Morgunblaðið - 19.06.2012, Blaðsíða 21

UMRÆÐAN 21
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚNÍ 2012
Skálholt er nokkur
sameign þjóðarinnar
eins og klukkan á Þing-
völlum forðum sem var
hennar eina eign. Nú
les maður um hvers
kyns undarlegar an-
staltir í Skáholti. Þing-
maður einn sem frægur
er að endemum hefur
tekið sig til ásamt fleira
fólki að reisa af grund-
velli í nánd Skálholtskirkju þúst eina
sem kölluð er Þorláksbúð. Sú búð er í
hróplegu ósamræmi við allan snikk
staðarins og veldur furðu að allt sem
heitir skipulagsyfirvöld skyldi blessa
þetta tiltæki.
Þetta eru þó barnavípur einar hjá
þeirri ætlan að reisa miðaldakirkju á
svæðinu. Þar ganga fluggammar
fremstir í flokki og heybrækur kirkj-
unnar fylgja í humátt á eftir af því að
þær hafa aldrei skoðun á nokkrum
hlut. Nú ætlar flugveldið Æslander
að taka yfir Skálholtsskóla og gera að
restaurant. Er það í samhengi við
kirkjubáknið sem þeir ætla að reisa í
samkeppni við guðdóminn á staðnum
og verður Skálholtskirkja sem eitt
lítið bænhús við siden af.
Kom nefnilega að því að ferða-
málaskúmum fannst illa farið með
góðan þorsta þar sem var Skálholts-
staður og vantaði nokkurn herslu-
mun að gera hann að túristagildru.
Því var einn vildarvinur biskupsins
teygður austur í fyrrasumar og hon-
um boðin öll ríki veraldarinnar ef
hann yrði samvinnuþýður. Upplagt
að reisa þarna tilgátuhús að þeirri
stóru Skálholtskirkju sagði flugmar-
skálkurinn og flugfélagið skyldi taka
yfir staðinn og sjá um
klósettin. Engu líkara
en þetta hafi fengið
skilning og á endanum
stuðning hjá óskiljan-
legum og vaklandi
stofnunum kirkjunnar
og allt í gúddí og braut-
in breið.
Nú má svosem segja
að opinber guðstrú í
landinu sé á undanhaldi
og eins gott að nýta
skæklana til svokall-
aðrar atvinnusköpunar,
enda virðast Tungnamenn láta þetta
allt yfir sig ganga eins og hvert annað
hundsbit, þó með glýju í augunum
um einhverja hlunka. Dómur sög-
unnar er aftur á móti eitthvað sem á
sér langan aðdraganda og kannske
ekki ástæða til að hafa áhyggjur af í
bili. En skratti er ég hræddur um að
sá dómur verði ekki vægur þegar
hann fellur.
Fixídea verður til einn vondan veð-
urdag að endilega verði að hrófla upp
einhverri Þorláksbúð. Þá er hendi
næst hjá hugmyndasmiðnum að
hringja í íhaldsþingmann kjördæm-
isins Árna Johnsen, áhugamann um
tilgátuhús. Hann svarar því nátt-
úrlega til að auðvelt verði að dobbla
fjárveitinganefnd á góðum degi sem
er hans orðalag. Og nefndin pírir eitt-
hvað í málefnið sem þó er ekki nóg til
að klára dæmið og þar við situr. Bók-
hald og fjárreiður náttúrlega í skötu-
líki. Ókei.
Miklu verra með miðaldakirkjuna
sem kirkjuyfirvöld virðast hafa
gleypt með húð og hári. Og losna við
Skálholtsskólabatteríið sem ekki hef-
ur samúð hjá yfirvöldum að ætla
mætti og ekki sérlega vert áhyggna
þar á bæ. Breytir ekki því að Skála-
holt er á sínum stað, miðstöð Íslands í
þúsund ár eða svo. Hvernig svo sem
menn eru innréttaðir trúarlega og
þvíumlíkt er staðurinn samgróinn
þjóðarvitund margra Íslendinga og
þeim finnst Skálholt vera Ísland.
Lærður skóli öldum saman og þar
var ráðum ráðið, gráum eða góðum.
Árni Magnússon dró bókakost sinn
til Skálaholts áður en hann var flutt-
ur í kistum miklum með herskipi til
Danmerkur eftir Norðurlandastríðin
til að verða eldi að bráð í Kaupinhafn.
Eitthvert mesta drama íslenskra
sögu og bókmennta átti heima í Skál-
holti á 17. öld þegar Ragnheiður
Brynjólfsdóttir sór tylftareyðinn og
fæddi svo barnunga níu mánuðum
síðar. Brynjólfur faðir hennar varð
niðurbrotinn og kallaði ástandið
heimilisböl þyngra en tárum tæki:
Mala domestica majora sunt lacrimis.
Ragnheiður dó náttúrlega með ný-
orta passíusálmana á brjóstinu til að
fullkomna harmleikinn.
Einhvern veginn býr þetta innra
með oss og fjallgrimm áform sjoppu-
kallanna snerta viðkvæma strengi.
Skelfilegast að kirkjuliðið skuli vera
svo heillum horfið að skynja það ekki.
Þetta er bara ekki hægt, Matthías.
Hjálmar Jónsson frá Bólu í
Blönduhlíð var ákvæðaskáld og til
marks um það að Akrahreppur grey
þótti ekki tækur til sameiningar í eitt
sveitarfélag sem heitir Skagafjörður
og það hátt á 20. öld. Hann orti til og
um presta sína og þar á meðal þetta
sem hefur auðvitað víðari skírskotun:
Fari Mammon flár úr skut
fyrr en sjór er rokinn,
annars stelur hann öllum hlut
í vertíðarlokin.
Góðfús lesandi ætti að læra þetta
erindi og hafa fyrir munni sér of
daga.
Brallað með Skálholt
Eftir Finnboga
Hermannsson »Hvernig svo sem
menn eru innrétt-
aðir trúarlega og því-
umlíkt er staðurinn
samgróinn þjóðarvitund
margra Íslendinga og
þeim finnst Skálholt
vera Ísland.
Finnbogi Hermannsson
Höfundur er rithöfundur.
Bréf til blaðsins
Ég hef verið þeirrar skoðunar síðan
haustið 2008 að við þyrftum að velja
okkur nýjan forseta, ekki vegna þess
að við þyrftum að refsa þeim sem fyrir
var, heldur vegna
þess að við þyrft-
um að rýma til fyr-
ir nýjum hug-
myndum og nýjum
andblæ.
Snemma á liðn-
um vetri settist ég
niður með nokkr-
um einstaklingum
sem voru sammála
mér um þörfina
fyrir nýjan forseta. Við sátum drykk-
langa stund yfir tebolla og reyndum
að finna líklegan arftaka, þ.e.a.s.
manneskju sem gæti horft fram á veg-
inn og verið glæsilegur fulltrúi ungrar
þjóðar, manneskju sem gæti hjálpað
okkur að þroska með okkur nýjar von-
ir og nýja sýn, manneskju sem ekki
væri löskuð af pólitísku argaþrasi ár-
anna fyrir hrun.
Yfir tebollanum bar mörg nöfn á
góma. En hversu mikla trú sem við
höfðum á öllu því góða fólki, hverju á
sínu sviði, þá vissum við í fundarlok að
forsetaefnið var enn ófundið. Sú var
alla vega tilfinningin sem ég fór með
heim að tedrykkju lokinni. Það er ekki
nóg að forsetinn sé góður í stærð-
fræði, annálaður tungumálasnillingur,
farsæll fiskimaður, glæsilegur íþrótta-
kappi eða fróður um sögu þjóðarinnar.
Forsetinn þarf líka að hafa „þetta eitt-
hvað“, sem er svo erfitt að lýsa að mað-
ur getur ekki einu sinni skilgreint það
sem hæfniskröfu í atvinnuauglýsingu.
Skömmu eftir tedrykkjufundinn
heyrði ég nafn Þóru Arnórsdóttur
fyrst nefnt sem hugsanlegs frambjóð-
anda. Þá vissi ég að ég gæti hætt að
leita. Þarna var þetta komið. Ég þekkti
Þóru ekki neitt, hafði bara hitt hana
einu sinni á ráðstefnu. En ég hafði auð-
vitað fylgst með störfum hennar árum
saman – og ekki bara störfum í
þrengsta skilningi þess orðs, heldur
líka viðbrögðum og framkomu við
óvæntar aðstæður eins og iðulega
koma upp í beinum útsendingum.
Eftir þetta liðu nokkrar vikur, eða
kannski mánuðir. Þá frétti ég af því
einn daginn að Þóra hefði boðað til
fréttamannafundar í Hafnarborg, þar
sem von væri á yfirlýsingu um hugs-
anlegt forsetaframboð. Ég var staddur
á höfuðborgarsvæðinu þennan dag og
ákvað að líta við í Hafnarfirðinum,
fannst að þetta væri viðburður sem
gaman væri að eiga minningu um.
Á fundinum í Hafnarborg tilkynnti
Þóra um framboð sitt til forseta Ís-
lands. Eftirminnilegustu orðin úr ræð-
unni hennar voru „Það er þörf fyrir
nýjan tón í samfélaginu“. Ég þurfti
ekki meira. Ég hef lært það á langri
ævi að það er farsælt að fylgja eigin til-
finningu. Það hef ég gert í þessu máli.
Þess vegna vil ég að Þóra Arnórsdóttir
verði næsti forseti Íslands.
STEFÁN GÍSLASON,
umhverfisstjórnunarfræðingur
í Borgarnesi.
Hvers vegna Þóru?
Eftir Stefán Gíslason
Stefán
Gíslason
Ársalir fasteignamiðlun og fyrirtækjasala
Ef þú vilt selja, leigja eða kaupa fasteign eða selja
eða kaupa fyrirtæki í rekstri, hafðu samband.
Ársalir
FASTEIGNAMIÐLUN
Engjateigi 5, 105 Rvk
533 4200
Ársalir ehf fasteignamiðlun
533 4200 og 892 0667
arsalir@arsalir.is
Engjateigi 5, 105 Rvk
Björgvin Björgvinsson, löggiltur fasteignasali
Fjallalamb á framandi máta
Grillað fillet á spjóti, marinerað í hvítlauk,
ólífuolíu, tímian & dijon sinnepi, borið fram á
salatbeði með hægelduðum rauðlauk, ristuðum
sveppum, bakaðri kartöflu & hvítlauks dressingu
2.690 kr.
Hálendis
spjótNÝTT
Grillhúsið Tryggvagötu og Sprengisandi,
sími: 5275000, grillhusid@grillhusid.is, www.grillhusid.is
Lífið er litríkt
Heildsöludreifing: ACT ehf, Dalvegi 16b, 201 Kópavogi, sími 577 2150
60 ára reynsla á Íslandi