Helgafell - 01.10.1953, Síða 8

6
HELGAFELL
snillingur scm hann er á því sviði. En þótt hann ha£i aðeins getað sinnt
slíku í ígripum, he£ur hann þó einnig þar komið víða við. Auk óteljandi
tónleika, sem hann hefur haldið hór heima, hefur hann á 37 ára starfs-
ferli, komið fram sem organleikari í Þýzkalandi, Austurríki og Tókkó-
slóvakíu, á Norðurlöndum og í Englandi, Bandaríkjunum og Kanada.
Dómar um tónleika hans eru mjög á einn veg og taka af öll tvímæh
um það, hver frami hefði beðið hans sem túlkandi listamanns, hefði
hann helgað sig því hlutverki. Hann hefur venð viðurkenndur einn mesti
orgelsnillingur á Norðurlöndum og meðal fremstu Bach-túlkenda, sem
nú eru uppi.
Enda þótt af nógu væn að taka af óleystum verkefnum í íslenzkum
tónlistarmálum í kring um 1920, þegar Páll kom heim frá Þýzkalandi,
varð þó bið á því að honum væri fengið nokkurt það starf, sem gæti tal-
izt við hans hæfi. íslendingar voru þá enn svo langt aftur úr í þessum
efnum, að þeim var það almennt naumast ljóst, að umbóta væri þörf.
Árið 1925 ákvað Páll að fullkomna menntun sína og afla sór víðan
yfirsýnar með því að kynna sór annan stíl og að nokkru leyti aðra tækni
í organleik heldur en hann hafði numið í Leipzig. Dvaldist hann það ár
í París og naut tilsagnar Joseph Bonnet, eins frægasta organleikara Frakka.
Á næsta ári gerðist hann svo organleikan Fríkirkjunnar og gegndi því
starfi til ársins 1939> Sigfús Einarsson andaðist og Páll tók við starfi
dómkirkj uorganleikara.
Þegar undirbúningur hófst undir Alþingishátíðina, varð það að ráði,
að efna til samkeppni um hátíðaljóð og kantötu, og var vandað td alls
þessa svo sem framast var kostur. f dómnefnd um tónlistina átti sæti
meðal annarra danska tónskáldið Carl Nielsen, sem nú, meira en 20
árum eftir dauða sinn, er óðum að verða frægasta tónskáld Norðurlanda
við hliðina á Grjeg og Sibelius. Páll hlaut fyrstu verðlaun í tónhstar-
samkeppmnm, og er kantata hans tvímælalaust eitt a£ öndvegisverkum
íslenzkrar tónlistar. Hún er þrungin andagift og hugmyndaauði, inni-
leg og hrífandi í senn. Um þetta verk hafa þessi ummæli verið höfð eft-
ir tónskáldinu: ,,Það er hold af mínu holdi og blóð a£ mínu blóði. Flest
mótívin, sem óg notaði í því, eru gamlar tónmyndir, sem sóttu á mig,
þegar óg var barn austur á Stokkseyri.“
Árið 1930 er hið mesta merkisár í sögu tónlistarinnar á fslandi.
Alþingishátíðin markaði þar að vissu leyti þáttaskil, eins og sýnt var í
grein í síðasta hefti ,,Helgafells“. Og á þessu ári nsu upp tvær stofnánir,