Helgafell - 01.10.1953, Side 42

40
HELGAFELL
gerðist vinnumaður og móðir hans húskona hjá ókunnugu fólki. Stephan
minnist hvergi á vist sína á Mælifellsá, en sú þögn talar líka sínu máli.
Sjö ára gamall drengur, þvílíkum gáfum og þroska gæddur og Steplian var,
hefur víslega gert sér nokkuð' ljósa grein fyrir öllu, sem þessari ráðbreytni
olli. Slík raun er til þess fallin að setja skil milli bernsku og unglingsára,
og hér verða þau skil í fyrra lagi. Hér byrjar lífsraun hins unga skálds.
Hann er þá fyrir nokkru orðinn læs og „keyrður ofan í kver“, svo sem þá
var títt um þroskuð börn. Og sjálfsagt er hann nú þegar farinn að velta fyrir
sér gáturn mannlífsins, sem eru langtum flóknari en leyndardómar náttúr-
unnar, sem barnshugurinn hafði áður glímt við. Þeir áttu það til að opin-
berast manni í hugljómun, ofar öllum útskýringum, eða fullorð'na fólkið
kunni á þeim viðunanleg skil. En mannlífinu fylgir endalaus dul. Mótsagnir
og flækjur loða við flest, sem sagt er um það. Heimur fullorðna fólksins er
eins og myrkviður með endalausum krókaleiðum. Nakinn kom ég í þennan
heim og nakinn mun ég héðan fara. Þetta stóð í grútarbiblíunni, sem Stephan
las þrisvar sinnum sama veturinn, er hann var í mestu bókahraki. En
hvað svo?
Líf oss setti á sömu skör — »
dauðinn eins, er endar fjör.
Um þetta var ekki unnt að villast. En á milli þessara tveggja skauta,
upphafs og endis, átti lífið engan jöfnuð að' bjóða, hvernig sem á því gat
staðið. Eitt varð honum fljótlega ljóst, það, að þrám og vonum sjálfs hans
voru rammar skorður reistar, að foreldrar hans voru umkomulitlir fátæk-
Iingar og þeim og honum lokaðar leiðir, sem öðrum voru þó færar. Efa-
laust átti hann sér einhvern veg gegnum myrkviðinn mikla, eins og allir
aðrir, en valið sér hann sjálfur gat hann ekki, ekki enn, hvað sem síðar
kynni að takast.
Ekkert er eins viðkvæmt, ekkert eins sárt og hugur unglingsins, sem
hvarflar ráðvilltur milli draums og veruleika, milli áforms og uppgjafar,
vonar og kvíða, milli djúprar gleði og nagandi hryggðar. Fásinni á litlum
bæ uppi við heiðar og fjöll er til þess fallið að ala á þessum andstæðum
sálarlífsins. Náttúran ein veitir fró og hvíld frá hinni óþrotlegu glímu ung-
lingsins við guð í sínum eigin barmi. Þessu næst verða bækurnar. Þær verða
íijótlega annar mesti unaður drengsins. Hann les allt sem hann getur náð
til , sumt oft, þegar hart er um bókakostinn. Veturinn, sem liann les bíblíuna
sína þrisvar sinnum, hefur áreiðanlega verið harður með afbrigðum, en upp
frá því veit hann líklega betri skil á bók bókanna en flestir menn aðrir,
því bóklesturinn er honum ekki aðeins dægradvöl, heldur nám. Hver ný
bók, sem hann fær spurnir af, vekur honum þreyjulausa eftirvæntingu. Allt
verður hann að fá að láni hjá öðrum. En honum verður vel til vina í bóka-
leit sinni. Bækur eru að vísu fágætar. Þeir, sem þær eiga, elska þær og
varðveita af kostgæfni. En hver fær staðizt feimnislega bæn þessa pilts
um bókarlán, skræðu eftir Bólu-Hjáhnar eð'a Gísla gamla IConráðsson,