kaldaklifsá líka þangað en tals-
verður halli er að Bakkakotsá bæði
frá austri og vestri. Við þetta væri
búið að safna öllu vatni í einn far-
veg sem myndi að öllum líkindum
ráða við að fleyta öskuframburð-
inum til sjávar og halda farveginum
sem hann var áður. Kostnaður við
þessa framkvæmd yrði vart nema
brot af því sem á undan er gengið
og á eftir að kosta vegna fyrirhug-
aðra framkvæmda. Brýr eða sver
rör á tveim stöðum á sk. Rauf-
arfellshring og nokkur hundruð
metra uppgröftur á nýjum farvegi
og bætur fyrir land, myndi að öllum
líkindum vera brot af þeim tilkostn-
aði sem er kominn og er fyrirséður
með því verklagi sem er fyrirhugað.
Þess má geta að sveitarfélagið á
jarðarhlut á Raufarfelli. Með þessu
móti fengist Önundarhornið til baka
sem bújörð og yrði úr hættu.
Hvergi hefur sést neins konar yf-
irlit yfir þann kostnað sem kominn
er vegna öskumokstursins við ána
en hann hlýtur að vera mikill, jafn-
vel hlaupa á hundruðum milljóna.
Það væri þörf á því að opinberir að-
ilar gerðu grein fyrir þessum kostn-
aði og hvað þeir ætla sér í náinni
framtíð með þetta verk. Þetta varð-
ar fleiri en þá sem taka ákvarð-
anirnar. Einnig er vert að spyrja
sömu aðila hvers vegna þeir tóku
ána ekki beint frá gilinu innan við
Þorvaldseyri og Núpakot og niður
að brú. Takið viturlegar ákvarðanir
áður en þetta fer að líkjast um of
endileysunni í Landeyjahöfn.
Eftir Vigfús
Andrésson
Varafavegur hreinsaður í desember 2011.
»Uppgröftur og flutn-
ingur á ösku úr far-
vegi Svaðbælisár er orð-
inn mikill og kostnaður
hlýtur að vera mikill.
Hvað er til ráða?
Höfundur er bóndi í Berjanesi
A- Eyjafjöllum.
Vandinn
við Svaðbælisá
Vigfús Andrésson
Skólavörðustíg 21, Reykjavík
sími 551 4050
Mikið úrval af
fallegum
rúmfatnaði
arionbanki.is — 444 7000
Gjafakort sem
hægt er að nota
hvar sem er
Finnur þú ekki réttu gjöfina?
Gjafakort Arion banka hentar við öll tækifæri.
Hægt er að nota gjafakortið við kaup á vöru
og þjónustu hvar sem er. Þú velur fjárhæðina,
þiggjandinn velur gjöfina. Einfaldara getur
það ekki verið.
Gjafakortið fæst í öllum útibúum Arion
banka og er án endurgjalds í desember.