Helgafell - 01.10.1953, Blaðsíða 54

Lórus Sigurbjörnsson:
Bæjarleikhús
Það sem merkilegast hefur orðið í leikhúsmálum Reykjavíkur á undan-
förnum árum er þetta, borgin hefur eignazt tvö leikhús. Starfsemi Leik-
félags Reykjavíkur eftir endurskipulagningu félagsins haustið 1950 hefur
sannað tilverurétt og sýnt afkomumöguleika bæjarleikhúss. Það vantar
aðeins herzlumuninn á, að félagið hafi í raun réttri rekið slíkt leikhús hér
í bænum. Út á við er munurinn hverfandi. Viðfangsefni félagsins og úr-
lausn þeirra, jafnvel sýningafjöldinn, nægir því til staðfestu hjá öllum þorra
fólks, að leikhús hafi verið rekið í Tð’nó þessi árin. Inn á við hefur hins
vegar skort á það, að félagið hafi getað gert nógu vel til leikara sinna og
um fram allt til áhorfenda, hvað þægindi snertir og annan aðbúnað. Herziu-
munurinn vinnst þá með bættum aðstæðum og betri lnisakosti, hvorugt á
vaidi félagsins sem stendur, hvort tveggja á valdi bæjarbúa sjálfra og yfir-
valda bæjarins.
Vorið 1950, þegar Leikfélag Reykjavíkur hafð'i lokið störfum, eftir
sýningar á óperettunni „Bláu kápunni“, var tvísýnt um framtíð félagsins.
Hið aldna leikhús Reykvíkinga stóð autt og tómt eftir meir en hálfrar
aldar starf félagsins í húsinu. Þá bar að garði ágætan gest frá einhverju
frægasta leikhúsi enskumælandi heims. Hann leit inn í hvern krók og kima
í leikhúsinu, stikaði söguríkt leiksviðið langsum og þversum, dró að sér
staðnaðan eim af límfarfa, sminki og svita, renndi augum yfir áhorfenda-
svæðið og varð' að orði: „Ykkur má ekki koma til hugar að hætta að leika
í þessu húsi“.
Ekki var það' af einskærri tryggð við Iðnó að Leikfélag Reykjavíkur
tók hina afdrifaríku ákvörðun að halda áfram störfum, heldur ekki fyrir
orðastað forstjóra Abbey-leikhússins. En Mr. Blythe sá í skjótri svipan
það, sem margir félagsmenn höfðu sannreynt. Sem leikhús hefnr Iðnó upp
á að bjóða óvenju gott samband milli leikenda og áhorfenda, hlutföllin í
sal og á leiksviði eru heppileg fyrir flutning velflestra leikrita, einkum al-
þýðlegra leikrita, sem eiga gagngötu að hug og hjarta óbreyttra áhorfenda.
Samt má vel lmgsa sér heppilegra leikhús en Iðnó. Okostir hússins til mann-
fagnaðar, þrengsli og sæti verst, skyggja óneitanlega á kosti leilchússins.
En það væri illt, ef ekki væri byggt á kostunum en ókostunum útbyggt
með haganlegum breytingum, því að ekkert hús í bænum á ríkari sögulegan
rétt til að' nefnast bæjarleikhús Reykjavíkur.
Byggingin sjálf, hversu bágleg eða vegleg hún kann að vera, gerir ekki
leikhúsið, og vissulega hafa leikhúskostir Iðnós, og þaðan af síður mann-
fagnaðar-ókostir, ekki skapað Leikfélagi Reykjavíkur oddastöðu í leiklistar-
málum undanfarin ár. Það er alveg öfugt Leikfélag Reykjavíkur, sem hefur