Helgafell - 01.07.1943, Side 36

302
HELGAFELL
af lýsi í þeim tilgangi, ásetti sér að
verða svo sterkur, aS hann gæti sem
léttilegast leyst af hendi hvert þaS
verk, sem skyldur lífsins legSu honum
á herSar. Hver hugsun frá barnæsku
er bundin því aS rækja skyldur meS
samvizkusemi og dugnaSi, og svo verS-
ur þaS honum sjálfsögS skylda aS leysa
öll verk af hendi meS samvizkusemi
og dugnaSi, líka þau, sem starfsöm
hönd grípur til þess aS gera eitthvaS
í atvinnuleysi vetrarins. Og skyldu-
ræknin og þrekiS og starfsgleSin og
dugnaSurinn er svo mikill, aS sögurn-
ar, sem rissaSar eru niSur til aS gera
þó eitthvaS, án verulegrar köllunar, án
sérstakra rithöfundarhæfileika, verSa
gjaldgengar í bókmenntum íslendinga,
brjóta ómenntuSum alþýSumanni
brautina til aS helga sig aS allmiklu
leyti ritstörfum á efri árum, og í kjöl-
far þeirra siglir ein nákvæmasta mann-
lífslýsingin og sannasta þjóSlífslýsingin
beggja megin síSustu aldamóta.
ÞaS er ekki aS efa, aS sjálfsævisaga
Krapotkins fursta muni lifa sígildu lífi
um aldir fram sem ein merkilegasta og
snjallasta heimild um menningarbar-
áttu þeirrar aSals- og borgarakynslóS-
ar, sem heitasta og fórnfúsasta bar-
áttu hefur háS fyrir því aS hefja kúg-
uSustu alþýSu Evrópu á 19. öld til
frelsis og menningar. En ég get líka
hugsaS mér þann möguleika, aS sjálfs-
ævisaga Theódórs FriSrikssonar gæti
einnig orSiS alþjóSleg eign sem heim-
ild um íslenzka alþýSu og skýring á
örlögum þeirrar þjóSar, sem vera má
aS dæmist aS hafi komizt allra þjóSa
lengst í því aS lifa bókmenntalífi óra-
leiSir ofar því, er ætla mætti út frá
ytri menningarskilyrSum. Ævisaga
Theódórs gæti orSiS alþjóSleg heimild
um þá sérstöku áráttu þesssarar þjóS-
ar aS fara aS skrifa bækur heldur en
aS gera ekki neitt.
Gunnar Beneditylsson.